Η οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα διατήρησε τη δυναμική της το πρώτο τρίμηνο του 2022, με το πραγματικό ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 2,3% σε τριμηνιαία βάση.
Οι σταθερές καταναλωτικές δαπάνες υποστηρίχθηκαν από τις θετικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας ενώ οι επενδύσεις αυξήθηκαν σημαντικά, επισημαίνει η Κομισιόν στις καλοκαιρινές προβλέψεις για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Τα δεδομένα όμως ανατρέπονται μετά την πληθωριστική άνοδο. Οι καθαρές εξαγωγές συρρικνώθηκαν, λόγω της επιβράδυνσης της οικονομίας κύριων εμπορικών εταίρων της Ελλάδας καθώς και των συνεχιζόμενων διαταραχών της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού.
Η ανάπτυξη το πρώτο τρίμηνο υπερέβη τις προηγούμενες εκτιμήσεις, αλλά η πλήρης επίδραση του υψηλότερου πληθωρισμού και της συνακόλουθης συμπίεσης του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος αναμένεται να φανεί αργότερα μέσα στο έτος.
Εκτός από τη διατήρηση του υψηλού πληθωρισμού, η εξασθένηση της δυναμικής στη δημιουργία θέσεων εργασίας, ιδίως λόγω της ασθενέστερης ανάκαμψης, αναμένεται να λειτουργήσει ως τροχοπέδη στις δαπάνες των νοικοκυριών τα επόμενα τρίμηνα.
Από την άλλη πλευρά, η ανάπτυξη το 2022 προβλέπεται να υποστηριχθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, σημειώνει η Κομισιόν.
Ώθηση θα δώσει επίσης ο τουρισμός, ο οποίος εκτιμάται ότι θα επιστρέψει σε προ πανδημίας επίπεδα έως το 2023.
Αναμένεται μείωση νέων θέσεων εργασίας και συνέχιση υψηλού πληθωρισμού
Κοιτώντας μπροστά, η αυξημένη αβεβαιότητα αναμένεται να μειώσει περαιτέρω τη ζήτηση για νέες θέσεις εργασίας και σε συνδυασμό με τον ακόμη υψηλό ρυθμό πληθωρισμού, αναμένεται να αποδυναμώσει την ανάπτυξη το 2023.
Επιπλέον, οι ασθενέστερες προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας καθώς και το ακριβότερο χρήμα αναμένεται να επιβραδύνουν τις ιδιωτικές επενδύσεις, παρά την ώθηση του Ταμείου Ανάκαμψης.
Οι εξαγωγές αγαθών αναμένεται να πιεστούν σε σύγκριση με προηγούμενες προβλέψεις, δεδομένου του λιγότερο υποστηρικτικού εξωτερικού περιβάλλοντος.
Ο πληθωρισμός συνεχίζει να αυξάνεται, κυρίως λόγω της έκρηξης των διεθνών τιμών ενέργειας και τροφίμων. Η μετακύλιση στα υπόλοιπα στοιχεία του καλαθιού κατανάλωσης αναμένεται να διατηρήσει τον πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα για ολόκληρο το 2022.
Οι κλυδωνισμοί που πυροδοτήθηκαν από τον πόλεμο επιβαρύνουν την ανάπτυξη
Πολλοί από τους αρνητικούς κινδύνους που περιέβαλλαν τις εαρινές προβλέψεις του 2022 έχουν γίνει πραγματικότητα.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άσκησε πρόσθετες ανοδικές πιέσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων. Αυτές με τη σειρά τους τροφοδοτούν τις παγκόσμιες πληθωριστικές πιέσεις, διαβρώνουν την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και ενεργοποιούν ταχύτερη αντίδραση της νομισματικής πολιτικής από ό,τι είχε προηγουμένως προβλεφθεί.
Η συνεχιζόμενη επιβράδυνση της ανάπτυξης στις ΗΠΑ επιτείνει τον αρνητικό οικονομικό αντίκτυπο της αυστηρής πολιτικής μηδενικής νόσου COVID της Κίνας.
Η οικονομία της ΕΕ παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη στις εξελίξεις στις αγορές ενέργειας λόγω της υψηλής εξάρτησής της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, ενώ η αποδυνάμωση της παγκόσμιας ανάπτυξης πλήττει την εξωτερική ζήτηση.
Η δυναμική που επιτεύχθηκε με την ανάκαμψη του προηγούμενου έτους και το, κατά τι, δυναμικότερο από ό,τι είχε εκτιμηθεί προηγουμένως πρώτο τρίμηνο αναμένεται να ενισχύσουν τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης για το 2022.
Ωστόσο, η οικονομική δραστηριότητα κατά το υπόλοιπο του έτους αναμένεται να είναι υποτονική, παρά την ελπιδοφόρα θερινή τουριστική περίοδο.
Το 2023, η τριμηνιαία οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να αποκτήσει δυναμική, χάρη σε μια ανθεκτική αγορά εργασίας, στη συγκράτηση του πληθωρισμού, στη στήριξη από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και στο ακόμη μεγάλο ποσό της πλεονάζουσας αποταμίευσης.
Συνολικά, η οικονομία της ΕΕ αναμένεται να συνεχίσει να επεκτείνεται, αλλά με σημαντικά βραδύτερο ρυθμό από ό,τι αναμενόταν στις εαρινές προβλέψεις του 2022.
Στο γ’ τρίμηνο 2022 η κορύφωση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη
Ο ονομαστικός πληθωρισμός έως τον Ιούνιο έφτασε σε πρωτοφανώς υψηλά επίπεδα, καθώς οι τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής συνέχισαν να αυξάνονται, οι δε πιέσεις στις τιμές επεκτάθηκαν σε υπηρεσίες και σε άλλα αγαθά.
Στη ζώνη του ευρώ, ο πληθωρισμός αυξήθηκε έντονα το δεύτερο τρίμηνο του 2022, από 7,4 % τον Μάρτιο (σε ετήσια βάση) σε νέο επίπεδο ρεκόρ 8,6 % τον Ιούνιο. Στην ΕΕ, η αύξηση ήταν ακόμη πιο έντονη, καθώς ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά μια πλήρη εκατοστιαία μονάδα από 7,8 % τον Μάρτιο σε 8,8 % τον Μάιο.
Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό αναθεωρήθηκαν σημαντικά προς τα άνω σε σύγκριση με τις εαρινές προβλέψεις. Εκτός από την έντονη αύξηση των τιμών το β’ τρίμηνο, αναμένεται περαιτέρω αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, η οποία θα περάσει στους καταναλωτές και μέσω των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο πληθωρισμός προβλέπεται να κορυφωθεί στο 8,4 % σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο του 2022 στη ζώνη του ευρώ και κατόπιν να μειωθεί σταθερά και να πέσει κάτω από το 3 % το τελευταίο τρίμηνο του 2023, τόσο στη ζώνη του ευρώ όσο και στην ΕΕ, καθώς μειώνονται οι πιέσεις από τους περιορισμούς της εφοδιαστικής αλυσίδας και από τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων.
Οι κίνδυνοι παραμένουν υψηλοί και εξαρτώνται από τον πόλεμο
Οι κίνδυνοι όσον αφορά τις προβλέψεις για την οικονομική δραστηριότητα και τον πληθωρισμό εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη του πολέμου και ιδίως από τις επιπτώσεις του στον εφοδιασμό σε φυσικό αέριο στην Ευρώπη.
Οι νέες αυξήσεις των τιμών του φυσικού αερίου θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω άνοδο του πληθωρισμού και να λειτουργήσουν ασφυκτικά για την ανάπτυξη.
Οι δευτερογενείς επιδράσεις θα μπορούσαν με τη σειρά τους να ενισχύσουν τις πληθωριστικές δυνάμεις και να οδηγήσουν σε ακόμη αυστηρότερες χρηματοοικονομικές συνθήκες, που όχι μόνο θα επηρέαζαν την ανάπτυξη, αλλά και θα συνεπάγονταν αυξημένους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η αναζωπύρωση της πανδημίας στην ΕΕ να προκαλέσει νέες διαταραχές στην οικονομία.
Ταυτόχρονα, οι πρόσφατες καθοδικές τάσεις των τιμών του πετρελαίου και άλλων βασικών εμπορευμάτων θα μπορούσαν να ενταθούν, οδηγώντας σε ταχύτερη μείωση του πληθωρισμού από ό,τι αναμένεται επί του παρόντος.
Επιπλέον, χάρη στην ισχυρή αγορά εργασίας, η ιδιωτική κατανάλωση θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο ανθεκτική στην αύξηση των τιμών, εάν τα νοικοκυριά χρησιμοποιούσαν μεγαλύτερο μέρος των συσσωρευμένων αποταμιεύσεών τους.
Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, δήλωσε τα εξής:
«Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας εξακολουθεί να επισκιάζει την Ευρώπη και την οικονομία μας. Αντιμετωπίζουμε προκλήσεις σε πολλαπλά μέτωπα: από την αύξηση των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων έως τις εξαιρετικά αβέβαιες παγκόσμιες προοπτικές. Είμαστε ευτυχείς που ξεκινούμε από θέση ισχύος, έχοντας αντιμετωπίσει την προηγούμενη κρίση με μια σταθερή επάνοδο στην ανάπτυξη.
Η οικονομική ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί σημαντικά κατά το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, αλλά θα επιταχυνθεί το 2023.
Λόγω του υψηλού πληθωρισμού και των αυστηρότερων όρων χρηματοδότησης, θα είναι σημαντικό να βρεθεί η σωστή ισορροπία μεταξύ της μετάβασης σε έναν πιο συνετό δημοσιονομικό προσανατολισμό και της προστασίας των πλέον ευάλωτων ατόμων. Θα πρέπει επίσης να μειώσουμε την εξάρτησή μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.»
Ο Πάολο Τζεντιλόνι, επίτροπος Οικονομίας, δήλωσε τα εξής: «Η απρόκλητη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εξακολουθεί να προκαλεί κλυδωνισμούς μέσω της παγκόσμιας οικονομίας. Οι ενέργειες της Μόσχας διαταράσσουν τον ενεργειακό εφοδιασμό και τον εφοδιασμό με σιτηρά, πιέζουν προς τα πάνω τις τιμές και αποδυναμώνουν την εμπιστοσύνη.
Στην Ευρώπη, η δυναμική από το άνοιγμα των οικονομιών μας αναμένεται να στηρίξει την ετήσια ανάπτυξη το 2022, αλλά για το 2023 έχουμε αναθεωρήσει σημαντικά προς τα κάτω τις προβλέψεις μας.
Ο πρωτοφανής πληθωρισμός αναμένεται πλέον να κορυφωθεί αργότερα εντός του τρέχοντος έτους και να μειωθεί σταδιακά το 2023.
Καθώς είναι άγνωστη τόσο η εξέλιξη του πολέμου όσο και η αξιοπιστία του εφοδιασμού σε φυσικό αέριο, η πρόβλεψη αυτή υπόκειται σε υψηλό βαθμό αβεβαιότητας και σε κινδύνους δυσμενέστερων εξελίξεων.
Πλέουμε σε θολά νερά, γι’ αυτό η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει ηγετικό ρόλο. Τρεις λέξεις πρέπει να χαρακτηρίζουν τις πολιτικές μας: αλληλεγγύη, βιωσιμότητα και ασφάλεια.»
