Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε εις βάθος έρευνα προκειμένου να εξακριβώσει κατά πόσον τα σχέδια της Κύπρου για τη στήριξη της αναδιάρθρωσης της Cyprus Airways (Κυπριακές Αερογραμμές) με 102 εκατ. ευρώ είναι σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Η Επιτροπή θα εξετάσει, ιδίως, κατά πόσον το σχέδιο αναδιάρθρωσης είναι κατάλληλο για να γίνει η Cyprus Airways βιώσιμη χωρίς συνέχιση της κρατικής στήριξης και για να αντισταθμιστούν οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού λόγω της κρατικής ενίσχυσης. Η κίνηση εις βάθος έρευνας δίνει την ευκαιρία στα ενδιαφερόμενα τρίτα μέρη να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με τα υπό εξέταση μέτρα, χωρίς όμως να προδικάζει το αποτέλεσμα της έρευνας.
Τον Δεκέμβριο του 2013, η Κύπρος κοινοποίησε στην Επιτροπή πακέτο βοήθειας ύψους 102,9 εκατ. ευρώ για την αναδιάρθρωση του εθνικού της αερομεταφορέα, της Cyprus Airways, που αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες εδώ και αρκετά χρόνια. Το σχέδιο αναδιάρθρωσης καλύπτει την περίοδο 2012-2017. Περιλαμβάνει εισφορά κεφαλαίου ύψους 31,3 εκατ. ευρώ που χορηγήθηκε το 2012, μετατροπή χρεών της εταιρείας σε ίδια κεφάλαια ύψους 63 εκατ. ευρώ και ποσό 8,6 εκατ. ευρώ για την κάλυψη του ελλείμματος του Ταμείου Προνοίας της εταιρείας, ενός συστήματος παροχών για το προσωπικό που εργάζεται στην Κύπρο (εκτός των πιλότων), το οποίο χρηματοδοτείται από συνεισφορές των εργαζομένων και της Cyprus Airways.
Η Επιτροπή έχει αμφιβολίες για το κατά πόσον το σχέδιο αναδιάρθρωσης είναι κατάλληλο για να εξασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της Cyprus Airways και να μπορέσει η αεροπορική εταιρεία να αντεπεξέλθει στις πιθανές προκλήσεις της αγοράς των αεροπορικών μεταφορών τα επόμενα χρόνια. Είναι επίσης αμφίβολο κατά πόσον η προτεινόμενη μείωση μεταφορικής ικανότητας μέσω ακύρωσης δρομολογίων αρκεί για την αντιστάθμιση των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού λόγω της κρατικής στήριξης. Επίσης, η Επιτροπή διατυπώνει την ανησυχία της ότι η ίδια συμμετοχή της εταιρείας στο κόστος αναδιάρθρωσης μπορεί να είναι ανεπαρκής.
Επιπλέον, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ, η ενίσχυση αναδιάρθρωσης μπορεί να χορηγείται μόνο μία φορά σε διάστημα 10 ετών, ώστε οι μη αποδοτικές εταιρείες να μην διατηρούνται τεχνητά στη ζωή με επαναλαμβανόμενες ενισχύσεις (αρχή της «εφάπαξ ενίσχυσης»). Η Επιτροπή ενέκρινε ήδη το 2007 ενίσχυση αναδιάρθρωσης για την Cyprus Airways (βλ. υπόθεση C 10/2006 (απόφαση της 7ης Μαρτίου 2007). Έκτοτε, η αεροπορική εταιρεία επωφελήθηκε από πρόσθετες κρατικές παρεμβάσεις, όπως η εισφορά κεφαλαίου το 2012 και το δάνειο διάσωσης ύψους 34,5 εκατ. ευρώ το 2013. Τον Μάρτιο του 2013, η Επιτροπή κίνησε εις βάθος έρευνα για τα μέτρα αυτά και σχεδιαζόμενη κρατική αποζημίωση του πλεονάζοντος προσωπικού της εταιρείας (βλ. IP/13/133).
Εξαίρεση στην αρχή της «εφάπαξ ενίσχυσης» μπορεί να χορηγηθεί σε εξαιρετικές και απρόβλεπτες περιστάσεις. Όμως, στο στάδιο αυτό, οι κυπριακές αρχές δεν έχουν παράσχει επαρκείς εξηγήσεις για τον σκοπό αυτό.
Ιστορικό
Η Cyprus Airways (Κυπριακές Αερογραμμές) είναι ο εθνικός αερομεταφορέας της Κύπρου και ανήκει στο κυπριακό δημόσιο σε ποσοστό 93,67%. Η Cyprus Airways αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες από το 2009.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε πρόσφατα και άλλες έρευνες για μέτρα κρατικής στήριξης υπέρ εθνικών αερομεταφορέων, συγκεκριμένα της airBaltic, της Adria Airways , της SAS, της LOT και της Estonian Air . Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι τα κρατικά μέτρα υπέρ της Air Malta, της Czech Airlines και της LOT ήταν σύμφωνα με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων.
Οι ενισχύσεις διάσωσης και αναδιάρθρωσης ενέχουν μεγάλο κίνδυνο στρέβλωσης του ανταγωνισμού, καθώς διατηρούν τεχνητά στην αγορά επιχειρήσεις οι οποίες διαφορετικά θα είχαν αποσυρθεί. Συνεπώς, μπορούν να χορηγούνται μόνο υπό αυστηρούς όρους που, αφενός, να εξασφαλίζουν ότι η δικαιούχος εταιρεία θα καταστεί βιώσιμη και, αφετέρου, να αντισταθμίζουν τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού λόγω της κρατικής χρηματοδότησης. Έτσι, οι κατευθυντήριες γραμμές της Ε.Ε. για τις ενισχύσεις διάσωσης και αναδιάρθρωσης (βλ.MEMO/04/172) απαιτούν το σχέδιο αναδιάρθρωσης να δίνει τη δυνατότητα στην εταιρεία να καταστεί βιώσιμη μακροπρόθεσμα βάσει ρεαλιστικών υποθέσεων, ώστε να μην ζητά συνεχώς κρατική στήριξη. Το σχέδιο αυτό πρέπει να προβλέπει μέτρα για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού λόγω της κρατικής στήριξης, όπως μείωση του δυναμικού ή μείωση του μεριδίου της αγοράς. Επιπλέον, η δικαιούχος εταιρεία πρέπει να συνεισφέρει και η ίδια ουσιαστικά στο κόστος αναδιάρθρωσης, ώστε να μην υπάρξει ενδεχόμενο καιροσκοπισμού.
Η μη εμπιστευτική έκδοση της απόφασης θα δημοσιευθεί με τον αριθμό SA.37220 στο μητρώο κρατικών ενισχύσεωνστον ιστότοπο της ΓΔ Ανταγωνισμού μόλις διευθετηθούν τυχόν θέματα απορρήτου. Οι νέες δημοσιεύσεις αποφάσεων περί κρατικών ενισχύσεων στο διαδίκτυο και την Επίσημη Εφημερίδα ανακοινώνονται στο εβδομαδιαίο ηλεκτρονικό δελτίο για τις κρατικές ενισχύσεις State Aid Weekly e-News.
