του Χάρη Ντιγριντάκη
Σοκ και δέος για τη δημόσια περιουσία προκαλεί το μπαράζ ανακλήσεων απαλλοτριώσεων που έχουν σωρευθεί σε φορείς που είναι ιδιοκτήτες ή διαχειρίζονται την περιουσία του κράτους.
Διευθυντικά Στελέχη τόσο στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου όσο και στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού που είναι ιδιοκτήτης εκατοντάδων ακινήτων μένουν ενεά δεχόμενα διαρκώς νέες αιτήσεις περί ανάκλησης απαλλοτριώσεων.
Το φαινόμενο προβληματίζει έντονα την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (Υπερταμείο) το οποίο φαίνεται ανήμπορο να αντιδράσει.
Πρόκειται για ιδιοκτησίες οι οποίες απαλλοτριώθηκαν τη δεκαετία του 70’, κυρίως από τον ΕΟΤ, για να αξιοποιηθούν τουριστικά.
Όμως μετά το πέρας 30 ετών και πλέον δίχως να προχωρήσουν οι σχετικές αξιοποιήσεις οι παλαιοί ιδιοκτήτες διεκδικούν και προς ώρας παίρνουν πίσω τις εκτάσεις που έναντι αμοιβής φυσικά παραχώρησαν.
Το αναφερόμενο γεγονός έχει προκαλέσει έμφραγμα στην επιχειρούμενη προσπάθεια αξιοποίησης των ακινήτων αφού πλέον σε δημόσιες εκτάσεις τμήματα έχουν περιέλθει εκ νέου σε ιδιώτες με αποτέλεσμα η εκμετάλλευση εμβληματικών ακινήτων του ΕΟΤ να παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες, οι δε απώλειες για την ελληνική οικονομία είναι απροσδιόριστου οικονομικού μεγέθους.
Ήδη σύμφωνα με πληροφορίες του ΕΤ της Κυριακής στον Ε.Ο.Τ. έχουν διαβιβαστεί από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας του Υπουργείου Οικονομικών 50 φάκελοι ανακλήσεων απαλλοτριώσεων (υπάρχουν ουκ ολίγοι φάκελοι με δεκάδες αιτούντες) με εκκρεμείς 300 περίπου καθορισμούς επιστρεπτέων αποζημιώσεων, ενώ έχουν υποβληθεί απευθείας στον Ε.Ο.Τ. νέες αιτήσεις περί ανάκλησης απαλλοτριώσεων και καθορισμού επιστρεπτέων αποζημιώσεων.
Οι υποθέσεις αυτές αφορούν σε ακίνητα που βρίσκονται στις Αλυκές και στον Άγιο Νικόλαο Αναβύσσου, στο Μεγάλο Καβούρι Βουλιαγμένης, στο Παλιούρι και στην Κρυοπηγή Χαλκιδικής, στον Καραθώνα Ναυπλίου, στον Καρτερό Ηρακλείου και στο Αφάντου της Ρόδου.
Υπενθυμίζεται ότι τον Μάρτιο του 2012 το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο φρέναρε τη δυνατότητα του Δημοσίου να αξιοποιήσει άμεσα ακίνητο 1.640 στρεμμάτων στην Ανάβυσσο
Η απαρχή του προβλήματος
Με μια De profundis ιστορική αναδρομή για τη δημιουργία του προβλήματος, ο πρώην πρόεδρος των εργαζομένων του ΕΟΤ κ. Κων/νος Ράντος μιλώντας στον ΕΤ της Κυριακής επισημαίνει ότι σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο του Οργανισμού (α.ν. 1565/1950) -όπως συμπληρώθηκε με το ν.δ. 4109/1960- ένας από τους σκοπούς του ήταν να αποκτά ακίνητα με αγορά, παραχώρηση, δωρεά και αναγκαστική απαλλοτρίωση, προκειμένου να τα αξιοποιήσει τουριστικά.
Ο Ε.Ο.Τ. είχε τη διοίκηση, τη διαχείριση και την εκμετάλλευση της περιουσίας αυτής μέχρι και το έτος 1998 οπότε ιδρύθηκε η Ανώνυμη Εταιρεία Αξιοποίησης Περιουσίας Ε.Ο.Τ. (σημερινή ΕΤΑΔ Α.Ε.) στην οποία μεταβιβάστηκε με το ν. 2636/1998 η διοίκηση, διαχείριση και εκμετάλλευση της περιουσίας του, ενώ ο Ε.Ο.Τ. διατήρησε την κυριότητά της.
Όπως υπογραμμίζει ο κ. Ράντος «με το άρθρο 36 του ν. 4049/2012 παραχωρήθηκαν κατά κυριότητα σε Δήμους όλης της χώρας 82 ακίνητα ιδιοκτησίας ΕΟΤ των οποίων η διοίκηση, διαχείριση και εκμετάλλευση, όπως προαναφέρθηκε, είχε ήδη μεταβιβαστεί στην Ε.Τ.Α.Δ. Α.Ε.
Ακολούθως με το άρθρο 196 του ν. 4393/2016 προβλέφθηκε η μεταβίβαση στην ΕΤΑΔ της κυριότητας και νομής όλων των ακινήτων περιουσιακών στοιχείων του ΕΟΤ, πλην αυτών που ρητά εξαιρούνται από την διάταξη αυτή.
Η μεταβίβαση της κυριότητας θα γίνει με αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας. Μέχρι σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί η μεταβίβαση αυτή.
Με το ν. 4393/2016 αφαιρέθηκε από τον Ε.Ο.Τ. η δυνατότητα που έχουν όλα τα άλλα ν.π.δ.δ. και οι ο.τ.α. να ανακτά την διοίκηση, διαχείριση, εκμετάλλευση των εκτός συναλλαγής περιουσιακών του στοιχείων».
Και προσθέτει :
«Με το ν. 4484/2017 ανατέθηκε στις Κτηματικές Υπηρεσίες του Δημοσίου η άσκηση της διοίκησης και διαχείρισης των δημόσιων κτημάτων που έχουν χαρακτηριστεί ή θα χαρακτηριστούν στο μέλλον ως Τουριστικά Δημόσια Κτήματα». Μέχρι και το έτος 2016 ο Ε.Ο.Τ. είχε στην κυριότητά του 237 ακίνητα.
Επισημαίνεται ότι τα ακίνητα που έχουν απαλλοτριωθεί υπέρ και με δαπάνες του Ε.Ο.Τ. λόγω δημόσιας ωφέλειας, με σκοπό την τουριστική τους αξιοποίηση και δεν έχει εκπληρωθεί ο σκοπός της απαλλοτρίωσής τους δεν μπορούν να διατεθούν ελεύθερα σύμφωνα με τον Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων».
Ο πρώην πρόεδρος των Εργαζομένων του Οργανισμού συμπληρώνει ότι : «για μέρος των ακινήτων που είχαν αποκτηθεί με αναγκαστικές απαλλοτριώσεις οι πρώην ιδιοκτήτες τους έχουν προσφύγει στη δικαιοσύνη προκειμένου να ανακληθούν οι απαλλοτριώσεις και να τους επιστραφούν τα ακίνητα αφού καταβάλουν στον Ε.Ο.Τ. αποζημίωση. Μέχρι και το έτος 2017 η διαδικασία καθορισμού της αποζημίωσης προκειμένου να ανακληθούν οι απαλλοτριώσεις των ακινήτων γινόταν από το Υπουργείο Οικονομικών.
Μετά την τροποποίηση του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων από τα άρθρα 121 έως και 132 του ν. 4070/2012 ο καθορισμός της επιστρεπτέας αποζημίωσης επί άρσεων απαλλοτριώσεων δεν γίνεται πλέον από το Υπουργείο Οικονομικών αλλά από τον υπέρ ου η απαλλοτρίωση φορέα, δηλαδή με απόφαση του Ε.Ο.Τ. για τα ακίνητα που έχουν απαλλοτριωθεί υπέρ του».
Καταλήγοντας ο κ. Ράντος αναφέρει: «Ο Ε.Ο.Τ. αδυνατεί να ανταποκριθεί στην ως άνω διαδικασία διότι, μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4254/2014, καταργήθηκαν οι τεχνικές του υπηρεσίες και δεν συμπεριλαμβάνονται στο προσωπικό του Ε.Ο.Τ. διπλωματούχοι μηχανικοί, η σύμπραξη των οποίων είναι αναγκαία για την διεκπεραίωση της διαδικασίας αυτής και τα όργανα διοίκησής του (Διοικητικό Συμβούλιο και Γενικός Γραμματέας) δεν προβλέπεται να εκδίδουν αποφάσεις καθορισμού επιστρεπτέας αποζημίωσης».
Ως εκ τούτου γίνεται εύκολα διακριτό ότι ο «ενδεής» και αποψιλωμένος από αρμοδιότητες Ε.Ο.Τ. αδυνατεί να ανταποκριθεί στην υποχρέωση του να καθορίζει τις επιστρεπτέες αποζημιώσεις, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι ανακλήσεις των απαλλοτριώσεων που, αφενός μεν θα του αποφέρουν σημαντικό οικονομικό όφελος, αφετέρου δε θα δοθεί η δυνατότητα αξιοποίησης των ακινήτων αυτών από τους πρώην ιδιοκτήτες του.
Αυτοί που γνωρίζουν σημειώνουν ότι προκειμένου ο ΕΟΤ να ανακρούσει πρύμναν στο χιονοστιβάδα απαλλοτριώσεων περιουσιακών του στοιχείων, θα πρέπει να επανασυσταθούν οι τεχνικές υπηρεσίες του Οργανισμού και να δοθεί κανονιστικά η αρμοδιότητα στα όργανα διοίκησης του Ε.Ο.Τ. (Διοικητικό Συμβούλιο και Γενικό Γραμματέα) να εκδίδουν αποφάσεις καθορισμού Επιστρεπτέας αποζημίωσης.
