Τουρισμός: Οι αγορές που έκαναν τη διαφορά στην Αθήνα το 2022 | Οι παράγοντες που θα κρίνουν το 2023

της Εύας Οικονομάκη

Τη μεγάλη επιστροφή στα προ πανδημίας επίπεδα έκαναν το 2022 στο μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας Αμερικανοί, Γερμανοί και Βρετανοί ταξιδιώτες, με 6 ακόμη αγορές να επιδεικνύουν ισχυρή δυναμική, υπερβαίνοντας τα προ πανδημικά νούμερα. Η αμερικανική αγορά διατήρησε τα πρωτεία, ανακάμπτοντας στο 99% των μεγεθών του 2019, με τη γερμανική αγορά να ακολουθεί, καλύπτοντας το 98% των προ πανδημικών επιπέδων και τη βρετανική να έπεται στο 97%. Σημαντική ήταν και η ανάκαμψη της ιταλικής αγοράς που έφτασε στο 91% των επιπέδων του 2019, με τη γαλλική αγορά να καλύπτει το 82% των προ πανδημίας επιδόσεων.

Τη διαφορά έκαναν, ωστόσο, οι ταξιδιώτες από 6 μη παραδοσιακές αγορές για την Ελλάδα, την Ελβετία, το Ισραήλ, την Ολλανδία, την Αυστρία, την Τουρκία και τη Σερβία. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα «Περί Ικανοποίησης Επισκεπτών Αττικής» που εκπόνησαν η Ενωση Ξενοδόχων Αθηνών-Αττικής και Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ) και η GBR Consulting σε συνεργασία με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ) «Ελευθέριος Βενιζέλος», ο αριθμός των Αυστριακών κατέγραψε άνοδο 141% σε σχέση με το 2019, με τους Ελβετούς να έπονται με αύξηση 133% συγκριτικά με τα προ πανδημικά επίπεδα. Σημαντική ήταν και η αύξηση των τουριστικών ροών από το Ισραήλ, απ’ όπου διαπιστώθηκε άνοδος κατά 119%, ενώ αξιοσημείωτη ενίσχυση σε ποσοστό 108% και 106% σημείωσαν οι ταξιδιώτες από Ολλανδία και Τουρκία αντίστοιχα.

Ως προς την κατανομή των ξενοδοχείων στην Αττική, σύμφωνα με την έρευνα «Περί Ικανοποίησης Επισκεπτών Αττικής», το 72% των μονάδων, μη συμπεριλαμβανομένων των νησιών του Αργοσαρωνικού, βρίσκεται συγκεντρωμένο στον Κεντρικό Τομέα Αθηνών. Συγκεκριμένα, ο ξενοδοχειακός όγκος είναι συγκεντρωμένος στην περιοχή γύρω από το Κουκάκι, την πλατεία Συντάγματος, την Ομόνοια και το Μοναστηράκι. Βάσει των ευρημάτων, το 2022 παρατηρήθηκε αύξηση σε ποσοστό 19% σε σχέση με το 2015. Περισσότερα κατά 8% είναι τα ξενοδοχεία στον Βόρειο Τομέα Αθηνών, καθώς και εκείνα στην Ανατολική Αττική σε ποσοστό 2%.

Εκτός, πάντως, από τον αριθμό των ξενοδοχειακών δωματίων που αυξήθηκαν στο κέντρο της Αθήνας, σημαντική ήταν και η άνοδος που καταγράφηκε σε ό,τι αφορά τα καταλύματα βραχυχρόνιων μισθώσεων, καθώς ο αριθμός τους αυξήθηκε κατά 60% με όρους ετήσιας αύξησης (CAGR) την περίοδο 2015 – 2019. Μάλιστα, σημειώθηκε μείωση του αριθμού των εν λειτουργία καταλυμάτων κατά το 2020 και το 2021 και ανάκαμψη το 2022. Σε σχέση με το 2019, όταν και καταγράφηκε ο μεγαλύτερος αριθμός καταλυμάτων τύπου Airbnb, το 2022 σημειώθηκε πτώση 13%. Αντίστοιχα, πάντως, την ίδια περίοδο και λόγω της αύξησης των καταλυμάτων βραχυχρόνιων μισθώσεων, η ετήσια πληρότητα των ξενοδοχείων στην Αθήνα αυξήθηκε κατά 0,9% σε ετήσια βάση και διαμορφώθηκε στο 69,1% το 2022 από 80,3% το 2018.

Σε υψηλά επίπεδα η ικανοποίηση των επισκεπτών

Βάσει της έρευνας, «κουρασμένοι» από μέτρα και περιορισμούς, οι επισκέπτες ήταν έτοιμοι να ανακαλύψουν ξανά νέες εμπειρίες, τόπους και δραστηριότητες και ξεχώρισαν την πόλη της Αθήνας ως “must-see destination”. Ειδικότερα, ο μεγαλύτερος αριθμός επισκεπτών προήλθε από τις παραδοσιακές αγορές (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία), ενώ σημαντικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι υψηλά ποσοστά αύξησης παρουσίασαν και «μη παραδοσιακές» αγορές, όπως Ελβετία, Ισραήλ, Ολλανδία, Αυστρία, Τουρκία, Σερβία.

Τα συνολικό επίπεδο ικανοποίησης των επισκεπτών της Αθήνας αυξήθηκε το 2022 στο 8,4, από το 8,1 του 2019.

Η φετινή έρευνα αποκαλύπτει ότι κάποιες ομάδες των επισκεπτών της Αθήνας έχουν κοινά ενδιαφέροντα, χωρίς να αποκλείεται ότι ορισμένοι ταξιδιώτες έχουν ποικίλα ενδιαφέροντα, γεγονός που καθιστά την ανάλυση της συμπεριφοράς των ταξιδιωτών πολυσύνθετη. Ειδικότερα, η έρευνα του 2022 εντόπισε 10 συγκεκριμένα προφίλ μεταξύ 2.000 επισκεπτών ξενοδοχείων στην Αθήνα, με σύγκλιση ενδιαφερόντων σε αρκετές περιπτώσεις.

Παράλληλα με τους ταξιδιώτες που έχουν ταξιδέψει στην Αθήνα με συγκεκριμένο ενδιαφέρον και σχεδίασαν ανάλογα το πρόγραμμά τους στην πόλη, υπάρχει, ωστόσο, ένα μεγάλο μερίδιο -περίπου το ένα τρίτο των ταξιδιωτών αναψυχής- που δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο ενδιαφέρον κι έχει επιλέξει μια πιο ‘χαλαρή’ προσέγγιση, χωρίς να έχει την πρόθεση να επισκεφτεί όσο το δυνατόν περισσότερα αξιοθέατα. Με αυτό τον τρόπο, οι ‘χαλαροί’ αισθάνονται ότι έχουν περιορισμένη επαφή με τους ντόπιους και τον τρόπο ζωής τους. Όλα αυτά δεν επηρεάζουν τη συνολική ικανοποίησή τους, καθώς οι ‘χαλαροί’ είναι πολύ ικανοποιημένοι, αξιολογώντας τη συνολική εμπειρία τους στην πόλη με βαθμό 8,4. Ξοδεύουν λιγότερα σε σύγκριση με τα άλλα προφίλ ταξιδιωτών. Είναι σαφές ότι τα άλλα προφίλ ξοδεύουν περισσότερα χρήματα, που σημαίνει ότι συγκεκριμένες εμπειρίες τούς παρέχουν το κίνητρο να αυξήσουν τις δαπάνες στην πόλη.

Παρά τα διαφορετικά ενδιαφέροντα, σχεδόν όλοι οι επισκέπτες στην Αθήνα, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματιών, έχουν τα εξής κοινά: επισκέπτονται συνήθως την Ακρόπολη και το Μουσείο της Ακρόπολης, συνδυάζοντας μια βόλτα στην Πλάκα και στο Μοναστηράκι. Αυτό σημαίνει επίσης ότι οι τουριστικές ροές παρουσιάζουν συγκέντρωση σε συγκεκριμένες γειτονιές, εστιάζοντας σχεδόν αποκλειστικά στην αναψυχή και την ψυχαγωγία και επηρεάζοντας τους κατοίκους που παρατηρούν να μειώνεται η αστική βιωσιμότητα των γειτονιών τους.

Η αναγνωρισιμότητα του παραλιακού μετώπου της Αθήνας έχει βελτιωθεί, με 63% των διαμενόντων σε ξενοδοχεία να το επισκέπτονται, ενώ η πλειονότητα όσων δεν το επισκέφθηκαν, πλέον το γνωρίζει. Επίσης, η αναγνωρισιμότητα των Νησιών του Αργοσαρωνικού βελτιώνεται, αλλά παραμένει ακόμα σε χαμηλά επίπεδα.

Η απόδοση των ξενοδοχείων

Η απόδοση των ξενοδοχείων, το 1ο τρίμηνο του 2022 εξακολούθησε να επηρεάζεται από την πανδημία, αλλά από τον Ιούλιο του 2022, όσον αφορά την πληρότητα επιτεύχθηκαν τα επίπεδα και το μοτίβο του 2019. Συνεπώς, στο σύνολο του έτους 2022 τα επίπεδα πληρότητας μειώθηκαν κατά 10,7% σε σύγκριση με το 2019. Η Μέση Τιμή Δωματίου αυξήθηκε κατά 14,4% το 2022/19 σε μια περίοδο υψηλού πληθωρισμού.

Η επιβατική κίνηση και ο αριθμός των πτήσεων στο αεροδρόμιο της Αθήνας υπερέβησαν το 2022 κατά πολύ τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών να καταλαμβάνει την 3η θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών μητροπολιτικών αεροδρομίων.

Σε σύγκριση με πόλεις της Μεσογείου το 2022, μόνο η Κωνσταντινούπολη κατάφερε να ξεπεράσει τα επίπεδα του 2019 σε ξενοδοχειακή πληρότητα. Αναφορικά με τις τιμές δωματίων, η Ρώμη ξεπέρασε με διαφορά τις πόλεις της Μεσογείου, αλλά και τις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με αύξηση 32% 2022/19.

Τα ευρήματα της φετινής έρευνας παρουσιάσθηκαν από τους επικεφαλής της Έρευνας, κ. Stefan Merkenhof, Managing Consultant GBR Consulting και κ. Μαριπόλα Κώτση, Προϊσταμένη Έρευνας Αγοράς ΔΑΑ κατά τη διάρκεια εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε σήμερα, 09.03.2023, στο ξενοδοχείο-μέλος ΕΞΑΑΑ Athens Capital Center Hotel – MGallery Collection, παρουσία κλαδικών και επιστημονικών φορέων, Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και ΜΜΕ.

Η κ. Ιωάννα Παπαδοπούλου, Διευθύντρια Επικοινωνίας & Μάρκετινγκ ΔΑΑ, από τη πλευρά της πρόσθεσε: «Με όχημα την εμπειρία της ιδιαίτερα επιτυχημένης συνεργασίας μας, ενώσαμε και φέτος μαζί με την ΕΞΑΑΑ το σύνολο του ερευνητικού δυναμικού μας, προκειμένου να σκιαγραφήσουμε το προφίλ των επισκεπτών της πόλης μας και να αναλύσουμε τις προσδοκίες και τη συνολική εμπειρία τους καθ’ όλη τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου που ολοκληρώθηκε. Από την παρουσίαση των ιδιαίτερα διαφωτιστικών ευρημάτων της Έρευνας που διεξήχθη το 2022 για την ικανοποίηση των επισκεπτών της Αττικής, αναδεικνύεται η δυναμική ανάκαμψη της πόλης μας, αλλά και η πλέον υψηλή αποτίμηση των προσφερόμενων τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών συμβάλλοντας έτσι καθοριστικά στην επαναφορά του προορισμού Αθήνα μεταξύ των κορυφαίων επιλογών στον κόσμο. Και βέβαια, η συνεργασία μας με την ΕΞΑΑΑ για τη διαμόρφωση της κοινής έρευνας, καθώς και τα αποτελέσματά της, επιβεβαιώνουν για μία ακόμη φορά τη χρησιμότητα και την αναγκαιότητα συνένωσης δυνάμεων όλων των επαγγελματιών του τουρισμού, καθώς στρέφουμε πλέον το βλέμμα στην επόμενη μέρα του αστικού τουρισμού».

Ο Γενικός Γραμματέας της ΕΞΑΑΑ κ. Ευγένιος Βασιλικός ανέφερε πως «είναι ανάγκη οι εμπλεκόμενοι με τον Τουρισμό της Αθήνας – Αττικής να εστιάσουμε κυρίως στα μηνύματα που προκύπτουν και να τα αξιοποιήσουμε σε συνδυασμό με όσα ενδιαφέροντα ανέδειξε η πρόσφατη μελέτη ΕΞΑΑΑ-ΙΤΕΠ περί ‘Φέρουσας Ικανότητας Αθήνας – Αττικής’. Στόχος μας πρέπει να είναι η ενίσχυση της ποιοτικής εικόνας και πρότασης της Αθήνας προς τους επισκέπτες της, όπως και της διαπραγματευτικής της ικανότητας. Επομένως είναι αναγκαίος ένας στρατηγικός σχεδιασμός με μακροπρόθεσμο ορίζοντα ενώ παράλληλα εξίσου αναγκαίο είναι να εστιάσουμε άμεσα σε κινήσεις ενδυνάμωσης της σεζόν του 2023 και του 2024».

Οι παράγοντες που θα κρίνουν τη σεζόν

«Δύσκολο» χαρακτήρισε, την ίδια στιγμή, το 2023 ο διευθύνων σύμβουλος του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ) «Ελευθέριος Βενιζέλος», Γιάννης Παράσχης, λόγω του μακροοικονομικού περιβάλλοντος και των γεωπολιτικών συνθηκών που επικρατούν.

«Προφανώς το 2023 είναι δύσκολη χρονιά, με πάρα πολύ δύσκολα δεδομένα όσον αφορά τη μακρο-οικονομική και τη γεωπολιτική κατάσταση και δυστυχώς αυτό που συνέβη στη χώρα μας, στον χώρο των μεταφορών με την ευρύτερη έννοια, είναι κάτι το οποίο σίγουρα δεν βοηθά», τόνισε χαρακτηριστικά. «Το α’ τετράμηνο σε σχέση με το 2022 είναι τελείως διαφορετικό πρώτο τετράμηνο που δεν έχουμε τους περιορισμούς. Η κατάσταση είναι πολύ καλύτερη σε σχέση με το 2022, ειδικά αυτή την περίοδο. Και είμαστε προς το παρόν και λίγο πάνω από το 2019, άρα τα μηνύματα αυτά είναι εξαιρετικά θετικά. Προφανώς είναι και πολύ δυνατό το εσωτερικό φέτος, το οποίο βοηθά στο να είναι το συνολικό αποτέλεσμα στο 2% καλύτερο από το 2019», προσέθεσε.

Σε ό,τι αφορά τις δύο μεγαλύτερες πηγές εισερχόμενου τουρισμού για την Ελλάδα και τη δυναμική που επιδεικνύουν για το 2023, ο CEO του ΔΑΑ επεσήμανε ότι δεν θα υπάρξουν «εντυπωσιακές μετακινήσεις σε σχέση με το 2022. Θα αναπτυχθούν οι κλασικές αγορές».