Ως βασική παράμετρο για την ανάπτυξη αλλά και την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος χαρακτηρίζει τα μέσα μετακίνησης ο τέως Πρόεδρος του Ε.Ο.Τ. κ. Γιάννης Πατέλλης.
Της Μαρίας Ακριβού
Σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο TourismToday.gr ο κ. Πατέλλης δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην πράσινη μετακίνηση λέγοντας πώς η κρίση δεν πρέπει να αποτελεί δικαιολογία για την καθυστέρηση ενός τέτοιου έργου. Συγκρίνει δε την Ελλάδα με άλλες χώρες του εξωτερικού ως προς τα μέσα μεταφοράς και όπως προκύπτει:
“Στην έκθεση 2012-2013 του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ για την ανταγωνιστικότητα στον τουριστικό τομέα μεταξύ 140 χωρών κατατασσόμαστε στην 32η θέση”.
Καταγράφεται μια σταδιακή υποχώρηση τα τελευταία χρόνια. Τα στοιχεία ,ωστόσο, είναι καλύτερα για τις αεροπορικές υπηρεσίες και υποδομές καθώς η Ελλάδα βρίσκεται στην 20η θέση. Δεν είναι όμως για τις χερσαίες μεταφορές, κατηγορία στην οποία η χώρα μας καταλαμβάνει την 58η θέση.
Ο κ. Πατέλλης στέκεται και στο ζήτημα της «διαχείρισης των επισκεπτών», αλλά και στην απουσία εκμετάλλευσης από μέρους του ΕΟΤ των social media και του διαδικτύου για την προώθηση του ελληνικού τουρισμού. Όλα αυτά αναλύονται εκτενώς στο νέο βιβλίο που κυκλοφορεί με τίτλο: «Πράσινες Μετακινήσεις στις πόλεις, μια Ευρωπαϊκή θεώρηση».
Πώς μπορούν τα μέσα μετακίνησης να συμβάλλουν στην βελτίωση του τουριστικού προϊόντος της Ελλάδας;
Τουρισμός σημαίνει βασικά ταξίδι, μετακίνηση. Τουριστική ανάπτυξη, χωρίς, ένα δρόμο, αεροπλάνο, σιδηρόδρομο, αυτοκίνητο, καράβι, δεν μπορεί να υπάρξει. Για αυτό και τα δίκτυα μεταφορών, συγκοινωνιών, μαζί με τις βασικές τους υποδομές, δηλ. αεροδρόμια, λιμάνια, μαρίνες, σιδηροδρομικούς σταθμούς, κλπ., θεωρούνται σαν προϋπόθεση, βασική παράμετρος για την ανάπτυξη αλλά και τη ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος. Μια αναπτυγμένη τουριστικά χώρα όπως η Ελλάδα πρέπει να επιδιώκει διαρκώς την ποιοτική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών από τα μέσα μετακίνησης.
Είναι εφικτή αυτή τη στιγμή, δεδομένης της κρίσης, η «πράσινη μετακίνηση» στην Ελλάδα;
Η ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος που πρέπει να επιδιώκουμε προϋποθέτει μεταξύ άλλων σεβασμό στο περιβάλλον. Η κρίση που αναφέρετε μέχρι ενός σημείου μπορεί να αποτελέσει δικαιολογία για να μην υλοποιούνται έργα, πράξεις είτε από το κράτος είτε από τον καθένα μας. Τα έργα που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ συνεχίζουν να χρηματοδοτούνται από αυτό. Θα έπρεπε λοιπόν λόγω της κρίσης, ένας λόγος παραπάνω, να επιδιώκεται η καλύτερη αξιολόγηση των έργων επιλογή και εκτέλεση. Παράλληλα ακριβώς λόγω της κρίσης απαιτείται και η ατομική συμβολή του καθενός μας στην «πράσινη μετακίνηση». Καιρός είναι νομίζω πριν πετάξουμε π.χ. μπουκάλια, τενεκεδάκια κλπ. στις διαχωριστικές νησίδες να αναλογιστούμε ότι δεν φταίει η κρίση για τα σκουπίδια που αφήνουμε.
Πώς αξιολογείτε τις υποδομές δικτύων μεταφοράς;
Δεν νομίζω ότι η προσωπική μου αξιολόγηση έχει σημασία σε σύγκριση με την αξιολόγηση από Διεθνή Ινστιτούτα και Οργανισμούς. Έτσι π.χ. στην σύνθεση των ετήσιων δεικτών για την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος που παρουσιάζει το Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός σημαντικό ρολό παίζουν γενικά και ειδικά οι υποδομές στις μεταφορές. Αξιολογούνται η ποιότητα πρόσβασης προς και από χώρες, καθώς και η κίνηση στο εσωτερικό των χωρών, υπολογίζεται τόσο η ποσότητα των αεροπορικών μεταφορών, ο αριθμός των αναχωρήσεων και ο αριθμός των αεροπορικών εταιρειών που λειτουργούν, καθώς και η ποιότητα της υποδομής των αεροπορικών μεταφορών τόσο για τις εσωτερικές και διεθνείς πτήσεις. Ζωτικής σημασίας για τη διευκόλυνση της κυκλοφορίας στο εσωτερικό της χώρας είναι η ποιότητα των δρόμων, σιδηροδρόμων και των λιμένων, καθώς και ο βαθμός στον οποίο το εθνικό δίκτυο μεταφορών στο σύνολό του προσφέρει αποτελεσματικά, προσπελάσιμα μέσα.
Πού βρισκόμαστε αναλογικά με άλλες χώρες του εξωτερικού;
Στην έκθεση 2012-2013 του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ για την ανταγωνιστικότητα στον τουριστικό τομέα μεταξύ 140 χωρών κατατασσόμαστε γενικά στην 32 θέση (από 23 και 29 που είμαστε αντίστοιχα το 2007 και 2011 δυστυχώς η ανταγωνιστικότητα μας παρά τα εξαίρετα ξενοδοχεία συνεχώς πέφτει) και ειδικά για τις αεροπορικές υπηρεσίες και υποδομές στην 20 θέση, ενώ για τις χερσαίες μεταφορές στην 58 θέση.
Θα ήθελα να επισημάνω την πλήρη σχεδόν αδυναμία σύνδεσης της Βόρειας Ελλάδος ακτοπλοϊκά με την κυρίως νησιωτική Ελλάδα Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Κρήτη κλπ., την μη κάλυψη ακτοπλοϊκά σε ανεκτική μορφή μεγάλου τμήματος του νησιώτικου χώρου και ειδικότερα του Βόρειου Ανατολικού Αιγαίου, ενός τμήματος της Δωδεκανήσου κλπ., όπως επίσης και την κατάσταση των λιμανιών σε πολλά νησιά.
Υποστηρίζετε ότι κάθε τουριστική ανάδειξη και κάθε έργο απαιτεί την εκπόνηση μελέτης διαχείρισης επισκεπτών. Τι ακριβώς εννοείτε;
Όλοι μας σχεδόν έχουμε γίνει μάρτυρες σε πολλές περιπτώσεις της παντελούς έλλειψης πολιτικής «διαχείρισης επισκεπτών». Κλασικό παράδειγμα το αεροδρόμιο Ηρακλείου σε ώρες αιχμής, ταλαιπωρία, συνωστισμός, επιβάρυνση περιβάλλοντος από τα καυσαέρια των πούλμαν κλπ. Πρόσφατο παράδειγμα η ταλαιπωρία επισκεπτών από κρουαζιερόπλοια στην Ακρόπολη. Επειδή ο τουρισμός έμεινε πλέον σχεδόν ο μονός τομέας ελπίδας οικονομικής ανάπτυξης για τον τόπο μας και η περαιτέρω αναπτυξιακή του πορεία είναι δυνατή μεν αλλά εξαρτάται από την ποιοτική αναβάθμιση, θέλησα να επισημάνω στην δημοσιευμένη εργασία μου στο βιβλίο μια άλλη διάσταση που πηγάζει «από μετακινήσεις», των τουριστών προς και από τις «πύλες εισόδου της χώρας» αλλά και από τις μετακινήσεις στα μουσεία, μνημεία, τοπία, αξιοθέατα κλπ. Ο τουρισμός θα αυξάνεται και μαζί του θα αυξάνονται οι πιέσεις που θα δέχονται τα μνημεία, τα τοπία, τα αξιοθέατα, ο ιστός των οικισμών και των πόλεων. Επομένως πρέπει να προετοιμαστεί αυτή η υποδοχή και «διαχείριση επισκεπτών» ορθολογικά, ποιοτικά με σεβασμό στο περιβάλλον και στον χώρο. Πιστεύω λοιπόν ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη να συνοδεύεται πλέον κάθε τουριστική ανάδειξη, αξιοποίηση, κάθε έργο με μια μελέτη «διαχείρισης επισκεπτών», από τις πιο απλές παρεμβάσεις όπως είναι μια σηματοδότηση ή ένα πεζοδρόμιο, σκέπαστρο, μέχρι πολύ σύνθετες όπως είναι π.χ. για περιοχές αρχαιολογικές, natura κλπ. Μια τέτοια μελέτη, είτε για παραδοσιακό οικισμό, είτε για ιστορικά κέντρα αστικών και ημιαστικών περιοχών, είτε για επίσκεψη μουσείων ή μνημείων είναι όμως επίσης απαραίτητη πέρα από την εξυπηρέτηση των τουριστών επισκεπτών και για την προστασία του περιβάλλοντος και της ποιότητας της ζωής μας.
Έχοντας διατελέσει πρόεδρος του ΕΟΤ στο παρελθόν τι θεωρείτε ότι θα πρέπει να αλλάξει από την πλευρά του ΕΟΤ και του Υπ. Τουρισμού ως προς τον τρόπο που προβάλλουν την Ελλάδα στο εξωτερικό;
Ο ΕΟΤ έχει να επιδείξει την μεγαλύτερη και πιο μακρόχρονη εμπειρία, τουλάχιστον στον ελληνικό χώρο, σε αυτόν τον τομέα. Η εμπειρία του αυτή θα πρέπει να βοηθηθεί με ανάλογη τεχνογνωσία τουλάχιστον όσον αφορά την χρήση, την διαφήμιση στα λεγόμενα «κοινωνικά μέσα»,(social media)και στο διαδίκτυο, εκεί σαφώς υστερούμε. Θα έπρεπε επίσης κάποτε να αποφασίσουμε στο δαίδαλο των τουριστικών φορέων που υπάρχουν ποιος συντονίζει αυτό που λέμε διαφήμιση, ποιος αποφασίζει τι θέλουμε να διαφημίσουμε ,που, πότε και πώς.
Παράλληλα θα έπρεπε εδώ και πολύ καιρό τουλάχιστον αυτά τα τρία τελευταία χρόνια της κρίσης και της «δυσφήμησης» μας να λειτουργεί μια ομάδα αντιμετώπισης έκτακτων γεγονότων για να αντιδρά άμεσα όταν διάφορα γεγονότα δυσφημούν την τουριστική και όχι μόνο εικόνα μας.
Πρόσφατα έγινε η παρουσίαση του βιβλίου «Πράσινες Μετακινήσεις στις πόλεις». Πείτε μας δύο λόγια γι’ αυτό το νέο εγχείρημα.
Το συλλογικό έργο «Πράσινες Μετακινήσεις στις πόλεις, μια Ευρωπαϊκή θεώρηση», που παρουσιάστηκε στο Μουσείο Ακρόπολης, επιμελήθηκε ο Δρ. ΕΜΠ. Σταύρος Τέτσης, σε συνεργασία με την Βούλα Τέτση, Γεν. Γραμματέα της ομάδος Πρασίνων της Ευρωβουλής. Σε αυτό συμμετέχουν 28 συγγραφείς, καθηγητές, ερευνητές, μελετητές, κλπ. από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίοι αναλύουν, μελετούν, προτείνουν παρεμβάσεις πολιτικές για μια βιώσιμη κινητικότητα στα αστικά και όχι μόνο κέντρα. Το βιβλίο προλογίζει αλλά συμμετείχε και στην παρουσίαση ο επικεφαλής των πρασίνων στην Ευρωβουλή Daniel Cohn Bendit. Θέλησα λοιπόν να αναδείξω στην εργασία μου που δημοσιεύτηκε στο βιβλίο αυτό μια άγνωστη παράμετρο μελετημένη σχεδόν καθόλου. Τις μετακινήσεις δηλ. των τουριστών επισκεπτών από τις «πύλες εισόδου», στην πόλη, στους οικισμούς τα αξιοθέατα και μνημεία. Έτσι ο τίτλος της αναφοράς μου είναι «Τουρισμός – Ο άγνωστος βασικός συντελεστής μετακινήσεων στις πόλεις και τους οικισμούς – Διαχείριση επισκεπτών».
