Του Χάρη Ντιγριντάκη
Όνειδος και απορία προκαλεί ο ορυμαγδός των αποκαλύψεων αναφορικά με τα αίτια που προκάλεσαν το τραγικό πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα της 28ης Φεβρουαρίου.
Ως απόσταγμα στην προσπάθεια αναζήτησης των ευθυνών προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα, ότι διαχρονικά ο σιδηρόδρομος ήταν ο παρίας στην σπουδή της εκάστοτε κυβέρνησης από την δεκαετία του 80.
Όμως εν προκειμένω η σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών δείχνει να ήταν εμμέσως πλην σαφώς προδιαγεγραμμένη.
Σύμφωνα με έγγραφα που αποκαλύπτει ο ΕΤ της Κυριακής γίνεται εύκολα διακριτό ότι ο ΟΣΕ, ενώ είχε προειδοποιηθεί μόλις πριν λίγους μήνες για παρόμοια συμβάντα, όχι μόνο δεν έκανε τίποτα για να προλάβει τα χειρότερα αλλά τουναντίον επέλεξε να στείλει εξώδικο πρόκληση στους εργαζόμενους, οι οποίοι -πέραν της όποιας συνδικαλιστικής αρρυθμίας- προειδοποιούσαν.
Τούτων δοθέντων προκύπτει ότι η στάση του Οργανισμού προσιδίαζε με ακυβέρνητο τραίνο. Και τούτο διότι όπως φαίνεται από σχετική επιστολή προς τον ΟΣΕ και την Hellenic Train, η υποστελεχωμένη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) είχε επισημάνει τα προβλήματα από τις 26 Οκτωβρίου 2022.
Όπως σημειώνεται «ενημερωθήκαμε για συμβάντα εκτροχιασμού τα οποία έλαβαν χώρα στον Σ.Σ. Λιανοκλαδίου και τον Σ.Σ. Τιθορέας στις 10 και τις 21 Οκτωβρίου 2022, αντίστοιχα.
Επίσης, από την αρχή του έτους και με βάση τις πληροφορίες που λαμβάνονται από τις προαναφερθείσες πηγές, διαπιστώνεται η ύπαρξη τεχνικών προβλημάτων στις αλλαγές τροχιάς με αποτέλεσμα να παρατηρούνται καθυστερήσεις στα προγραμματισμένα δρομολόγια των συρμών.
Τα τεχνικά αυτά προβλήματα, στην πλειοψηφία τους, σχετίζονται με απώλεια ελέγχου αιχμών και με το σύστημα των αλλαγών στο σύνολό του».
Ακολούθησαν άλλες δυο επιστολές με τελευταία και χαρακτηριστικότερη όλων αυτήν της 24 Φεβρουαρίου που υπήρξε μάντης κακών αφού αποδίδονται στο Σταθμάρχη.
Στο εν λόγω έγγραφο που αποστέλλεται στον ΟΣΕ και κοινοποιείται στην Hellenic Train αναφέρονται τα εξής:
«Σε συνέχεια της ανωτέρω αλληλογραφίας αναφορικά με τα δύο συμβάντα εκτροχιασμού που έλαβαν χώρα στον Σ.Σ. Λιανοκλαδίου και τον Σ.Σ. Τιθορέας στις 10 και τις 21 Οκτωβρίου 2022, διαπιστώθηκε από τις σχετικές εκθέσεις διερεύνησης των συμβάντων ότι και στις δύο περιπτώσεις οι εκτροχιασμοί οφείλονται σε ανθρώπινο παράγοντα (μη ορθή διευθέτηση της αλλαγής τροχιάς από σταθμάρχη και βλάβη ψευδούς ένδειξης κατάληψης κυκλώματος).
Με σχετική επιστολή σας ζητήσαμε ενημέρωση σχετικά με τις ενέργειες στις οποίες έχετε ήδη προβεί ή σκοπεύετε να προβείτε για την ανάλυση των αιτιών και την επίλυση των προβλημάτων που σχετίζονται με την απώλεια ελέγχου αιχμών στις αλλαγές τροχιάς.
Στην απάντησή σας αναφέρατε ότι η αποκατάσταση βλαβών στις αλλαγές τροχιάς που βρίσκονται στην περιοχή ΣΣ ΤΙΘΟΡΕΑΣ – ΣΣ ΔΟΜΟΚΟΥ είναι ευθύνη της ΕΡΓΟΣΕ λόγω μη οριστικής παραλαβής του έργου. Η εκτέλεση των εργασιών πραγματοποιείται από την ανάδοχο εταιρεία της σχετικής σύμβασης.
Η ΡΑΣ με απόφαση της Ολομέλειας έχει χορηγήσει στον ΟΣΕ την υπ’ αριθ. EL 21 2021 0001 Ανανέωση Έγκρισης Ασφάλειας Διαχειριστή Υποδομής 5-ετούς διάρκειας ισχύος και ημερομηνία έναρξης ισχύος την 04-10-2021.
Η ανωτέρω έγκριση χορηγήθηκε κατ’ εφαρμογή του άρθρου 64 του ν.4632/2019 και σύμφωνα με την παρ. 1 «Η έγκριση ασφάλειας περιλαμβάνει άδεια, που επιβεβαιώνει την αποδοχή των μέτρων που έχουν ληφθεί με το σύστημα διαχείρισης της ασφάλειας του διαχειριστή υποδομής, όπως ορίζεται στο άρθρο 61, και περιλαμβάνει τις διαδικασίες και τις διατάξεις που πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές απαραίτητες για τον ασφαλή σχεδιασμό, συντήρηση και λειτουργία της σιδηροδρομικής υποδομής, συμπεριλαμβανομένης, εφόσον παρίσταται ανάγκη, της συντήρησης και λειτουργίας του συστήματος ελέγχου της κυκλοφορίας και της σηματοδότησης».
Ο ΟΣΕ ως υπεύθυνος λειτουργίας της υποδομής, ρύθμισης και ελέγχου της κυκλοφορίας θα πρέπει να έχει άμεση και συνεχή ενημέρωση για τη συντήρησή της προκειμένου να μη δημιουργούνται προβλήματα στην ασφάλεια της κυκλοφορίας.
Το προαναφερθέν ισχύει και σε περιπτώσεις που δεν έχει γίνει οριστική παραλαβή κάποιου έργου που γίνεται στο εν λειτουργία ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο, ακόμη κι αν η εκτέλεση εργασιών συντήρησης του εν λόγω έργου δεν είναι αρμοδιότητά του.
Θέτοντας υπόψιν τα παραπάνω θα θέλαμε να μας ενημερώσετε λεπτομερώς για τις ενέργειες στις οποίες έχετε προβεί ή σκοπεύετε να προβείτε προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα της μη έγκαιρης αποκατάστασης βλαβών σε αλλαγές τροχιάς (σχ. 4, αναφορά σε «γνωστή βλάβη ψευδούς ένδειξης»).
Τέλος, όσον αφορά στη μη ορθή διευθέτηση της αλλαγής τροχιάς από σταθμάρχη θα θέλαμε να μας ενημερώσετε αν αναλύθηκαν περαιτέρω οι παράγοντες που οδήγησαν το προσωπικό του ΟΣΕ σε αυτό (ελλιπής εκπαίδευση, κόπωση προσωπικού, άλλος παράγοντας) και αν λήφθηκαν ή πρόκειται να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπισή τους».
Το εξώδικο
Με προφανή άγνοια κινδύνου και συνάμα πρωτοφανή έλλειψη ευθύνης ο ΟΣΕ απάντησε με εξώδικο στο εξώδικο του Σωματείου με την Επωνυμία “«Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Έλξης» το οποίο εμφανώς εμφορείται από πολιτικά κίνητρα, όμως εν προκειμένω το εν λόγω συνδικαλιστικό όργανο, αποτύπωσε διαχρονικά προβλήματα που την τελευταία περίοδο έβαιναν διογκούμενα.
Ο ΟΣΕ απαντώντας στις 11/11/2-22, στο σημείο με αναφορά για την «διαρκώς την κακή κατάσταση της σιδηροδρομικής υποδομής» επισημαίνει ότι, «η κατάσταση της σιδηροδρομικής υποδομής μετράται ανά τακτά χρονικά διαστήματα (τουλάχιστον μία φορά ετησίως) από το ειδικό καταγραφικό τρένο που διαθέτει ο ΟΣΕ. Εν συνεχεία τα δεδομένα αξιολογούνται και μελετώνται από εξειδικευμένους μηχανικούς.
Από αυτή τη διαδικασία προκύπτουν οι εργασίες προληπτικής συντήρησης της υποδομής με προτεραιότητα ανάλογη με τη σοβαρότητα των σφαλμάτων της καταγραφής.
Αυτή είναι η μεθοδολογία για την διαπίστωση της κατάστασης της σιδηροδρομικής υποδομής που εφαρμόζεται διεθνώς στο σύνολο των σύγχρονων σιδηροδρομικών υποδομών αποφεύγοντας/παρακάμπτοντας την οποιαδήποτε ανθρώπινη παρέμβαση μειωμένης τεχνικής ικανότητος/εμπειρίας.
Η κατάσταση της σιδηροδρομικής υποδομής πέραν τούτου συνδέεται και με τη διατιθέμενη προς αυτήν χρηματοδότηση.
Θα έπρεπε επομένως να γνωρίζετε ότι το 2022 χαρακτηρίζεται από τη μεγαλύτερη παρέμβαση στη χρηματοδότηση πόρων για τη συντήρηση της υποδομής τα τελευταία χρόνια αλλά όπως είναι φυσικό από τη στιγμή που διασφαλίζονται οι απαραίτητοι πόροι για ένα έργο έως την πραγματοποίησή του απαιτείται πάντα ένα εύλογο διάστημα προκειμένου να φανούν τα αποτελέσματα στον χρήστη και τον λειτουργό της υποδομής».
Τι απαντά ο ΟΣΕ για την μη λειτουργία φωτοσημάτων και τηλεδιοίκησης
Για την μη λειτουργία φωτοσημάτων και τηλεδιοίκησης εδώ και πολλά έτη…» ο ΟΣΕ απαντά:
«Πρόκειται για αυθαίρετο ισχυρισμό καθώς η Σηματοδότηση και η Τηλεδιοίκηση έχουν αρχίσει να λειτουργούν στο δίκτυο κανονικού εύρους του ΟΣΕ από την δεκαετία του 1980 (στο ορεινό τμήμα της παλαιάς χάραξης ΤΙΘ-ΔΟΜ).
Σταδιακά υλοποιήθηκε επέκταση των συστημάτων αυτών σε όλο το μήκος του άξονα ΑΘ-ΘΕΣ, ΟΙΝ-ΧΑΛ, ΤΧ1-ΕΙΔ, ΤΧ1-ΣΤΡ-ΠΡΟ καθώς και στον άξονα ΔΑΑ-ΚΙΑ-ΡΟΔ.
Εξαιρουμένων των τμημάτων ΚΙΑ-ΡΟΔ και ΤΙΘ-ΔΟΜ που είναι καινούργια συστήματα και έχουν πρόσφατα τεθεί σε λειτουργία, υπάρχουν ακόμη τα τμήματα ΣΚΑ-ΔΑΑ που εγκαταστάθηκε το 2004 και λειτουργεί κανονικά καθώς και το τμήμα ΠΛΑ-ΤΧ5, ΤΧ1-ΘΕΣ και ΤΧ1-ΣΤΡ-ΠΡΟ που έχει ανακαινιστεί πρόσφατα με την Σύμβαση 717.
Υπάρχουν σε πλήρη εξέλιξη οι εργασίες της 717 Σύμβασης που προβλέπεται να Ολοκληρωθούν το Α τετράμηνο του 2023 ενώ προγραμματίζεται ο διαγωνισμός για την ανάταξη της ΣΙΔ-ΤΙΔ του τμήματος ΣΚΑ-ΚΙΑ που έχει πλήρως καταστραφεί λόγω εκτεταμένων δολιοφθορών και κλοπών οι οποίες έχουν λάβει χώρα το διάστημα 2011-2013 και την μη έγκαιρη αποκατάστασή τους λόγω έλλειψης προγραμματισμού και χρηματοδότησης τα τελευταία χρόνια.
Ο ΟΣΕ έχει συντάξει την περίοδο 2021-2022 τεύχη διαγωνισμού για το έργο αυτό και επιδιώκει τη διασφάλιση χρηματοδότησης μέσω ευρωπαϊκών πόρων για την εκπόνησή του.
Τέλος στο τμήμα ΠΕΙ-ΑΘ-ΤΡΕΙΣ ΓΕΦ η ΣΙΔ-ΤΙΔ που αποτελούσε αντικείμενο παλαιότερων Συμβάσεων, δεν εγκαταστάθηκε ποτέ λόγω μη ολοκλήρωσης των.
Ο ΟΣΕ θα προκηρύξει διαγωνισμό για την ΣΙΔ-ΤΙΔ στο εν λόγω τμήμα και τη διασύνδεσή της με την ΣΙΔ-Τ/Δ του υπόλοιπου άξονα. Και σε αυτό το τμήμα συντάσσονται τεύχη διαγωνισμού για το έργο και επιδιώκεται η διασφάλιση χρηματοδότησης μέσω ευρωπαϊκών πόρων.
Ταυτόχρονα σε όσα τμήματα ολοκληρώνεται η λειτουργία της ΣΙΔ-Τ/Δτίθεται σε εφαρμογή και το ETCS σε συνδυασμό και με το σύστημα ραδιοεπικοινωνιών GSM-R.
Η πλήρης χρήση των συστημάτων αυτών απαιτεί και την αδειοδότηση του on board εξοπλισμού στα τρένα της ΗΤ και των λοιπών Σιδηροδρομικών Επιχειρήσεων.
Η εφαρμογή των παρατρόχιων αυτών συστημάτων που αποτελούν αρμοδιότητα του Διαχειριστή της Υποδομής είναι επομένως προ των πυλών αρκεί και οι Σιδηροδρομικές Επιχειρήσεις να μεριμνήσουν για την σοβαρή και τακτική συντήρηση του εξοπλισμού τους που αποτελεί ως γνωστόν απαραίτητο συστατικό για τη λειτουργία τους».
Ειδικά για «το κλείσιμο των σταθμών σε περιφερειακές πόλεις λόγω έλλειψης σταθμαρχών» που αναφέρει στο εξώδικο του το Σωματείο ο ΟΣΕ απαντά:
«Δεδομένου ότι οι κλειστοί σταθμοί του περιφερειακού κυρίως δικτύου δεν εξυπηρετούν κυκλοφοριακές ανάγκες γι’ αυτό δεν χρειάζονται κατ’ ανάγκη προσωπικό κυκλοφορίας.
Σε όσες περιπτώσεις η ΗΤ ζήτησε πύκνωση δρομολογίων η Διεύθυνση Κυκλοφορίας του ΟΣΕ (παρά το έλλειμα σε προσωπικό) ικανοποίησε πλήρως και με το παραπάνω τα σχετικά αιτήματα.
Δεν υφίσταται αίτημα της Σιδηροδρομικής Επιχείρησης που να μην έχει ικανοποιηθεί από τον ΟΣΕ λόγω έλλειψης Σταθμαρχών. Τα αναγραφόμενα προβλήματα του θέματος αυτού θα πρέπει να αναζητηθούν σε έλλειψη προσωπικού κίνησης της ΗΤ, θέμα όμως που δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες του ΟΣΕ.
Σε ότι αφορά στο προσωπικό του διαχειριστή της υποδομής, μάλλον αγνοείτε ότι επί του παρόντος έχει ενεργοποιηθεί η μεγαλύτερη διαδικασία πρόσληψης στελεχιακού και τεχνικού δυναμικού του ΟΣΕ τα τελευταία τουλάχιστον 15 χρόνια».
Καταλήγοντας και απαντώντας στο «3 εκτροχιασμοί σε διάστημα 2 μηνών» που υποστηρίζει το Σωματείο τονίζει μεταξύ άλλων τα εξής :
Τα συγκεκριμένα περιστατικά έγιναν σε δίκτυο που έχει κατασκευαστεί και τεθεί σε λειτουργία μόλις το 2018 και συγκεκριμένα στους ΣΣ ΤΙΘΟΡΕΑΣ (2 περιστατικά) και ΣΣ ΛΙΑΝΟΚΛΑΔΙΟΥ που αποτελεί το πλέον σύγχρονο δίκτυο όλου του σιδηροδρομικού δικτύου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα τα περιστατικά έλαβαν χώρα σε δίκτυο που λειτουργεί τόσο η ΣΙΔ όσο και η ΤΙΔ και οφείλονται σε εσφαλμένο χειρισμό από ανθρώπινο λάθος. Ήδη για όλα τα συμβάντα αυτά γίνεται έρευνα από τον ΟΣΕ ώστε να αναλυθούν οι ακριβείς αιτίες αυτών με σκοπό την μη επανάληψή τους στο μέλλον.
Τέλος ένα πρόσθετο στοιχείο των περιστατικών αυτών (χωρίς να μειώνει επουδενί την σοβαρότητά τους) είναι ότι έγιναν κάτω από συνθήκες που οι ταχύτητες ήταν της τάξεως των 10-20 χλμ./ω, γεγονός που αποδεικνύεται και από τις ασήμαντες υλικές ζημιές Τόσο στο τροχαίο υλικό όσο και στις υποδομές».
