της Σοφίας Γκιαούρη
Για την πορεία της τουριστικής σεζόν στη Ρόδο αλλά και γενικότερα στην Ελλάδα, για τις προοπτικές του 2025 στη φιλοξενία ,για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος αλλά και για τις επιπτώσεις του υπερτουρισμού στους προορισμούς, μιλά σε συνέντευξή του στο tourismtoday ο κ. Άρης Σουλούνιας, Αντιπρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ).
Πώς κινούνται οι πληρότητες στα καταλύματα τη Ρόδου αλλά και στην ελληνική αγορά;
Η σεζόν από άποψη αφίξεων πανελλαδικά εξελίσσεται με θετικό πρόσημο, ωστόσο παρατηρείται πτώση σε ορισμένους δημοφιλείς προορισμούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τους πρώτους 6 μήνες του 2024 η εισερχόμενη ταξιδιωτική στη χώρα αυξήθηκε κατά 23% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Σύμφωνα με το ΙΤΕΠ, η μέση πληρότητα στα ανοιχτά ξενοδοχεία για τον Ιούνιο 2024 παρουσιάζει οριακή αύξηση και διαμορφώνεται στο 75,7%, έναντι 75,3% τον Ιούνιο του 2023. Παρατηρείται διαφορά στη μέση πληρότητα μεταξύ των συνεχούς και εποχικής λειτουργίας ξενοδοχείων.
Στο νησί της Ρόδου, η σεζόν εξελίσσεται ικανοποιητικά, καταγράφοντας έως σήμερα αύξηση στις διεθνείς αφίξεις πάνω από 10%.
Εστιάζοντας στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της φετινής σεζόν, θα μπορούσαμε να πούμε ότι παρά την ικανοποιητική αύξηση των αφίξεων τόσο πανελλαδικά όσο και στο νησί της Ρόδου, δεν καταγράφεται ανάλογη αύξηση στα έσοδα του ξενοδοχειακού κλάδου λόγω της σημαντικής αύξησης της βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Παράλληλα παρατηρείται τάση μείωσης των αφίξεων τον Αύγουστο και αντίστοιχη αύξηση του ενδιαφέροντος για τους μήνες Ιούλιο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο. Τάση που ενδεχομένως μπορεί να συνδεθεί με την αυξανόμενη επιθυμία των ταξιδιωτών στο να αποφεύγουν τις περιόδους αιχμής όπως έχει καταγράφει σε διεθνείς έρευνες αγοράς καθώς και των υψηλών θερμοκρασιών. Οριστικά συμπεράσματα θα μπορέσουμε να αντλήσουμε μετά το πέρας της σεζόν.
Ποιες οι προοπτικές για το 2025;
Με βάση τα μέχρι τώρα αποτελέσματα εκτιμούμε ότι οι προοπτικές για το 2025 διαφαίνονται σε γενικές γραμμές ευοίωνες. Είναι ενδεικτικό ότι στην κυλιόμενη έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδιών (ETC), η Ελλάδα κατατάσσεται στην κορυφή των προορισμών με βάση την αύξηση της εισερχόμενης ταξιδιωτικής δαπάνης κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024.
Οι παραδοσιακές ευρωπαϊκές αγορές του ελληνικού τουρισμού αναμένεται να συνεχίσουν να επιδεικνύουν ανθεκτικότητα στη ζήτηση για ταξίδια παρά τις προκλήσεις. Παράλληλα αναμένεται ενίσχυση του ενδιαφέροντος από απομακρυσμένες αγορές. Χαρακτηριστική είναι η αύξηση του ενδιαφέροντος για ταξίδια από τις ΗΠΑ στη χώρα μας με τις αεροπορικές θέσεις που έχουν προγραμματιστεί σε απευθείας πτήσεις από τις ΗΠΑ το 2024 να έχουν αυξηθεί κατά 25% σε σχέση με το 2023, φτάνοντας τις 600.000 θέσεις.
Εκτιμάται περαιτέρω ενίσχυση του ενδιαφέροντος για ταξίδια στην αρχή και το τέλος της σεζόν και για ταξίδια σε λιγότερο δημοφιλείς και πολυσύχναστους προορισμούς καθώς και η περαιτέρω αναπροσαρμογή της ζήτησης για νέους προορισμούς.
Ποιες είναι οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος;
Οι προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε σήμερα στον τουρισμό και στον κλάδο της φιλοξενίας ποικίλουν. Καταρχάς, οι τουριστικές επιχειρήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες τα τελευταία 3 έτη με σημαντική αύξηση του λειτουργικού τους κόστους που οφείλεται σταθερά στις ανεξέλεγκτες διακυμάνσεις του κόστους ενέργειας και πρώτων υλών λόγω των γεωπολιτικών αναταράξεων οι οποίες αναμένεται να μας ταλαιπωρήσουν και τα επόμενα χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο.
Μια δεύτερη και πολύ μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε καθημερινά είναι η μεγάλη δυσκολία εύρεσης προσωπικού και ακόμη περισσότερο εξειδικευμένου προσωπικού στην κλάδο της φιλοξενίας, συνεπεία του οποίου είναι να μην μπορούν οι επιχειρήσεις να προσφέρουν την ποιότητα υπηρεσιών την οποία θα ήθελαν.
Τέλος, η αύξηση του πληθωρισμού και του κόστους διαβίωσης σε πολλές χώρες της δυτικής και βόρειας Ευρώπης που αποτελούν βασικές αγορές για το ελληνικό τουριστικό προϊόν, σε συνδυασμό με την αύξηση των τιμών από τις αεροπορικές εταιρείες, τα ξενοδοχεία και τις επιχειρήσεις εστίασης, αναγκάζουν τους ταξιδιώτες να μειώσουν τη διάρκεια των διακοπών τους.
Ο ρόλος του βιώσιμου τουρισμού για το νησί;
Η Ρόδος ως πρωτεργάτης του τουρισμού στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο και ως ένας προορισμός παγκοσμίου φήμης οφείλει να αποτελέσει παράδειγμα προσαρμογής στις απαιτήσεις των ταξιδιωτών και τις νέες συνθήκες της κλιματικής κρίσης. Παράλληλα η διαμόρφωση νέων τάσεων σε ότι αφορά την επέκταση της σεζόν, την αυξομείωση της ζήτησης λόγω αιφνίδιων καιρικών γεγονότων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας σε κρίσεις κάνουν την ανάγκη αυτή όλο και πιο επιτακτική.
Σε αυτήν την κατεύθυνση τεράστιας συμβολικής σημασίας ήταν και το γεγονός ότι στο νησί της Ρόδου υπογράφηκε τον Απρίλιο του 2024 η Διακήρυξη της Ρόδου για αποφασιστική δράση στα βιώσιμα ταξίδια και τον τουρισμό, από τον Πρόεδρο της HOTREC κ. Αλέξανδρο Βασιλικό και όλων των εκπροσώπων τουριστικών φορέων που εμπλέκονται στον Ευρωπαϊκό Τουρισμό.
Μία ακόμη σημαντική συνεργασία η οποία ξεκίνησε στις αρχές του 2022, είναι το Co-Lab Rhodes Sustainable Destination, το οποίο δημιουργήθηκε από κοινού από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, τον Όμιλο TUI και το TUI Care Foundation, με τη στήριξη του Δήμου Ρόδου. Στόχος είναι να συν-διαμορφωθεί ένα Ολιστικό Μοντέλο μετασχηματισμού ώστε η Ρόδος να καθιερωθεί ως Πρότυπος Παγκόσμιος Τουριστικός Προορισμός στη βιωσιμότητα και αειφορία.
Το Co-Lab Rhodes θα έχει συνολική διάρκεια 5 ετών και η στρατηγική του ατζέντα βασίζεται στους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ. Το πρώτο εξάμηνο του 2023 ιδρύθηκε στη Ρόδο το Διεθνές Κέντρο Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης το οποίο αποτελεί ένα καινοτόμο εγχείρημα καθώς μεταξύ άλλων, στόχο θα έχει να αναπτυχθούν βέλτιστες πρακτικές και πολιτικές για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, οι οποίες θα μπορούν να υιοθετηθούν και να ωφελήσουν και άλλους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως αλλά και θα εφαρμόσει προγράμματα ενημέρωσης και εκπαίδευσης της τοπικής κοινωνίας και της τοπικής επιχειρηματικότητας στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση ωστόσο πιστεύω ότι χρειάζεται ακόμη πολλή και συλλογική προσπάθεια για να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ως κλάδος συμμετείχαμε αφενός καθοριστικά στην αντιμετώπιση των αναγκών που ανέκυψαν από τις πυρκαγιές που έπληξαν τμήμα του νησιού το 2023 και αφετέρου εργαστήκαμε συντονισμένα για την άμεση ανάκτηση της φήμης του προορισμού με εξαιρετική επιτυχία.
Η αειφόρος ανάπτυξη και η υπεύθυνη διαχείριση του προορισμού περιλαμβάνει επενδύσεις και μετασχηματισμό σε τομείς όπως η ενεργειακή απόδοση, η εξοικονόμηση νερού, η μείωση των απορριμμάτων και η κυκλική οικονομία, η υποστήριξη των τοπικών οικονομιών μέσα από προμήθειες, η εκπαίδευση και στήριξη εργαζομένων και επισκεπτών και η χρήση νέων τεχνολογιών. Ωστόσο, είναι σημαντικό να επισημάνουμε σημαντικές προκλήσεις που σχετίζονται με τους παραπάνω τομείς όπως το υψηλό κόστος, η έλλειψη τυποποίησης, οι προσδοκίες των επισκεπτών, η πολυπλοκότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας και η πολιτισμική αντίσταση στην αλλαγή.
Παρά αυτές τις προκλήσεις, υπάρχουν ευκαιρίες για ανάπτυξη και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσω επενδύσεων βιωσιμότητας, εξοικονόμησης κόστους, βελτιωμένης φήμης και συμμόρφωσης με τους κανονισμούς. Δίνοντας προτεραιότητα στην προσαρμογή του στις νέες συνθήκες, ο κλάδος του τουρισμού εν γένει μπορεί να μειώσει σημαντικά τον περιβαλλοντικό αποτύπωμά του, να βελτιώσει τη φήμη του προορισμού και να συμβάλει μακροπρόθεσμα στην επιτυχία του όλου εγχειρήματος.
Με αφορμή τις διαδηλώσεις κατά του υπερτουρισμού στην Ευρώπη, ποιες οι εκτιμήσεις σας για τη διαχείριση του φαινομένου στην Ελλάδα;
Το brand Ελλάδα και οι ελληνικοί προορισμοί διαχρονικά βρίσκονται στις πρώτες θέσεις προτίμησης των ταξιδιωτών σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Παράλληλα ο τουρισμός αποτελεί παραγωγική δύναμη που συμβάλλει καθοριστικά στις τοπικές οικονομίες και στην κοινωνία. Γεγονότα που αποτελούν κοινή επιτυχία όλων των εμπλεκομένων: φορείς διακυβέρνησης σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο, θεσμικά όργανα του κλάδου, επαγγελματίες, εργαζόμενοι, επιχειρήσεις και τοπικές κοινωνίες.
Στην επόμενη ημέρα και λαμβάνοντας υπόψιν τις εξελίξεις σε άλλους δημοφιλείς ευρωπαϊκούς προορισμούς είναι κρίσιμο να δράσουμε προληπτικά και να αναπτύξουμε τα εργαλεία και τις πολιτικές που θα διασφαλίσουν ότι ο κλάδος των ταξιδιών και του τουρισμού θα συνεχίσει να αποτελεί μοχλό θετικής αλλαγής στη χώρα αλλά και σε κάθε προορισμό συγκεκριμένα.
Σε αυτό το πλαίσιο είναι κρίσιμης σημασίας η ολοκληρωμένη διαχείριση των προορισμών, η ενίσχυση των υποδομών και υπηρεσιών και η ανάπτυξη συστημάτων που συλλέγουν δεδομένα και δίνουν στρατηγικές κατευθύνσεις για την ορθή διαχείριση των φυσικών πόρων κάθε προορισμού. Η πτωτική πορεία ορισμένων προορισμών όπως έχει καταγραφεί από το 2023 και διαφαίνεται ότι θα συνεχιστεί και το 2024 αποτελεί σημαντική ένδειξη για την προσαρμογή των λύσεων ανάλογα με τις συγκεκριμένες ανάγκες κάθε προορισμού και την ενίσχυση των δημόσιων επενδύσεων στις υποδομές.
Είναι τέλος σημαντικό να αναφέρουμε ότι η κατακόρυφη αύξηση της βραχυχρόνιας μίσθωσης συμβάλλει καθοριστικά στην πίεση υποδομών και προορισμών και ως κλάδος έχουμε καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για την προστασία της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος της χώρας, την αντιμετώπιση του προβλήματος εύρεσης στέγης, που λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις σε πολλές περιοχές της χώρας και την πιο δίκαιη συμμετοχή στις φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις.
Πώς θα διαμορφώσει το χάρτη της ελληνικής φιλοξενίας η άφιξη διεθνών κ ξένων επενδυτών;
Η ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος επιβεβαιώνεται από τo αυξημένο ενδιαφέρον Ελλήνων και διεθνών επενδυτών καθώς και κορυφαίων brand στον τομέα της φιλοξενίας και ειδικά στον τομέα των ταξιδιών πολυτελείας.
Ο κλάδος της ελληνικής φιλοξενίας συνεχίζει να αναπτύσσεται δυναμικά τα τελευταία χρόνια και παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει συμβάλει καθοριστικά στην ενίσχυση της φήμης των προορισμών και του brand Ελλάδα και στον διπλασιασμό σχεδόν των επενδύσεων το 2023 σε σχέση με το 2019 (5,1 δισ. ευρώ έναντι 2,7 δισ. ευρώ αντίστοιχα).
Οι διεθνείς επενδύσεις αναμένεται να συμβάλλουν περαιτέρω στην ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος και τη στόχευση συγκεκριμένων τμημάτων της αγοράς. Παράλληλα η αυξημένη τεχνογνωσία, η εξωστρέφεια και το κύρος των ελληνικών επενδύσεων στον τουρισμό εξακολουθεί να αποτελεί βασικό πυλώνα περαιτέρω ανάπτυξης της ελληνικής φιλοξενίας.
