Μοναδική ευκαιρία ανάπτυξης για τις τοπικές κοινωνίες, τους Δήμους , αλλά και για έναν μεγάλο κύκλο επιχειρήσεων, αποτελούν τα κονδύλια που θα διατεθούν για τη διαχείριση αποβλήτων κατά την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020, καθώς ξεπερνούν το 1 δις. ευρώ, ποσό που ενδέχεται ακόμα και να διπλασιαστεί κατά την πορεία.
Πώς προκύπτει αυτό το σημαντικό κονδύλι, παρουσίασε αναλυτικά ανάμεσα σε άλλα, ο κ. Νικόλαος Μαμαλούγκας, Προϊστάμενος Υπηρεσίας ΕΠΠΕΡΑΑ (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη), μεταφέροντας τον χαιρετισμό της Ειδικής Γραμματέως Διαχείρισης Τομεακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του Υπουργείου Οικονομίας Ευγενίας Φωτονιάτα, στο φόρουμ με θέμα: «ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ», οι εργασίες του οποίου ολοκληρώθηκαν πρόσφατα στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά με μεγάλη συμμετοχή των άμεσα ενδιαφερομένων.
Για να προσθέσει, ότι για πρώτη φορά θα διατεθούν στην Ελλάδα, τόσο υψηλά κονδύλια για διαχείριση αποβλήτων, κάτι που αποτελεί ταυτόχρονα πρόσκληση, αλλά και πρόκληση σωστής αξιοποίησης σε ένα άλλο περιβάλλον όπως αυτό της κυκλικής οικονομίας με ελαχιστοποίηση της ταφής. Ο προϊστάμενος του ΕΠΠΕΡΡΑ, επεσήμανε επίσης, ότι οι περιφερειακοί σχεδιασμοί διαχείρισης αποβλήτων πρέπει να κλείσουν άμεσα, με ολοκλήρωση και εξορθολογισμό των προτεραιοτήτων τους, με ωρίμανση των μελετών και των προτεινόμενων δράσεων, καθώς, όπως προειδοποίησε, από το 2016 και μετά θα υπάρξουν εντατικοί χρηματοδοτικοί έλεγχοι.
Ο κ. Μαμαλούγκας, υπενθύμισε ότι «τρέχει» ήδη από τον Απρίλιο, η πρώτη πρόσκληση υποβολής προτάσεων ύψους 270 εκ. ευρώ, που επιμερίζεται σε 23 τοπικές δράσεις. Από αυτά, τα 210 αφορούν διαδημοτικές συνεργασίες και 40 εκ. αφορούν αποκλειστικά τα νησιά.
ΕΟΑΝ: Σημαντικά οφέλη από τον εξορθολογισμό του κόστους διαχείρισης
Από τη δική του πλευρά, ο Πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) κ. Δημήτρης Πολιτόπουλος, αναφέρθηκε στον ετήσιο τζίρο της αγοράς διαχείρισης στερεών αποβλήτων εναλλακτικής διαχείρισης που ανέρχεται περίπου στο 1 δισ. ευρώ ,σύμφωνα με έρευνα του 2010, στις απαιτούμενες υποδομές προκειμένου να επιτευχθούν οι ποσοτικοί στόχοι για την ανακύκλωση που πρέπει να επιτύχουν οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) ως το 2020, αλλά και στο μέσο κόστος διαχείρισης ανά τόνο διαχειριζόμενου υλικού, εξηγώντας τα οφέλη από την μείωση του κόστους και την παραπέρα ανάπτυξη της ανακύκλωσης.
Παρότρυνε μάλιστα τους ΟΤΑ σε εξορθολογισμό της κοστολόγησης με κίνητρα για τη μείωση παραγωγής αποβλήτων (ΠΟΠ) και με φόρο ταφής.
(Υπενθυμίζεται σε αυτό το σημείο ότι κατά την έναρξη των εργασιών και ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Γιάννης Τσιρώνης, αναφέρθηκε στο υψηλό κόστος περισυλλογής, αλλά και στο κόστος διαχωρισμού των αποβλήτων, ο οποίος πολλές φορές είναι ανέφικτος. Σχετικά δε με το τέλος ταφής, υπογράμμισε ότι δεν θα αναβάλλεται επ’ αόριστον, καθώς το υφιστάμενο καθεστώς απλώς εξυπηρετεί τον στόχο «να μην τιναχθούν στον αέρα οι προϋπολογισμοί των Δήμων).
Ανάγκη αύξησης των (ΚΔΑΥ) και «Πράσινα Σημεία»
Ο κ. Πολιτόπουλος , επεσήμανε επίσης, την ανάγκη αύξησης των Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) , ανάπτυξης τοπικών μονάδων κομποστοποίησης στα νησιά μέσω ΚΔΑΥ χαμηλού κόστους, αλλά και καταπολέμησης της εισφοροδιαφυγής (σε συσκευασίες 40%), με ειδικούς ελέγχους, πρόστιμα και αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου.
Σε ότι αφορά την ανάπτυξη των «Πράσινων Σημείων», ο πρόεδρος του ΕΟΑΝ, παρουσίασε αναλυτικά το παράδειγμα ενός επιτυχημένου «Πράσινου Σημείου» στη Δανία για την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση αποβλήτων με τη συμμετοχή των πολιτών, επισημαίνοντας ότι κλειδί της επιτυχίας, είναι, η εύκολη πρόσβαση των πολιτών, η παροχή σχετικών κινήτρων, η συνεχής λειτουργία, η ευέλικτη και σχετικά ελαφριά κατασκευή για λόγους εξοικονόμησης κόστους αλλά και η σχετικά εύκολη περιβαλλοντική αδειοδότηση.
Επεσήμανε ακόμα, τα συνολικότερα οφέλη που θα υπάρξουν για τη χώρα από την περαιτέρω ανάπτυξη της εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων, τον ολοένα και αυξανόμενο κομβικό ρόλο που παίζει ο ΕΟΑΝ σε αυτή την προσπάθεια και τη συνεργασία του με την Κεντρική ΄Ενωση Δήμων Ελλάδας σε πανελλαδικό επίπεδο για την εκπαίδευση και παροχή τεχνογνωσίας , καθώς υπάρχουν σημαντικά κενά. Για το επίκαιρο τέλος θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων που συνδέονται με την έλευση και την παραμονή προσφύγων στη χώρα μας, ο κ. Πολιτόπουλος, ανέφερε ότι προγραμματίζεται από το ΕΠΠΕΡΡΑ, ειδικός διαγωνισμός που θα αφορά τη χρηματοδότηση ειδικών υποδομών για τους πρόσφυγες.
Η εναλλακτική λύση για τα νησιά της Περιφέρειας Αττικής
Ο κ. Γιώργος Σιδερής, εκπροσωπώντας τον Αντιπεριφερειάρχη Νήσων Αττικής, Παναγώτη Χατζηπέρο, επεσήμανε ότι η διαχείριση των απορριμμάτων στην Περιφερειακή Ενότητα Νήσων αποτελεί ένα καυτό θέμα, το οποίο, αντιμετωπίζει τεράστιες δυσκολίες εξαιτίας της γεωγραφικής απόστασης των νησιών από την ηπειρωτική χώρα, αφού η μεταφορά συμμείκτων και συμπιεσμένων αποβλήτων στους Σταθμούς Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) είναι δαπανηρή. Λόγω της αύξησης του πληθυσμού και της τουριστικής κίνησης, οιαδήποτε επένδυση που καλύπτει μόνον τις θερινές ανάγκες δεν είναι δυνατόν να αποσβεστεί, αναζητείται λοιπόν μόνιμη λύση για κάθε νησί ξεχωριστά, αλλά και συνολικά. Για τα «Πράσινα Σημεία», φαίνεται ότι είναι δύσκολο σε κάθε νησί να βρεθεί ο κατάλληλος χώρος.
Έχει πάντως υποβληθεί ως εναλλακτική λύση από ιδιώτη επενδυτή, αίτημα για χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά κονδύλια, ειδικού πρότζεκτ στα πλαίσια του οποίου, ειδικά διασκευασμένο πλοίο με πράσινη ενέργεια (LNG) θα εκτελεί κυκλικές διαδρομές σε όλα τα νησιά της Περιφερειακής Ενότητας πλην Κυθήρων, προκειμένου να παραλαμβάνει απόβλητα. Η λύση αυτή, προϋποθέτει τη χωριστή συγκέντρωση των οργανικών αποβλήτων, το διαχωρισμό των αδρανών υλικών, καθώς και τον διαχωρισμό από τους πολίτες των ανακυκλωμένων υλικών σε χωριστούς κάδους, όπως επίσης την δυνατότητα παραλαβής και επεξεργασίας του υπολοίπου από το πλοίο σε εσωτερικό χώρο.
Οι φιλόδοξοι στόχοι Διαχείρισης Αποβλήτων του Δήμου Πειραιά
Στους επιμέρους στόχους του Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ) του Δήμου Πειραιά και πώς αυτοί θα επιτευχθούν, αναφέρθηκε ο Περιβαλλοντολόγος και Ειδικός Συνεργάτης του Δήμου κ. Τάσος Πεταλάς, στέλεχος της VM&A. Οι κυριότεροι στόχοι στο πλαίσιο του ΤΣΔΑ ως το 2020 είναι: η μείωση αποβλήτων που οδηγούνται σε υγειονομική ταφή στο 35% κ.β σε σχέση με τα επίπεδα παραγωγής του 1995 δηλαδή 16.626ΤΝ, η μείωση κατά 40% του συνολικού βάρους των βιοαποβλήτων σε σχέση με το 2015, δηλαδή στους 11.076ΤΝ και η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση με προδιαλογή τουλάχιστον για χαρτί, μέταλλα, πλαστικό και γυαλί με τελικό στόχο πάντα ως το 2020, τους 21.812 ΤΝ.
Μεταξύ των προτεινόμενων δράσεων είναι η αξιοποίηση ρευμάτων αποβλήτων, η ενίσχυση των συστημάτων διαλογής στην πηγή ( ΔσΠ) και οι δράσεις επεξεργασίας ΑΣΑ. Για την αξιοποίηση ρευμάτων αποβλήτων, προβλέπεται η χωριστή συλλογή ρευμάτων αποβλήτων, η χωροθέτηση κάδων και πράσινων σημείων και η ανάπτυξη συστήματος αποκομιδής με βέλτιστες διαδρομές. Για την ενίσχυση των ΔσΠ προτείνεται η κατασκευή και λειτουργία Πράσινων Σημείων, η Πιλοτική Εφαρμογή Συστήματος « Συλλογή χωρίς Κάδο», η συλλογή βρώσιμων ελαίων, η χωριστή συλλογή στοχευμένων ρευμάτων, η ενίσχυση εξοπλισμού συλλογής/αποθήκευσης και μεταφοράς. Για την επεξεργασία ΑΣΑ προβλέπεται η επεξεργασία οργανικών αποβλήτων, αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών, κατεδαφίσεων και η βελτιστοποίηση του συστήματος μεταφοράς.
Πώς θα μειωθούν οι λεπτές πλαστικές σακούλες
Η κυρία Αγγελική Ψάιλα, Προϊστάμενη του Τμήματος Ανακύκλωσης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, υπογράμμισε ότι βασικός στόχος της ευρωπαϊκής πολιτικής είναι η μετατροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μία κοινωνία ανακύκλωσης και έδωσε έμφαση κατά την ομιλία της στην ανάγκη της μείωσης της κατανάλωσης των λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς. Περιέγραψε τις υπάρχουσες δυνατότητες που έχουν στη διάθεσή τους τα κράτη-μέλη στα πλαίσια της θέσπισης εθνικών ποσοτικών στόχων μείωσης , οικονομικών μέτρων και εμπορικών περιορισμών, αλλά και τα αναγκαία μέτρα που θα πρέπει οπωσδήποτε να ληφθούν προς αυτήν την κατεύθυνση και τα οποία είναι: μέτρα που θα εξασφαλίζουν αφενός ότι η ετήσια κατανάλωση ανά κάτοικο δεν θα υπερβαίνει τις 90 πλαστικές σακούλες ως τις 31/12/2019 και τις 40 σακούλες ως τις 31/12/2025 και αφετέρου μέτρα αποτροπής της δωρεάν διάθεσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς ( πάχος μικρότερο των 50 μm)στα σημεία πώλησης αγαθών και προϊόντων και ευασθητοποίησης του κοινού.
Ισότιμοι όροι ανταγωνισμού και ρύθμιση κανονιστικού πλαισίου
Ο κ. Θωμάς Παπαγεωργίου, Compliance Director του ΟΜΙΛΟΥ ΑΝΑΜΕΤ και Πρόεδρος του ΔΣ της ΒΙΑΝΑΤΤ, τόνισε ότι απαιτείται η λήψη άμεσων μέτρων για την εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού στην αγορά διαχείρισης αποβλήτων ( στόχοι ανακύκλωσης, αξιοποίησης, πρότυπα επεξεργασίας). Θα πρέπει όμως παράλληλα να ρυθμιστεί και το κανονιστικό πλαίσιο, ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί ουσιαστικά η ιεράρχηση της διαχείρισης αποβλήτων με την εξής σειρά: Απαγόρευση ταφής ανακυκλώσιμων υλικών, φόρος υγειονομικής ταφής, απαγόρευση καύσης ανεπεξέργαστων αποβλήτων.
Επιπλέον, χρειάζονται: Η απλοποίηση του κανονιστικού πλαισίου για τη διακίνηση/αξιοποίηση των αποβλήτων ως δευτερογενείς πρώτες ύλες. Οι «πράσινες» προμήθειες, δηλαδή η υποχρεωτική ποσόστωση για τη χρήση των πρώτων υλών που προέρχονται από την επεξεργασία με παράλληλα οικονομικά κίνητρα. Ο εξορθολογισμός της αλληλεπίδρασης μεταξύ της νομοθεσίας για τη διαχείριση αποβλήτων με άλλες κανονιστικές διατάξεις, όπως για παράδειγμα η νομοθεσία για τις χημικές ουσίες.
Παρουσιάζοντας εξάλλου τον όμιλο ΑΝΑΜΕΤ με κύκλο εργασιών της τάξης των 200 εκ. ευρώ και 250 εργαζομένους, ο κ. Παπαγεωργίου, ανέφερε ότι δραστηριοποιείται τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Νοτιοανατολική Ευρώπη μέσω θυγατρικών εταιρειών που συμμετέχουν ενεργά στην επίτευξη των εθνικών στόχων ανακύκλωσης. Αυτές είναι: Στην Ελλάδα, η ΒΙΑΝΑΤΤ, που ειδικεύεται στην απορρύπανση και επεξεργασία Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού και είναι συμβεβλημένη με το ΣΕΔ «Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε». Στη Βουλγαρία, η Metalvalius , που ειδικεύεται στην αγορά, εμπορία και επεξεργασία κυρίως μη σιδηρούχου σκραπ. Στη Σερβία, η Inos Balkan, δραστηριοποιείται στο λιανικό εμπόριο διαθέτοντας εγκαταστάσεις συλλογής και επεξεργασίας σε πέντε πόλεις της Σερβίας . Στη Fyrom, η Novometal δραστηριοποιείται στο χονδρικό εμπόριο μη σιδηρούχων μετάλλων σκραπ.
Με κοινωνική συνεισφορά
Σε ότι αφορά τέλος την πρώτη προσπάθεια της ΑΝΑΜΕΤ να απευθυνθεί απευθείας στους καταναλωτές με την καμπάνια για την ανακύκλωση αυτοκινήτου με κοινωνική συνεισφορά (CAR4CARE), ο κ. Παπαγεωργίου, ανέφερε ότι αποτελεί πρότυπο για επέκταση και σε άλλα ρεύματα αποβλήτων, ενώ παράλληλα διαφοροποιείται σε σχέση με τον ανταγωνισμό λόγω της προαγωγής κοινωνικών σκοπών.
Η Ελλάδα στην πρώτη θέση της EE σε ποσοστό αναγέννησης ΑΛΕ
Ο κ. Γιώργος Δεληγιώργης, Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας «Εναλλακτική Διαχείριση Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων (ΕΝ.ΔΙ.Α.ΛΕ.), ανέπτυξε αναλυτικά τους κινδύνους που συνεπάγεται για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον η ανεξέλεγκτη διαχείριση των Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων (ΑΛΕ),καθώς μολύνουν το έδαφος, τον αέρα και τον υδροφόρο ορίζοντα ενώ επιπλέον προκαλούν καρκινογενέσεις , νευρολογικά, κυκλοφοριακά και αναπνευστικά προβλήματα. Αναφερόμενος στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα , αλλά και στην ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία ( κυρίως την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/98 ΕΕ) , τόνισε ότι απαγορεύεται η ανάμιξη Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων με Πετρελαιοειδή κατάλοιπα, καθώς, πέραν του ότι δυσχεραίνει τη διαδικασία αναγέννησης των ΑΛΕ, καθιστά την διαδικασία επεξεργασίας των πετρελαιοειδών καταλοίπων στα Διυλιστήρια αδύνατη, λόγω της επιμόλυνσής τους με μέταλλα που περιέχονται στα ΑΛΕ.
Περιγράφοντας τις υποδομές συλλογής και αναγέννησης των ΑΛΕ, ο κ. Δεληγιώργης ,αναφέρθηκε στα 8 Κέντρα Συλλογής ΑΛΕ που λειτουργεί η ΕΝΔΙΑΛΕ ( Ασπρόπυργος, Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης, Πάτρα, ΒΙΠΕ Βόλου, Κοζάνη, Αλεξανδρούπολη, Ηράκλειο, Καβάλα), στα 34 χιλιάδες καταγεγραμμένα σημεία συλλογής, στη συνεργασία με 40 πλήρως αδειοδοτημένους συλλέκτες και με οκτώ εταιρείες αναγέννησης λιπαντικών αλλά και στο ολοκληρωμένο δίκτυο συλλογής ΑΠΕ από τη νησιωτική Ελλάδα. Σε ότι αφορά τα συνολικά αποτελέσματα συλλογής και αναγέννησης , μετά από 12 και πλέον χρόνια λειτουργίας, η ΕΝΔΙΑΛΕ υπερκάλυψε τους στόχους, απαλλάσσοντας το περιβάλλον συνολικά από 338.000 τόνους επικίνδυνων και τοξικών αποβλήτων και φέρνοντας την Ελλάδα στην πρώτη θέση των χωρών της EE σε ποσοστό αναγέννησης.
Συλλογή ΑΛΕ και πλοία: Το πρόβλημα του μη διαχωρισμού
O Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΝΔΙΑΛΕ αναφέρθηκε επίσης στα αποτελέσματα της συλλογής ΑΛΕ στον Πειραιά και στην Περιφερειακή Ενότητα Νήσων Αττικής για να επικεντρώσει το σημαντικότερο πρόβλημα σε σχέση με τη διαχείριση των ΑΛΕ στα πλοία στον μη διαχωρισμό τους από τα υπόλοιπα κατάλοιπα του πλοίου. Ως αποτέλεσμα, οι ποσότητες των ΑΛΕ διαχειρίζονται ως πετρελαιοειδή κατάλοιπα σε αντίθεση με την ισχύουσα νομοθεσία. Για το λόγο αυτό, έχει συσταθεί ειδική ομάδα εργασίας των συναρμόδιων φορέων ενώ παράλληλα δίνονται κίνητρα προς αυτήν την κατεύθυνση. Ειδικότερα, ο ανάδοχος του ΟΛΠ, κατόπιν συνεννόησης με το ΣΕΔ, παρέχει τις υπηρεσίες συλλογής και μεταφοράς των απόβλητων λιπαντικών ελαίων από τα πλοία δωρεάν, ενώ το ΣΕΔ , επιδοτεί με 10 ευρω/τόνο τη διαδικασία διαχωρισμού των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων από τα πετρελαιοειδή κατάλοιπα των πλοίων .
Pay as you throw και δημιουργία Μητρώου
Ο κ. Δεληγιώργης, κατέθεσε επιπλέον τις εξής προτάσεις: Δημιουργία Μητρώου από το ΣΕΔ και ένταξη του στο Εθνικό Μητρώο Παραγωγών κατόπιν απόφασης του ΕΟΑΝ ως υπομητρώο, καταγραφής καταναλώσεων ανά πλοίο στο οποίο θα καταχωρούνται οι ποσότητες Λιπαντικών Ελαίων ανά κατηγορία, καθορισμός ελάχιστου στόχου διαχείρισης ποσοτήτων ΑΛΕ ανά πλοίο στο 30% των καταναλώσεων του σε λιπαντικά έλαια, εφαρμογή από τα λιμάνια της πολιτικής «pay as you throw» και τέλος, επιδότηση της διαδικασίας διαχωρισμού των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων από τα πετρελαιοειδή κατάλοιπα από το ΣΕΔ.
Οι επενδύσεις του «μπλε» κάδου
Ο κ. Δημήτρης Παπασωτηρίου Υπεύθυνος Τμήματος Marketing & Επικοινωνίας με ΟΤΑ της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης, αναφέρθηκε στην ανακύκλωση αποβλήτων συσκευασίας και στους τρόπους συνεργασίας με τους ΟΤΑ, σημειώνοντας ότι από την έναρξη λειτουργίας του « μπλε» κάδου το 2003 μέχρι σήμερα, έχουν επενδυθεί 310 εκ. ευρώ, έχουν δημιουργηθεί 32 Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) και 2.200 άμεσες θέσεις εργασίας, έχουν παραδοθεί 190 χιλιάδες κάδοι (ενεργοί οι 140 χιλιάδες), έχουν τεθεί σε λειτουργία 478 οχήματα συλλογής και έχουν ανακτηθεί 212 χιλ τόνοι ( συσκευασίες και χαρτί εντύπων) και 488 χιλ. τόνοι συνολικά από όλες τις δραστηριότητες. Από τα πιο σημαντικά προβλήματα η εισφοροδιαφυγή με αποτέλεσμα τη μείωση κατά 33% των εσόδων από εισφορές ανάμεσα στο 2008-2015. Το 2015 πάντως το αποτέλεσμα των αποβλήτων συσκευασίας αυξήθηκε κατά 10% σε σχέση με το 2014, φθάνοντας στο μέγιστο εξαετίας, ενώ από τα έργα μπλε κάδου η αύξηση αποτελέσματος έφτασε το 12%. Η αυξητική τάση του μπλε κάδου συνεχίζεται και το πρώτο πεντάμηνο του 2016, με αύξηση της κατά κεφαλή απόδοσης κατά 7%, αύξηση συλλογής και δρομολογίων στην Αττική. Εντυπωσιακή είναι η αύξηση και στο ρεύμα γυαλιού (μπλε κώδωνες) για το ίδιο διάστημα, κατά 75%.
1.370 μπλε κάδοι στον Πειραιά
Στον Δήμο Πειραιά ειδικότερα έχουν παραδοθεί 1.370 μπλε κάδοι, έχουν παραχωρηθεί 7 οχήματα συλλογής και 20 κώδωνες γυαλιού με 65 εξυπηρετούμενες επιχειρήσεις και 8,44 τόνων γυάλινων συσκευασιών να έχουν συλλεχθεί το πρώτο τετράμηνο του 2016 . Όπως είπε πάντως ο κ. Παπασωτηρίου, με ποσότητες της τάξης των 3500 τόνων για το 2015, το δίκτυο μπλε κάδου στον Πειραιά, παραμένει ανεπαρκές, υπάρχουν προβλήματα στην εξυπηρέτηση του πράσινου δικτύου, ενώ παράλληλα θα πρέπει να επεκταθεί η ανακύκλωση στον χώρο του λιμανιού και να ενημερωθεί το ευρύτερο κοινό.
Μπορεί να αυξηθεί η ανακύκλωση συσκευασιών
Ο κ. Παπασωτηρίου εκτίμησε ότι μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω η ανακύκλωση των συσκευασιών σε όλη τη χώρα εφόσον ενισχυθεί η συλλογή των απορριμμάτων με συνέπεια και με πιο πυκνά δρομολόγια των οχημάτων , υπάρχει ανάκτηση από τις μονάδες επεξεργασίας κοινών απορριμμάτων, αντιμετωπισθεί με έναν οριστικό τρόπο το ζήτημα των ΧΑΔΑ και ενδυναμωθεί η υποχρέωση συμμετοχής των επαγγελματικών χώρων στην ανακύκλωση.
Σε ότι αφορά τέλος το Επιχειρησιακό Σχέδιο 2015-2020 σχετικά με τα απόβλητα συσκευασίας και προκειμένου να γίνει δυνατή η υλοποίησή του, ο κ. Παπασωτηρίου ανέφερε ότι θα πρέπει να περιοριστεί η εισφοροδιαφυγή , να διορθωθεί η τιμή εισφοράς του γυαλιού, να αναπροσαρμοστούν οι τιμές εισφοράς σε όλα τα υλικά και να μειωθούν τα χρηματοδοτικά διαθέσιμα κατά 2/3 στο βάθος της εξαετίας .
Ατομική κάρτα ανακύκλωσης με bonous
Ο κ. Γιώργος Ηλιόπουλος, Managing Director της ΕΡΤΑ και σύμβουλος προγραμμάτων LIFE, έδωσε έμφαση στα ζητήματα που πρέπει να γνωρίζουν οι πολίτες του Πειραιά για τα «Πράσινα Σημεία» και υπογράμμισε ότι υπάρχει ανάγκη για νέους τρόπους προσέγγισης του κοινού για τη συμμετοχή στην ανακύκλωση, προσθέτοντας ότι πρέπει να υπάρχει ανταπόδοση με σύγχρονα μέσα, αλλά και αντικίνητρα για όσους υποπίπτουν σε περιβαλλοντικά παραπτώματα.
Μεταξύ αυτών είναι η έκδοση από τους Δήμους μίας ατομικής κάρτας για κάθε δημότη, ώστε αυτοί στη συνέχεια, ανάλογα με τους πόντους που συγκεντρώνουν, να μπορούν να χρησιμοποιούν την κάρτα για εκπτώσεις σε υπηρεσίες του Δήμου και σε συνεργαζόμενα εμπορικά καταστήματα. Σε δεύτερο εξάλλου χρόνο θα μπορούσε να διαμορφωθεί και μια κατηγορία μικρότερων ανταποδοτικών τελών με το σύστημα της ΔΕΗ για νοικοκυριά που ανακυκλώνουν.
Διαχείριση αποβλήτων και ναυτιλία
ΕΟΑΝ: Η παράνομη διακίνηση, βασικό εμπόδιο στη Διαχείριση των ΑΛΕ
Η παράνομη διακίνηση, η αδυναμία συστηματικών ελέγχων σε όλα τα στάδια , η αδυναμία ενσωμάτωσης Λιπαντικών Ναυτιλίας , οι υποδομές υποδοχής, οι υποδομές πλοίων, η επικάλυψη αρμοδιοτήτων και η ερμηνεία νομοθεσίας κατά το δοκούν είναι τα σημαντικότερα προβλήματα στη Διαχείριση των Αποβλήτων Ελαίων Ναυτιλίας ανέφερε η κυρία Ρόζυ Χαριτοπούλου, Διευθύντρια Εναλλακτικής Διαχείρισης του ΕΟΑΝ, στην παρουσίασή της με θέμα την Εναλλακτική Διαχείριση προϊόντων από τη Ναυτιλία. Για να υπενθυμίσει, ότι για την οργάνωση κάθε συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης απαιτείται η χορήγηση έγκρισης από τον ΕΟΑΝ (ισχύει για έξι χρόνια και μπορεί να ανανεώνεται) , καθώς επίσης ότι όλα τα εναλλακτικά συστήματα βασίζονται στην αρχή της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού. Το καλό παράδειγμα της ανακύκλωσης στην Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων θα μπορούσε να επεκταθεί σταδιακά και στη διαχείριση των Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων- ΑΛΕ με στόχο συλλογής ,το 70% επί των παραγομένων ΑΛΕ και στόχο αναγέννησης τουλάχιστον το 80% επί των συλλεχθέντων.
Μέσω ΕΣΠΑ η χωριστή συλλογή των ΑΛΕ στην ελληνική ακτοπλοΐα
Από τη δική του πλευρά ο ΕΟΑΝ, πρωτοστατεί στη δημιουργία κινήτρων, στο διαχωρισμό στην πηγή με επίκεντρο το πλοίο, στη δημιουργία Μητρώου Αποβλήτων Πλοίων και στην ενημέρωση όλων των εμπλεκομένων. Σε πρακτικό επίπεδο, όπως ανέφερε η κ. Χαριτοπούλου υπάρχουν τρεις δυνατότητες: Η αλλαγή της MARPOL, με σχετικές προτάσεις στην ΙΜΟ και την ΕΕ. Οι παρεμβάσεις στον λιμένα, με υιοθέτηση προσαρμοσμένης τιμολογιακής χρέωσης των παραγωγών (ΠΑΚ και ΑΛΕ) , με κατάλληλες υποδομές υποδοχής και μέσα παραλαβής των διαχωρισμένων ΑΛΕ . Οι παρεμβάσεις στο πλοίο. Η σχετική πρόταση του ΕΟΑΝ είναι να υπάρξει εστίαση στα πλοία της ελληνικής ακτοπλοΐας, όπου εκτιμάται ότι τα αποτελέσματα θα είναι άμεσα και σίγουρα, η συλλογή των ΑΛΕ να γίνεται χωριστά στο πλοίο και να γίνουν τεχνικές επεμβάσεις, με εγκατάσταση ιδιαίτερων δικτύων και αντλιών παράδοσης, Το κόστος υπολογίζεται στα 7.000 ευρώ, περίπου, ανά πλοίο και εφόσον αυτές ενταχθούν σε πρόγραμμα του ΕΣΠΑ για 40 πλοία και κάλυψη 100% της δαπάνης, ο συνολικός προϋπολογισμός θα ανέλθει σε 280.000 ευρώ.
Να επιλέγουν οι ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις τον πάροχο
Στο πάγιο αίτημα των επιχειρήσεων της επιβατηγού ναυτιλίας να παρασχεθεί η δυνατότητα επιλογής των παρόχων υπηρεσιών περισυλλογής αποβλήτων βάσει προσφορών και όχι στη βάση της υποχρέωσης αποκλειστικής χρησιμοποίησης ενός και μόνου παρόχου, με όρους μάλιστα και κόστος για το οποίο ουδέποτε συμφώνησαν, επέμεινε ο κ. Μιχάλης Σακέλλης, Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας. Αναφέρθηκε μάλιστα και στη σχετική επιστολή που απέστειλε πρόσφατα ο Σύνδεσμος προς το υπουργείο Ναυτιλίας για την παράδοση αποβλήτων και στις προσπάθειες αποπροσανατολισμού όπως χαρακτηριστικά τόνισε, από το πραγματικό πρόβλημα.
Ο Σύνδεσμος, προτείνει την κατάργηση των διαγωνισμών αποτέλεσμα των οποίων είναι η αποκλειστική ανάθεση των υπηρεσιών περισυλλογής σε έναν πάροχο, την πιστοποίηση βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών όλων των ενδιαφερομένων που συγκεντρώνουν τα απαραίτητα προσόντα και την παροχή της δυνατότητας των ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων να επιλέγουν τον καταλληλότερο πάροχο. Μάλιστα, ο κ. Σακέλλης είπε ότι ο Δήμος Πειραιά θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και την Ακτοπλοΐα, δεδομένου ότι εξυπηρετεί σε καθημερινή βάση περί τους 200.000 πολίτες. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις της Ακτοπλοΐας, διεκδικούν το δικαίωμα να διαθέτουν τα ανακυκλωμένα απόβλητα όπως πλαστικά μπουκάλια η τενεκεδένια κουτιά σε παρόχους της επιλογής τους, όπως επίσης και τα μεταχειρισμένα μαγειρικά έλαια η πώληση των οποίων απαγορεύεται. Για να προσθέσει, ότι από τη στιγμή που δεν υπάρχουν κίνητρα, οι πολιτικές ανακύκλωσης εφαρμόζονται μόνον σε πιλοτική βάση.
Στη συζήτηση τέλος που ακολούθησε στο κλείσιμο του φόρουμ, ο κ. Σακέλλης παρενέβη συχνά καταθέτοντας τις επιμέρους απόψεις του Συνδέσμου σχετικά με τις χρεώσεις λιμενικών ευκολιών -υπηρεσιών περισυλλογής στερεών αποβλήτων πλοίων, τόσο στον Πειραιά, όσο και σε άλλα λιμάνια όπως Ραφήνα, Ηγουμενίτσα, Λαύριο και Πάτρα.
Παράδοση αποβλήτων και κρουαζιερόπλοια
Από τη δική πλευρά, ο κ. Αντώνιος Καλούδης, Εκτελεστικό Μέλος του ΔΣ της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας, επεσήμανε ότι το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με την παράδοση/παραλαβή στερεών και υγρών αποβλήτων αλλά και καταλοίπων, δεν παρέχει στον χρήστη την ευχέρεια της ελεύθερης επιλογής των εταιρειών που ασχολούνται με την παραλαβή. Για να προσθέσει , ότι η υποχρέωση παράδοσης αποβλήτων σε λιμάνια της χώρας όταν προσεγγίζουν κρουαζιερόπλοια που στη συνέχεια έχουν προορισμό λιμάνι τρίτης χώρας είναι ένα θέμα που πρέπει να αποκτήσει άμεσα πρακτικό χαρακτήρα, καθώς για τα πλοία αυτά υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου από τις λιμενικές αρχές της επάρκειας του χώρου των δεξαμενών για τη φύλαξη των καταλοίπων μέχρι το επόμενο λιμάνι προορισμού τρίτης χώρας, το οποίο συνήθως είναι και το home port.
Παραχωρήσεις υπηρεσιών λιμενικών ευκολιών υποδοχής στερεών αποβλήτων πλοίων: Με το βλέμμα στις στρατηγικές επιλογές της Cosco
Ο κ. Λάμπρος Μπαθρέλλος, Υπεύθυνος του Τμήματος Ευκολιών Υποδοχής Αποβλήτων της εταιρείας Enviromental Protection Engineering SA, παρουσίασε τη Διεθνή Σύμβαση Marpol για την αποφυγή ρύπανσης της θάλασσας από πλοία και την προσαρμογή των ειδικών διατάξεων για τα απόβλητα στην τεχνική νομοθεσία αποβλήτων πλοίων. Σε ότι αφορά τις υποχρεώσεις που έχουν οι Φορείς Διαχείρισης των Λιμένων σχετικά με την παραχώρηση η παροχή υπηρεσιών λιμενικών ευκολιών υποδοχής στερεών αποβλήτων πλοίων, συνέκρινε την ελληνική με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Για να καταλήξει ότι στη χώρα μας σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη, οι παραχωρήσεις υπηρεσιών λιμενικών ευκολιών υποδοχής στερεών αποβλήτων πλοίων είναι αποκλειστικές, δηλαδή επιλέγεται ένας αποκλειστικός πάροχος για τα όλα τα στερεά απόβλητα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαμαρτυρίες από τους χρήστες για υψηλές τιμές, να μειώνεται η διαλιμενική ανταγωνιστικότητα, να βρίσκονται σε υστέρηση οι διαδικασίες ανακύκλωσης ενώ πιθανολογούνται και φαινόμενα κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης.
Εξειδικεύοντας τους προβληματισμούς του για την ελληνική αγορά, ο κ. Μπαθρέλλος εκτίμησε ότι το μέσο κόστος χρέωσης στερεών αποβλήτων πλοίων στον Οργανισμό Λιμένος Πειραιά, είναι από 50% ως 437% υψηλότερο σε σύγκριση με τον λιμένα Civitavecchia στην Ιταλία. Σε ότι δε αφορά την υπολογιζόμενη μέση χρέωση για στερεά απόβλητα πλοίων , ανέφερε ότι είναι 5πλασια της χερσαίας χρέωσης και 9πλάσια του κόστους νόμιμης διάθεσής τους στο ΧΥΤΑ. Αναφερόμενος εξάλλου στα απόβλητα από εργασίες επισκευής, τόνισε ότι κατά την έννοια της σχετικής Οδηγίας δεν θα πρέπει να θεωρούνται «παραγόμενα στο πλοίο απόβλητα, δεδομένου ότι δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής παραρτήματος V της σύμβασης MARPOL.
Κλείνοντας την ομιλία του, επεσήμανε ότι η αγορά αναμένει τις στρατηγικές επιλογές που θα υιοθετήσει ο νέος διαχειριστής του ΟΛΠ, δηλαδή η Cosco, ελπίζοντας ότι η μεγάλη εμπειρία της οποίας θα οδηγήσει σε εναρμόνιση της εμπορικής πρακτικής με τα άλλα ευρωπαϊκά λιμάνια.
HELMEPA: Στερεά απορρίμματα, η μεγαλύτερη περιβαλλοντική πρόκληση για τη ναυτιλία
Η διαχείριση στερεών απορριμμάτων και η έλλειψη ευκολιών υποδοχής στα λιμάνια, κατατάχθηκαν στις πέντε μεγαλύτερες περιβαλλοντικές προκλήσεις για τη σύγχρονη ναυτιλία στο πλαίσιο σχετικών σεμιναρίων που υλοποίησε η Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος – HELMEPA από το 2011 μέχρι το 2015, όπως ανέφερε ο κ. Κώστας Τριανταφύλλου, Στέλεχος του Περιβαλλοντικού της Τομέα.
Πόσο σημαντικό είναι το όλο θέμα κατέδειξε η πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Five Gyres, την οποία παρουσίασε ο κ. Τριανταφύλλου και σύμφωνα με την οποία στους ωκεανούς υπάρχουν σήμερα περίπου 5,25 τρις πλαστικά κομμάτια, συνολικού βάρος 269.000 τόνων . Σε φετινή εξάλλου μελέτη του Elen McArthur Foundation προβλέπεται ότι μέχρι το 2050 το συνολικό βάρος των πλαστικών θα ξεπεράσει το βάρος των ιχθυοαποθεμάτων.
Για την αντιμετώπιση των σχετικών προκλήσεων, το αναθεωρημένο παράρτημα V της Συνθήκης MARPOL, θέτει τις ακόλουθες προϋποθέσεις: Πρώτον, την επάρκεια των αποθηκευτικών μέσων στο πλοίο. Δεύτερον, τη χρήση βοηθητικού εξοπλισμού από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό. Τρίτον, επαρκείς ευκολίες υποδοχής στα λιμάνια για την παραλαβή των αποβλήτων και των καταλοίπων φορτίου και τη διευκόλυνση της χρήσης τους από τα πλοία. Τέταρτον, την απόρριψη των καταλοίπων του φορτίου εκτός Ειδικών Περιοχών.
Δεν έχει αυξήσει τα τιμολόγιά του ο Πειραιάς
Της ολοκλήρωσης των παρουσιάσεων ακολούθησε ανοικτή και αναλυτική συζήτηση με τη συμμετοχή άμεσα ενδιαφερόμενων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης που διήρκεσε περίπου μιάμιση ώρα επισημάνθηκε ανάμεσα σε άλλα από εκπροσώπους της εταιρείας Antipollution Α.Ν.Ε, που είναι και ο ανάδοχος ευκολιών υποδοχής στερεών αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου των πλοίων στον λιμένα αρμοδιότητας του ΟΛΠ, μέσω σχετικού δημόσιου διαγωνισμού , ότι ο Πειραιάς είναι ένα από τα φθηνότερα λιμάνια στην Ευρώπη, έχει βραβευθεί για το σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων ως “πράσινο λιμάνι” και δεν έχει αυξήσει τα σχετικά τιμολόγια τουλάχιστον από το 2008, παρά την αύξηση του διοικητικού κόστους, των τιμών ΧΥΤΑ και των επενδυτικών δαπανών για την κάλυψη των αυξανόμενων απαιτήσεων των λιμανιών. Σε ότι αφορά στα τιμολόγια διαχείρισης στερεών αποβλήτων που φέρνουν τα πλοία , αναφέρθηκε επίσης ότι ο Πειραιάς είναι φθηνότερος έως και 639% σε σχέση πχ με το λιμάνι του Αμβούργου ή 302% σε σχέση με αυτό του Κίελου και ότι έχει χαρακτηριστεί πλέον, εξαιτίας των ευκολιών υποδοχής στερεών αποβλήτων που διαθέτει, ως Green Port.
Διατυπώθηκαν επίσης επιχειρήματα κατά του αυξημένου ανταγωνισμού σε τέτοιου είδους παραχωρήσεις, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος πτώσης της ποιότητας των υπηρεσιών και αντίστοιχα υπέρ της στενής εποπτείας των αναδόχων. Στη συζήτηση υπήρξαν συχνές παρεμβάσεις εκ μέρους των χρηστών και κυρίως του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, ο πρόεδρος του οποίου κ. Σακέλλης κατέθεσε τις επιμέρους απόψεις και εμπειρίες του Συνδέσμου σχετικά με τις χρεώσεις λιμενικών ευκολιών -υπηρεσιών περισυλλογής στερεών αποβλήτων πλοίων, τόσο στον Πειραιά, όσο και σε άλλα λιμάνια όπως Ραφήνα, Ηγουμενίτσα, Λαύριο και Πάτρα. Αναφέρθηκαν επίσης εποικοδομητικές προτάσεις σχετικά με την παροχή κινήτρων για την ανακύκλωση στα πλοία.
Σε κάθε περίπτωση, όπως προέκυψε και από τη συζήτηση, στην παρούσα φάση τα παραπάνω θέματα βρίσκονται ακόμα στο τραπέζι καθώς εκκρεμεί η έγκριση του αναθεωρημένου σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων του ΟΛΠ από το υπουργείο Ναυτιλίας και ως εκ τούτου και η προκήρυξη, ενδεχομένως, διαγωνισμού για την ανάδειξη αναδόχου. Πάντως, όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε από τους παρευρισκόμενους, δεδομένου ότι ο ΟΛΠ μετατρέπεται πλέον σε ιδιωτική εταιρεία , καταλυτικό λόγο στον τρόπο διαχείρισης των αποβλήτων του λιμανιού θα έχει η κινεζική εταιρεία Cosco στη διαχείριση της οποίας περνά σύντομα το λιμάνι του Πειραιά.
Η σχετική συζήτηση και αρκετές από τις ενότητες του φόρουμ προβάλλονται από το διαδικτυακό κανάλι Maritimes TV. Σημειώνεται ότι η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο ΕΒΕΠ σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Αττικής- Πειραιώς (ΣΒΑΠ), την ενεργό συμμετοχή του Δήμου Πειραιά, του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης –ΕΟΑΝ και των εμπλεκόμενων φορέων με διοργανωτή την επιχειρηματική –επενδυτική Πρωτοβουλία Α- Εnergy.
