Ε.Σ.Α.μεΑ :Αναγκαία η λήψη μέτρων για την προσβασιμότητα στον τουρισμό

Προτάσεις για την προώθηση της ισότιμης συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία στον τομέα του τουρισμού, στο πλαίσιο των επιταγών της νέας Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, κατέθεσε με επιστολή της στην αναπληρώτρια υπουργό Τουρισμού κυρία Ελενα Κουντουρά, η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ).

Στην επιστολή παρουσιάζεται πληθώρα στοιχείων που αποδεικνύουν ότι η ενσωμάτωση στο εθνικό τουριστικό προϊόν των αρχών του «Τουρισμού για Ολους» ή «Προσβάσιμου Τουρισμού», του τουρισμού δηλαδή που διασφαλίζει ότι «κάθε ένας – ασχέτως αναπηρίας – πρέπει να μπορεί να ταξιδέψει προς μία χώρα, στο εσωτερικό της και σε οποιαδήποτε τοποθεσία, αξιοθέατο ή εκδήλωση που θα ήθελε να επισκεφθεί», προσθέτει επιπλέον υπεραξία στις εθνικές πολιτικές για την προώθησή του, αυξάνει την αγορά των δυνητικών πελατών, συμβάλλει στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου με αποτέλεσμα την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και συνεπώς την τόνωση της εθνικής οικονομίας.

Στοχεύοντας αφενός στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του εθνικού τουριστικού προϊόντος και παράλληλα στη διασφάλιση για τα άτομα με αναπηρία του δικαιώματος στον τουρισμό, η Ε.Σ.Α.μεΑ. θεωρεί ότι ο «Τουρισμός για Ολους» («Προσβάσιμος Τουρισμός») θα πρέπει να αποτελέσει βασική προτεραιότητα του υπουργείου Τουρισμού και των λοιπών Φορέων που σχετίζονται με τον τουρισμό στη χώρα, πάνω στην οποία πρέπει να οικοδομηθεί το αναβαθμισμένο εθνικό τουριστικό προϊόν.

Η Συνομοσπονδία είχε καταθέσει κατ’ επανάληψη τη θέση της στις προηγούμενες ηγεσίες του υπουργείου. Στο πνεύμα αυτό, η Ε.Σ.Α.μεΑ. συνυπέγραψε με το υπουργείο Τουρισμού στις 28.03.2014 Πρωτόκολλο Συνεργασίας, του οποίου την υλοποίηση ευελπιστεί ότι θα στηρίξει και η σημερινή ηγεσία.

∙      Ανανέωση του Πρωτοκόλλου Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου και της Ε.Σ.Α.μεΑ. με αντικείμενο την προώθηση του «Τουρισμού για Όλους» («Προσβάσιμου Τουρισμού») ως βασική πλατφόρμα σχεδιασμού εθνικών πολιτικών τουρισμού.

∙      Θεσμική εκπροσώπηση της Ε.Σ.Α.μεΑ. – ως αντιπροσωπευτικότερης οργάνωσης των ατόμων με αναπηρία – στο Εθνικό Συμβούλιο Τουρισμού, το Παρατηρητήριο Τουρισμού και σε όλα τα όργανα σχεδιασμού πολιτικών του Υπουργείου και των εποπτευόμενων Φορέων, με στόχο τη διάχυση της διάστασης της αναπηρίας και τη χάραξη μιας ενιαίας πολιτικής για την προάσπιση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία – Συνεχή διαβούλευση με την Ε.Σ.Α.μεΑ. και τους φορείς μέλη της σε επίπεδο σχεδιασμού, αξιολόγησης και πιστοποίησης της προσβασιμότητας των υποδομών και υπηρεσιών φιλοξενίας, μεταφοράς, τουριστικών υπηρεσιών, προγραμματισμού περιηγήσεων, συστημάτων πληροφόρησης και επικοινωνίας και λοιπών τομέων της τουριστικής βιομηχανίας.

∙      Σύσταση διυπουργικής Ομάδας Εργασίας υπό το Υπουργείο Τουρισμού με συμμετοχή και της Ε.Σ.Α.μεΑ., με στόχο την ανάπτυξη διατομεακής συνεργασίας μεταξύ των τομέων τουρισμού, μεταφορών, πολιτισμού και εμπορίου για την προώθηση συνεργιών σχετικών με την καθολική προσέγγιση της προσβασιμότητας στις αντίστοιχες υποδομές και υπηρεσίες, δεδομένου ότι όπως είναι γνωστό ο τουρισμός προϋποθέτει τη δημιουργία αλυσίδα κατάλληλων υποδομών και υπηρεσιών.

∙      Κατάρτιση Επιχειρησιακού Σχεδίου του Υπουργείου Τουρισμού για τη διάχυση της διάστασης της αναπηρίας και της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία σε όλες τις πολιτικές, διαδικασίες και προγράμματα που αφορούν στον τουρισμό – Άμεση σύσταση Ομάδας Εργασίας με συμμετοχή εκπροσώπων της Ε.Σ.Α.μεΑ., για τη μελέτη/υποβολή προτάσεων βάσει συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων και επί συγκεκριμένων προκαθορισμένων θεμάτων (π.χ. έλεγχο/επεξεργασία σχεδίων νόμου ώστε να διασφαλίζεται η διάχυση της διάστασης της αναπηρίας και προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία, σχεδιασμό στοχευμένων προγραμμάτων, σχεδιασμό συστήματος κινήτρων ευαισθητοποίησης της τουριστικής βιομηχανίας σε θέματα προσβασιμότητας, ένταξη δράσεων στο ΕΣΠΑ 2014-2020 κ.λπ.).

∙      Θέσπιση ισχυρού θεσμικού-νομοθετικού πλαισίου για την εφαρμογή των αρχών του «Τουρισμού για Όλους» («Προσβάσιμου Τουρισμού»). Ενδεικτικά το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:

–      Υποχρέωση διασφάλισης της προσβασιμότητας όλων των κοινόχρηστων χώρων και εγκαταστάσεων και της ασφάλειας των ατόμων με αναπηρία, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης, καθώς και ποσοστού 10% των δωματίων, όλων των τουριστικών υποδομών ανεξαρτήτως κατηγορίας. Στο σημείο αυτό επισημαίνουμε ότι – παρά την υπογραφή του προαναφερόμενου πρωτοκόλλου συνεργασίας μας με το Υπουργείο – η πρόσφατη Υπουργική Απόφαση με αριθ. 216/2015 ΦΕΚ 10 Β΄ «Καθορισμός τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών και βαθμολογούμενων κριτηρίων για τα ξενοδοχεία και κατάταξη αυτών σε κατηγορίες αστέρων» διαιωνίζει ξεπερασμένες αντιπαραγωγικές αντιλήψεις θέτοντας εκ νέου ανώτατο όριο τα 5 δωμάτια ανά ξενοδοχείο για την υποχρεωτική εφαρμογή των προβλέψεων για την προσβασιμότητα, μειώνοντας μάλιστα προηγούμενη απόφαση που όριζε ως μέγιστο αριθμό τα 10 δωμάτια!

–      Καθιέρωση κινήτρων για τη βελτίωση της προσβασιμότητας των υφιστάμενων τουριστικών υποδομών όλων των κατηγοριών και ιδιαίτερα των χαμηλότερων κατηγοριών (Β΄, Γ΄ κ.λπ.), προς συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού – ΝΟΚ που επιβάλλει την προσβασιμότητα στα υφιστάμενα κτίρια μέχρι το 2020 επί ποινή χαρακτηρισμού αυτών ως αυθαιρέτων (βλ. άρθρο 26 ΝΟΚ).

–      Ένταξη του κριτηρίου της προσβασιμότητας όλων των τουριστικών υποδομών(ξενοδοχειακές μονάδες, μονάδες εστίασης κ.λπ.) στα άτομα με αναπηρία στα κριτήρια αξιολόγησης αυτών για την κατάταξή τους σε κατηγορίες, προς συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού -ΝΟΚ (βλ. άρθρο 26 ΝΟΚ).

–      Καθιέρωση της προσβασιμότητας των διαδικτυακών τόπων και εφαρμογώντων επιχειρήσεων του τουριστικού τομέα (τουριστικά πρακτορεία, μονάδες προσωρινής διαμονής, μονάδες εστίασης κ.λπ.)  σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο Web Content Accessibility Guidelines (WCAG), έκδοση  2.0, σε Επίπεδο Προσβασιμότητας τουλάχιστον «ΑΑ» με βελτίωση ή και επανασχεδιασμό τους και συνεχή ενσωμάτωση σε αυτές όλων των διαθέσιμων πληροφοριών. Σε περίπτωση δε, διαδικτυακών τόπων ή διαδικτυακών εφαρμογών που προορίζονται για χρήση κυρίως μέσω κινητών συσκευών (πχ. PDAs, κινητά τηλέφωνα, κλπ.) καθιέρωση της συμμόρφωσης -επιπλέον των παραπάνω- με τις Βέλτιστες Πρακτικές για Χρήση Διαδικτυακού Περιεχομένου από Κινητές Συσκευές (Mobile Web Best Practices 1.0) του W3C – WAI.

–      Καθιέρωση της διάθεσης προσβάσιμων εντύπων από τις επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα (τουριστικά πρακτορεία, μονάδες προσωρινής διαμονής, μονάδες εστίασης κ.λπ.). Παραγωγή ενημερωτικού υλικού σε προσβάσιμες μορφές (έντυπα μεγάλων χαρακτήρων, εκτυπώσεις Braille, έντυπα easy-to-read, DVD με υποτιτλισμό και διερμηνεία στη νοηματική κ.λπ.).

–      Καθιέρωση παροχής «ζωντανής» βοήθειας και ενδιαμέσων (συνοδών, επαγγελματιών διερμηνέων της νοηματικής γλώσσας κ.λπ.) για τη διευκόλυνση πρόσβασης ατόμων με αναπηρία και γενικότερα ατόμων μειωμένης κινητικότητας σε επιλεγμένους τουριστικούς προορισμούς και εκδηλώσεις.

–      Διασφάλιση της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία και των ηλικιωμένων ατόμων στις πισίνες και λοιπές αθλητικές δραστηριότητες των ξενοδοχειακών μονάδων.

§      Πιστοποίηση της προσβασιμότητας των τουριστικών υποδομών και υπηρεσιών με βάση το ελληνικό πρότυπο ΕΛΟΤ 1439 «Οργανισμός φιλικός σε πολίτες με αναπηρία – Απαιτήσεις και συστάσεις». Στο σημείο αυτό επισημαίνουμε ότι το πρότυπο αυτό αναπτύχθηκε από τον ΕΛΟΤ σε στενή συνεργασία με την Ε.Σ.Α.μεΑ., η οποία αναμένεται (μετά την ολοκλήρωση των σχετικών ενεργειών εκ μέρους του ΕΛΟΤ) να λειτουργεί ως ιδιοκτήτης του σχετικού σήματος που θα απονέμουν οι εταιρείες πιστοποίησης και τηρητής του μητρώου προσβάσιμων πιστοποιημένων επιχειρήσεων, σε μια προσπάθεια διασφάλισης της αξιοπιστίας του σήματος.

§      Συστηματική καταγραφή και διαρκή ενημέρωση πληροφοριών σχετικών με τις παρεχόμενες προσβάσιμες υπηρεσίες τουριστικού ενδιαφέροντος σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Δημιουργία αξιόπιστης βάσης  δεδομένων,πολύγλωσσης και «φιλικής» στα άτομα με αναπηρία και τους ηλικιωμένους, για την καταχώρηση, προβολή και προώθηση στα τουριστικά fora του εσωτερικού και εξωτερικού των παραπάνω πληροφοριών, σε συμβατικές αλλά και προσβάσιμες μορφές.

§      Ανάπτυξη αξιόπιστων στοχευμένων τουριστικών πακέτων προσβάσιμων υπηρεσιών σε χαμηλό κόστος (π.χ. κοινωνικός τουρισμός), για τη διασφάλιση της δυνατότητας συμμετοχής στον τουρισμό ατόμων με αναπηρία και λοιπών εμποδιζόμενων ατόμων.

§      Ενημέρωση – σε συνεργασία με την Ε.Σ.Α.μεΑ. – των παρόχων τουριστικών υπηρεσιών για το εύρος, τις δυνατότητες και τις ανάγκες της αγοράς των ατόμων με αναπηρία, ηλικιωμένων και λοιπών κατηγοριών με αντίστοιχες με αυτούς ανάγκες. Ήδη από τις πρώτες επαφές μας με τον ΗΑΤΤΑ και τον ΣΕΤΕ γνωρίζουμε το ενδιαφέρον τους για συμμετοχή σε παρόμοιες δράσεις.

§      Λήψη μέτρων για την κατάρτιση/ενημέρωση – σε συνεργασία με την Ε.Σ.Α.μεΑ. – των στελεχών του τουριστικού τομέα, με ιδιαίτερη έμφαση στα στελέχη «πρώτης γραμμής», σε θέματα συναλλαγής και εξυπηρέτησης ατόμων με αναπηρία –Συμπερίληψη   στα   προγράμματα   σπουδών   των  Σχολών Τουριστικών Επαγγελμάτων όλων των βαθμίδων υποχρεωτικού μαθήματος για την αναπηρία.