Φόρο τιμής στον μεγάλο Κρητικό συγγραφέα, δημοσιογράφο, πολιτικό, μουσικό, ποιητή και φιλόσοφο Νίκο Καζαντζάκη αποτελούν οι τρεις εκθέσεις που παρουσιάζονται στο Μουσείο Μπενάκη οδού Πειραιώς, στην Πινακοθήκη Γκίκα και στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης, στο αφιέρωμα «Νίκος Καζαντζάκης, ο κοσμοπαρωρίτης».
Το αφιέρωμα, το οποίο, μέσα από πλούσιο οπτικοακουστικό και αρχειακό υλικό, φωτίζει με μια σύγχρονη προσέγγιση γνωστές, αλλά και άγνωστες πλευρές της ζωής και του έργου του Νίκου Καζαντζάκη, συνδιοργανώνεται από το Μουσείο Μπενάκη και τις Εκδόσεις Καζαντζάκη, σε συνεργασία με το Μουσείο Καζαντζάκη, το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος και το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς.
Επίσης, το αφιέρωμα περιλαμβάνει θεατρικά δρώμενα και εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Το σύνολο των εκδηλώσεων τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Ο Νίκος Καζαντζάκης είναι ένας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες με οικουμενικό χαρακτήρα, καθώς αποτελεί τον πιο πολυμεταφρασμένο νεοέλληνα συγγραφέα, που κατόρθωσε να ξεπεράσει τα σύνορα της χώρας του, αναδεικνύοντας ένα λογοτεχνικό ταλέντο παγκόσμιας εμβέλειας και απήχησης.
Εκθέσεις
«Νίκος Καζαντζάκης, ο κοσμοπαρωρίτης» – Ο «Ανήφορός» του
Η κύρια έκθεση του αφιερώματος, η οποία πραγματοποιείται στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς έως τις 25 Φεβρουαρίου, παρουσιάζει γνωστές και άγνωστες πτυχές της ζωής, του έργου και των ταξιδιών του Νίκου Καζαντζάκη, αναδεικνύοντας σημαντικούς σταθμούς της πορείας του.
Συγκεκριμένα, γίνεται μια εργοβιογραφική προσέγγιση της προσωπικότητάς του, μέσα από χειρόγραφα, μεταξύ των οποίων τέσσερα πρώιμα θεατρικά του έργα από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, φωτογραφίες και ποικίλο πληροφοριακό υλικό, η οποία εμπλουτίζεται από το πλήθος των μεταφρασμένων σε περισσότερες από 50 γλώσσες έργων του, προβάλλοντας τον οικουμενικό του χαρακτήρα.
Παράλληλα, δίνεται έμφαση στις εμβληματικές μορφές (όπως ο Όμηρος, ο Δάντης, ο Σαίξπηρ, ο Μπερξόν, ο Νίτσε και άλλοι) και στα ταξίδια του στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο, δηλαδή σε πρόσωπα και εμπειρίες που αποτέλεσαν σημαντικούς παράγοντες της διαμόρφωσης και της έμπνευσής του.
Στο πλαίσιο της έκθεσης, το γραφείο της LEGO στην Ελλάδα, μαζί με τον Σπύρο Γερόπουλο και τους Gricks – Adult Fans of LEGO (AFOL’s) στην Ελλάδα, δημιούργησαν μωσαϊκό πορτρέτο του Νίκου Καζαντζάκη με 45.000 LEGO τουβλάκια.
Το μωσαϊκό θα βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη και είναι σε πραγματικό μέγεθος, ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να φωτογραφηθούν δίπλα στον Νίκο Καζαντζάκη.
«Νίκος Καζαντζάκης, ο κοσμοπαρωρίτης» – Η «Οδύσειά» του
Η έκθεση, που πραγματοποιείται στο Μουσείο Μπενάκη Πινακοθήκη Γκίκα έως τις 24 Φεβρουαρίου, αναφέρεται στην «Οδύσεια», το καζαντζακικό επικό ποίημα, συνέχεια του φημισμένου ομηρικού έπους.
Παρουσιάζονται τα σχέδια που φιλοτέχνησε ο Νίκος Χατζηκυριάκος – Γκίκας για την αγγλική μετάφραση του έργου του Νίκου Καζαντζάκη (από το Μουσείο Μπενάκη) και τα χαρακτικά έργα του Χρήστου Σανταμούρη (από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς).
Κεντρικό άξονα της έκθεσης αποτελεί το πρωτότυπο δακτυλόγραφο της «Οδύσειας», σε απευθείας «συζήτηση» με τις εικαστικές δημιουργίες των δύο καλλιτεχνών.
Παράλληλα, η σχετική αλληλογραφία Καζαντζάκη και Χατζηκυριάκου – Γκίκα, που περιλαμβάνεται στην έκθεση, αποκαλύπτει το πλαίσιο της συνεργασίας τους για το εγχείρημα της ποιητικής εικονογράφησης της καζαντζακικής «Οδύσειας».
«Νίκος Καζαντζάκης, ο κοσμοπαρωρίτης» – Η «Ανατολή» του
Η έκθεση, που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης έως τις 24 Φεβρουαρίου, έχει στόχο να αποτυπώσει την επαφή του Έλληνα λογοτέχνη με τον κόσμο της Ανατολής, με τη μυστικιστική ατμόσφαιρα που τη συνοδεύει και το φιλοσοφικό πνεύμα που τη διαπνέει.
Εκτός από τα ταξίδια του στην Αίγυπτο (όπου συναντά τον Κ. Π. Καβάφη), το Σινά, την Κίνα και την Ιαπωνία (όπως αποτυπώνονται στις ταξιδιωτικές του διηγήσεις), παρουσιάζονται για πρώτη φορά τα χειρόγραφα δύο παραμυθιών του (διασκευές από τις «Ιστορίες της Χαλιμάς»), ενώ, παράλληλα, ανιχνεύονται τα στοιχεία που συνδέουν τον Κρητικό συγγραφέα με την ανατολίτικη κοσμοθεωρία.
Ξεναγήσεις
Παρασκευή 19 Ιανουαρίου 2018, ώρα 18:00, Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, ξενάγηση στην έκθεση από τη Νίκη Σταύρου, πνευματική δικαιούχο των έργων Ν. Καζαντζάκη και διευθύντρια των Εκδόσεων Καζαντζάκη
Θέατρο – Performance
«Ασκητική»
Παρασκευή 26 και Σάββατο 27 Ιανουαρίου, 21:00, Μουσείο Μπενάκη οδού Πειραιώς (τιμή εισιτηρίου: 10 και 8 ευρώ), με την ευγενική υποστήριξη των Εκδόσεων Καζαντζάκη © Νίκη Σταύρου:
Ένα από τα πιο εμπνευσμένα και συμπαγή κείμενα της ελληνικής γλώσσας, πολυεπίπεδο και αποκαλυπτικό, το δοκίμιο – μανιφέστο, στο οποίο ο Καζαντζάκης καταθέτει τις οδύνες και τις ελπίδες του προσωπικού του αγώνα για την ανεύρεση και την κατανόηση του Θεού, του δικού του Θεού, μεταφέρεται στη μορφή θεατρικού μονολόγου από τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Βασίλη Βασιλάκη.
Συντελεστές: σκηνοθεσία – ερμηνεία: Βασίλης Βασιλάκης, θεατρική διασκευή: Ευτυχία Δρούκα, φωτισμοί: Απόστολος Στράντζαλης, ενδυματολόγος: Δανάη Καββαδία.
«Οδύ[σ]σεια – Ανάγνωση Α»
Παρασκευή 23, Σάββατο 24 και Κυριακή 25 Φεβρουαρίου, 20:30, Μουσείο Μπενάκη οδού Πειραιώς (ελεύθερη είσοδος), με την υποστήριξη του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς και την ευγενική υποστήριξη των Εκδόσεων Καζαντζάκη © Νίκη Σταύρου:
Μια solo performance πάνω στο εμβληματικό κείμενο των 33.333 στίχων του Νίκου Καζαντζάκη. Με άξονα την παρτιτούρα λόγου και κίνησης, ο Κωνσταντίνος Ντέλλας επιχειρεί, μέσα σε ένα εικαστικό περιβάλλον, μια πρώτη ανάγνωση του έργου του Καζαντζάκη, που ιστορεί το τελευταίο ταξίδι του Οδυσσέα από την Ιθάκη έως τον θάνατό του.
Συντελεστές: σκηνοθεσία – ερμηνεία – διασκευή κειμένου: Κωνσταντίνος Ντέλλας, ειδικός επιστημονικός σύμβουλος: Νίκος Μαθιουδάκης, μουσική σύνθεση – ηχητικό περιβάλλον: Αλέξανδρος Κτισκάκης, σχεδιασμός φωτισμών: Παναγιώτης Λαμπής, ενδυματολογική επιμέλεια: Κωνσταντίνα Μαρδίκη, επιμέλεια video – προωθητικού υλικού: Χρήστος Συμεωνίδης, οργάνωση – σχεδιασμός παραγωγής: Delta Pi.
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα
Κυριακή 4 Φεβρουαρίου, 11:00 – 14:00, Μουσείο Μπενάκη οδού Πειραιώς: Εργαστήρι δημιουργικής γραφής για παιδιά από 14 ετών και ενηλίκους «Το Αχ! και τα 24 μολυβένια στρατιωτάκια».
«Δεν έχω στην εξουσία μου παρά είκοσι τέσσερα μολυβένια στρατιωτάκια, τα είκοσι τέσσερα γράμματα της αλφαβήτας, θα κηρύξω επιστράτευση, θα σηκώσω στρατό, θα παλέψω με τον θάνατο» («Αναφορά στον Γκρέκο»).
Η βασική αυτή σκέψη του Καζαντζάκη αποτελεί την αφετηρία για ένα τρίωρο παιχνίδι δημιουργικής γραφής, που καλεί τα παιδιά να στήσουν τα δικά τους «μολυβένια στρατιωτάκια», στα χνάρια της σκέψης του Καζαντζάκη, στις συναντήσεις του με τον Όμηρο, τον Δάντη, τον Σαίξπηρ, τον Καβάφη και τον Νίτσε. Σχεδιασμός – παρουσίαση: Κέλη Δασκαλά.
