Του Χάρη Ντιγριντάκη
Μόνο ως νεφελοκοκκυγία θα μπορούσε ισχυριστεί κάποιος ότι βρέθηκε η λύση στο πρόβλημα της οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα.
Η νοοτροπία του Έλληνα οδηγού, οι δρόμοι και ο πλημμελής έλεγχος, παραμένουν στην κορωνίδα των αιτιών ριζικής ανάσχεσης του φαινομένου μολονότι κάποιοι ισχυρίζονται ότι κάνουν ανεπίληπτα τη δουλειά τους.
Πάντως γεγονός αποτελεί ότι η Ελλάδα έχει καταφέρει, κατά την τελευταία δεκαετία, σημαντικά επιτεύγματα τον τομέα της οδικής ασφάλειας, με δράσεις που νοηματοδοτούν την προσπάθεια της με αποτέλεσμα να μειωθούν δραστικά οι θάνατοι και οι σοβαροί τραυματισμοί σε τροχαία δυστυχήματα.
Καθώς ο «φόρος αίματος» που η χώρα πληρώνει στην άσφαλτο κάθε χρόνο είναι βαρύς, είναι σαφές ότι το διακύβευμα της προστασίας της ανθρώπινης ζωής παραμένει υψηλό στην ατζέντα και χρήζει πολύπλευρης και συνεχούς προσπάθειας και συνεργασίας, όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Τα στατιστικά στοιχεία της ΕΕ για την περίοδο 2010-2020 επιβεβαιώνουν τη θετική εικόνα στην οδική ασφάλεια με μείωση 54% στους θανάτους και 63% στους σοβαρούς τραυματισμούς, με την Ελλάδα να αποτελεί το μοναδικό κράτος-μέλος, που ξεπέρασε τον ευρωπαϊκό στόχο για μείωση των θανάτων από τροχαία συμβάντα, κατά 50%, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας.
Για το 2022, ωστόσο, αν και ο αριθμός θανάτων στην ΕΕ διατηρήθηκε κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα, η πρόοδος παραμένει αργή.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, οι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα το 2022 αυξήθηκαν κατά 3% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, μεταξύ άλλων και διότι τα επίπεδα κυκλοφορίας ανέκαμψαν μετά την πανδημία.
Το σημαντικό είναι ότι πολλά από τα οφέλη που επιτεύχθηκαν κατά την περίοδο της πανδημίας COVID-19 (συμπεριλαμβανομένης της μείωσης κατά 17 % μεταξύ 2019 και 2020) έχουν διατηρηθεί.
Σε σύγκριση με το 2019, ο αριθμός των θανάτων το 2022 μειώθηκε κατά 10 %. Ο στόχος της ΕΕ και του ΟΗΕ είναι να μειωθεί κατά το ήμισυ ο αριθμός των θανάτων από τροχαία ατυχήματα έως το 2030.
Αντικρουόμενες τάσεις μεταξύ των κρατών μελών
Ωστόσο, η επίδοση ήταν άνιση μεταξύ των κρατών μελών. Οι μεγαλύτερες μειώσεις, που υπερβαίνουν το 30 %, καταγράφηκαν στη Λιθουανία και την Πολωνία, ενώ στη Δανία σημειώθηκε επίσης μείωση κατά 23 %.
Αντιθέτως, κατά την τελευταία τριετία, ο αριθμός των θανάτων από τροχαία ατυχήματα σε χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία παρέμεινε σχετικά σταθερός ή αυξήθηκε.
Η θέση της Ελλάδας
Όσον αφορά στην Ελλάδα για το 2022 καταγράφηκαν 58 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκων, όταν ο μέσος όρος της Ευρώπης των 27 Κρατών Μελών ήταν 46 θάνατοι.
Αξίζει να σημειωθεί το ανησυχητικό γεγονός πως από το 2020 στην Ελλάδα προστίθεται κάθε χρόνο 1 θάνατος ανά εκατομμύριο κατοίκων (56 το 2020, 57 το 2021, 58 το 2022).
Ωστόσο, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη ο αριθμός αυτός είναι χαμηλότερος από τους 64 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων που σημειώθηκαν το 2019, προ COVID-19 εποχής, δηλαδή μείωση -11% μεταξύ 2019-2021.
| Ποσοστό ανά εκατομμύριο πληθυσμού | % μεταβολή 2022 σε σχέση με: | ||||||
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2021 | 2019 | Μέσος όρος 2017-2019 | |
| ΕΕ-27 | 51 | 42 | 45 | 46 | 3 % | -10 % | -11 % |
| Βέλγιο | 56 | 43 | 45 | 52 | 16 % | -7 % | -3 % |
| Βουλγαρία | 90 | 67 | 81 | 78 | -5 % | -15 % | -17 % |
| Τσεχία | 58 | 48 | 50 | 50 | -1 % | -15 % | -15 % |
| Δανία | 34 | 28 | 22 | 26 | 18 % | -23 % | -15 % |
| Γερμανία | 37 | 33 | 31 | 34 | 9 % | -8 % | -12 % |
| Εσθονία | 39 | 44 | 41 | 38 | -9 % | -4 % | -10 % |
| Ιρλανδία | 29 | 30 | 27 | 31 | 14 % | 11 % | 9 % |
| Ελλάδα | 64 | 54 | 57 | 58 | 1 % | -11 % | -13 % |
| Ισπανία | 37 | 29 | 32 | 36 | 12 % | -2 % | -5 % |
| Γαλλία | 50 | 39 | 45 | 49 | 11 % | 0 % | -2 % |
| Κροατία | 73 | 58 | 72 | 71 | -6 % | -7 % | -13 % |
| Ιταλία | 53 | 40 | 49 | 53 | 9 % | -2 % | -5 % |
| Κύπρος | 59 | 54 | 50 | 42 | -16 % | -27 % | -26 % |
| Λετονία | 69 | 73 | 78 | 60 | -24 % | -15 % | -19 % |
| Λιθουανία | 67 | 63 | 53 | 43 | -19 % | -35 % | -35 % |
| Λουξεμβούργο | 36 | 42 | 38 | 40 | 8 % | 18 % | -6 % |
| Ουγγαρία | 62 | 47 | 56 | 56 | -1 % | -10 % | -13 % |
| Μάλτα | 32 | 21 | 17 | 50 | 189 % | 63 % | 47 % |
| Κάτω Χώρες | 34 | 30 | 29 | 35 | 20 % | 4 % | 7 % |
| Αυστρία | 47 | 39 | 41 | 41 | 2 % | -11 % | -11 % |
| Πολωνία | 77 | 66 | 59 | 51 | -14 % | -34 % | -33 % |
| Πορτογαλία | 67 | 52 | 54 | 63 | 16 % | -5 % | -2 % |
| Ρουμανία | 96 | 85 | 92 | 86 | -8 % | -12 % | -14 % |
| Σλοβενία | 49 | 38 | 54 | 40 | -25 % | -17 % | -14 % |
| Σλοβακία | 50 | 45 | 45 | 46 | 0 % | -8 % | -8 % |
| Φινλανδία | 38 | 40 | 41 | 34 | -16 % | -10 % | -18 % |
| Σουηδία | 22 | 20 | 20 | 21 | 5 % | 0 % | -17 % |
| Ελβετία | 22 | 26 | 23 | 31 | 35 % | 44 % | 25 % |
| Νορβηγία | 20 | 17 | 15 | 23 | 55 % | 15 % | 16 % |
| Ισλανδία | 17 | 22 | 24 | 24 | 0 % | 50 % | -33 % |
Ο ρόλος των σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων
Ένας από τους παράγοντες, που συνέβαλε στη μείωση αυτή, ήταν η ολοκλήρωση των μεγάλων οδικών έργων με την κατασκευή σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων, που συνετέλεσαν σημαντικά στη βελτίωση του οδικού δικτύου.
Αυτές oι υποδομές είναι απαραίτητο να συντηρούνται και στον βαθμό ευθύνης του φορέα να οικοδομείται ανθεκτικότητα έναντι ακραίων φαινομένων.
Η κλιματική κρίση δοκιμάζει τη βιωσιμότητα των υποδομών αλλά για την ανθεκτικότητά τους απαιτείται νέος σχεδιασμός από την πολιτεία.
Αναλύοντας τα στατιστικά δεδομένα των τροχαίων συμβάντων παρατηρούμε, ότι στην Ελλάδα περισσότερα από τα μισά θανατηφόρα τροχαία, συμβαίνουν εντός κατοικημένης περιοχής σε ποσοστό 53,8% και στους αυτοκινητοδρόμους κατά 7,3%
Γενικότερα την περίοδο 2007-2019, το ποσοστό θανάτων από τροχαία ατυχήματα στους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους, παραμένει σταθερό στο επίπεδο του 7%-9%. Και αυτό, ενώ χρόνο με το χρόνο αυξάνεται σημαντικά το συνολικό μήκος τους και κατά συνέπεια και ο αριθμός χρηστών
