ΧΑΡΗΣ ΝΤΙΓΡΙΝΤΑΚΗΣ (pressntigri@gmail.com)
Μπλακ άουτ στην αγορά των εργοληπτών έχει επέλθει την τελευταία περίοδο. Μεγάλος αριθμός έργων που είχε προκηρυχθεί από δήμους και περιφέρειες έχουν παγώσει και δύσκολα θα προχωρήσουν, καθώς η έκρηξη στην τιμή του πετρελαίου έδωσε τη χαριστική βολή σε πολλές συμβάσεις που είχαν ήδη επιβαρυνθεί από τις υψηλές τιμές άλλων υλικών κατασκευών.
Ήδη καταγράφονται περιπτώσεις που οι τεχνικές εταιρείες προτιμούν να χάσουν τις εγγυητικές επιστολές ή να προσφύγουν δικαστικά επικαλούμενες ανωτέρα βία παρά να υποστούν τεράστια ζημιά με την εκτέλεση των συγκεκριμένων έργων.
Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές το ζήτημα προβληματίζει έντονα το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών που αναζητεί λύσεις. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίαρχα στα έργα κάτω των 80 εκατ. ευρώ όπου οι εκπτώσεις αγγίζουν ακόμη και το 45% και πολύ λιγότερο στα μεγάλα έργα όπου οι εκπτώσεις είναι της τάξεως του 7-8%..
Είναι κοινός τόπος ότι οι τιμές των υλικών κατασκευής, εκτόξευσαν στα ύψη το κόστος τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά έργα.
Επισημαίνεται ότι η αναρρίχηση των τιμών των υλικών έχει ξεκινήσει από το φθινόπωρο του 2020, ωστόσο τους τελευταίους μήνες λόγω και της ανόδου του ενεργειακού κόστους που επέτεινε η εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία, η κατάσταση πλέον έχει ξεφύγει με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σοβαρά εμπόδια υλοποίησης νέων εργασιών στις αναδόχους εταιρείες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία εκπροσώπων του κατασκευαστικού κλάδου, η τιμή της ασφάλτου έχει καταγράψει μέχρι σήμερα άνοδο 130%.
Αυξήσεις 47% περίπου καταγράφουν και οι τιμές του οικοδομικού σιδήρου. Το Ιούνιο του 2021 η τιμή του ήταν στα 760 ευρώ ο τόνος, τον Νοέμβριο του 2021 στα 820 ευρώ ο τόνος, τον Φεβρουάριο στα 860 ευρώ ο τόνος και σήμερα στα 1.110 περίπου ευρώ
Μεγάλες είναι και οι ανατιμήσεις στις υπόλοιπες κατηγορίες υλικών, με το σκυρόδεμα να σημειώνει ποσοστιαία άνοδο 20% (μέχρι τώρα η τιμή παρέμενε σταθερή), ενώ τον τελευταίο χρόνο οι τιμές των πλαστικών αυξήθηκαν κατά 120%, τα χυτοσίδερα υλικά κατά 60% και τα ηλεκτρολογικά κατά 30%.
Ήδη πληθώρα σημαντικών προμηθευτών υλικών των εργοληπτικών εταιρειών δηλώνουν στις εταιρείες ότι υφίσταται αποσταθεροποίηση των τιμών των πρώτων υλών και μεγάλες διακυμάνσεις στην διαθεσιμότητα των υλικών που εμπορεύονται και εκ τούτου δεν μπορούν να δεσμευτούν σε χρόνους και σε τιμές παράδοσης των παραγγελιών που δέχονται, ενώ υπάρχει διάχυτος ο φόβος για ελλείψεις υλικών που μπορεί να υπάρξουν.
Κατά πληροφορίες, στην Αττική πάγωσαν όλα τα έργα ασφαλτόστρωσης σε δήμους αφού μέσα σε λίγες ημέρες το κόστος του ασφαλτομίγματος εκτοξεύθηκε από τα 520 ευρώ ανά τόνο σε 660 ευρώ ανά τόνο λόγω της μεγάλης αύξησης του πετρελαίου.
Όπως εξηγούν στελέχη της αγοράς από την τιμή του πετρελαίου επηρεάζεται πλήθος υλικών, από τα αδρανή υλικά μέχρι τα τούβλα (υπάρχει μεγάλη αύξηση στο κόστος λειτουργίας των υψικάμινων). Γι’ αυτό και τις τελευταίες εβδομάδες καταγράφεται νέος γύρος αυξήσεων σε προϊόντα στα οποία είχε ήδη εκτοξευθεί το κόστος όπως ο χαλκός και το πλαστικό.
Ο τέως πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ) κ. Ζαχαρίας Αθουσάκης μιλώντας στον ΕΤ της Κυριακής υποστηρίζει πως μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία καταγράφεται εκτόξευση των τιμών (π,χ. αύξηση σε μία βδομάδα, σιδήρου 10% , χαλκού 20%, ασφάλτου 20% και κυρίως πετρελαίου κίνησης 25%) που «καθιστούν αναγκαία την διακοπή των έργων αφού είναι αδύνατη η ολοκλήρωση αυτών».
Όπως σημειώθηκε παραπάνω μεταξύ των ισχυρών τεχνικών εταιρειών δεν γίνεται μεγάλος θόρυβος για τις τιμές των υλικών στις κατασκευές (δίνουν μικρές εκπτώσεις), αλλά το πρόβλημα απασχολεί σοβαρά τον κλάδο. Ειδικά μεταξύ των μεσαίων και μικρότερων κατασκευαστικών επιχειρήσεων επικρατεί αναβρασμός.
Υπενθυμίζεται πως με απόφαση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών κ. Κώστα Καραμανλή είχαν στα τέλη του έτους καθοριστεί οι συντελεστές αναθεώρησης για περίπου 500 εργασίες στα δημόσια έργα, καθώς και σε συγκεκριμένα υλικά που είχαν παρουσιάσει μεγάλες αυξήσεις όπως σε χάλυβα, αλουμίνιο, χαλκό, άσφαλτο, ξυλεία, PVC και πολυαιθυλένιο.
Η αναθεώρηση αφορούσε τα τρία πρώτα τρίμηνο του 2021, ενώ δεν υπήρξε αναθεώρηση για το τελευταίο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, ούτε για το πρώτο της φετινής χρονιάς.
Στελέχη τεχνικών εταιρειών υποστηρίζουν, όμως, πως η ρύθμιση του υπουργείου αφορά περίπου 500 από τις 3.800 εργασίες / υλικά και δεν καλύπτει τη μεγάλη αύξηση στο πετρέλαιο.
Προσθέτουν δε πως σε κάθε εργοτάξιο, ανεξάρτητα από την κατηγορία έργου, καταγράφονται πλέον αυξήσεις από 45% έως 65% ενώ με τη ρύθμιση απορροφάται μικρό τμήμα της αύξησης, περίπου το 15%. Αναφέρουν ενδεικτικά πως στο χάλυβα οι αυξήσεις φτάνουν το 70%, ποσοστό που έχει οδηγήσει σε πάγωμα αρκετών έργων.
Κάποιοι επικεφαλής τεχνικών εταιρειών, όπως ο κ. Αθουσάκης ζητούν να γνωστοποιηθεί άμεσα στις αναθέτουσες αρχές, από τους αναδόχους, «η αδυναμία συνέχισης των έργων, με τις συνθήκες στις τιμές που δημιουργεί η νέα κατάσταση με το ερώτημα διακοπής και διάλυσης της εργολαβίας ή αποζημίωσης μέσω αναπροσαρμογής των τιμών με τα νέα δεδομένα και κοινοποίηση της κάθε αίτησης στο αρμόδιο Υπουργείο»!
Ζητούν, επίσης, να ενημερωθεί το υπουργείο Υποδομών για την διαμορφωθείσα κατάσταση και για τον κίνδυνο που διατρέχουν στην μη αποπεράτωση τα έργα κυρίως δήμων και περιφερειών.
Τέλος στόχος των εταιρειών που ζητούν πρόσθετες παρεμβάσεις είναι να υπάρξει νέα υπουργική απόφαση του κ. Καραμανλή για «δέκα επίμαχα άρθρα στην ανάλυση τιμών» δηλαδή για τα υλικά στα οποία υπάρχει η μεγαλύτερη επίπτωση από την αύξηση στο πετρέλαιο.
