Οι διεθνείς αφίξεις τουριστών και η συμβολή του ταξιδιωτικού και τουριστικού τομέα στο παγκόσμιο ΑΕΠ αναμένεται να επανέλθουν σε επίπεδα πριν από την πανδημία φέτος, λόγω της άρσης των ταξιδιωτικών περιορισμών που σχετίζονται με τον COVID-19 και της ισχυρής, αυξανόμενης ζήτησης, σύμφωνα με τη νέα μελέτη ταξιδιών και τουρισμού από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum).
Στην κορυφή της λίστας των οικονομιών του 2024 βρίσκονται οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ισπανία, η Ιαπωνία, η Γαλλία και η Αυστραλία. Η Μέση Ανατολή είχε τα υψηλότερα ποσοστά ανάκαμψης στις διεθνείς αφίξεις τουριστών (20% πάνω από το επίπεδο του 2019), ενώ η Ευρώπη, η Αφρική και η Αμερική παρουσίασαν ισχυρή ανάκαμψη της τάξης του 90% το 2023.
Αυτά είναι μερικά από τα κορυφαία ευρήματα του Travel & Tourism Development Index 2024 (TTDI), μιας διετής έκθεσης που δημοσιεύεται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Surrey, η οποία αναλύει τους ταξιδιωτικούς και τουριστικούς τομείς 119 χωρών γύρω από μια σειρά παραγόντων και πολιτικών.
“Φέτος σηματοδοτεί μια καμπή για τον τομέα των ταξιδιών και του τουρισμού, ο οποίος γνωρίζουμε ότι έχει την ικανότητα να ‘ξεκλειδώσει’ την ανάπτυξη και να εξυπηρετήσει τις κοινότητες μέσω του οικονομικού και κοινωνικού μετασχηματισμού”, δήλωσε ο Francisco Betti, επικεφαλής της ομάδας Global Industries στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.
“Το TTDI προσφέρει ένα ‘παράθυρο’ στην τρέχουσα και μελλοντική κατάσταση των ταξιδιών και του τουρισμού για τους ηγέτες ώστε να γνωρίσουν τις τελευταίες τάσεις σε αυτόν τον περίπλοκο τομέα και να ξεκλειδώσουν βιώσιμα τις δυνατότητές του για τις κοινότητες και τις χώρες σε όλο τον κόσμο”.
Ανάκαμψη μετά την πανδημία
Η παγκόσμια τουριστική βιομηχανία αναμένεται να ανακάμψει από τα χαμηλά της πανδημίας COVID-19 και να ξεπεράσει τα επίπεδα πριν από την κρίση. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη σημαντική αύξηση της ζήτησης παγκοσμίως, η οποία συνέπεσε με περισσότερες διαθέσιμες πτήσεις, καλύτερο διεθνές άνοιγμα και αυξημένο ενδιαφέρον και επενδύσεις σε φυσικά και πολιτιστικά αξιοθέατα.
Ωστόσο, η εικόνα της παγκόσμιας ανάκαμψης ήταν μεικτή. Ενώ 71 από τις 119 καταγεγεραμμένες οικονομίες αύξησαν τις βαθμολογίες τους από το 2019, η μέση βαθμολογία του δείκτη είναι μόλις 0,7% πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα.
Αν και ο τομέας έχει ξεπεράσει το σοκ της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης, συνεχίζει να αντιμετωπίζει άλλες εξωτερικές προκλήσεις, από τους αυξανόμενους μακροοικονομικούς, γεωπολιτικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους, έως τον αυξημένο έλεγχο των πρακτικών βιωσιμότητας και τον αντίκτυπο των νέων ψηφιακών τεχνολογιών, όπως τα “big data” και η Τεχνητή Νοημοσύνη. Επιπλέον, οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού συνεχίζονται και η χωρητικότητα των αεροπορικών γραμμών, οι επενδύσεις κεφαλαίου, η παραγωγικότητα και άλλοι παράγοντες προσφοράς του κλάδου δε συμβαδίζουν με την αύξηση της ζήτησης. Αυτή η ανισορροπία, που επιδεινώθηκε από τον παγκόσμιο πληθωρισμό, έχει αυξήσει τις τιμές και τα ζητήματα υπηρεσιών.
Τα κυριότερα σημεία του TTDI 2024
Από τους 30 κορυφαίους δείκτες το 2024, οι 26 είναι οικονομίες υψηλού εισοδήματος, οι 19 εδρεύουν στην Ευρώπη, οι 7 είναι στην Ασία-Ειρηνικό, οι τρεις στην Αμερική και ένας (τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) στη Μέση Ανατολή και τον Περιοχή Μ. Ανατολής, Ευρώπης & Αφρικής (MENA). Οι 10 κορυφαίες χώρες στην έρευνα του 2024 είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ισπανία, η Ιαπωνία, η Γαλλία, η Αυστραλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Κίνα, η Ιταλία και η Ελβετία.
Τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν ότι οι οικονομίες υψηλού εισοδήματος συνεχίζουν γενικά να έχουν πιο ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη των ταξιδιών και του τουρισμού. Σε αυτό βοηθούν ευνοϊκά επιχειρηματικά περιβάλλοντα, δυναμικές αγορές εργασίας, ανοιχτές ταξιδιωτικές πολιτικές, ισχυρές υποδομές μεταφορών και τουρισμού και καλά ανεπτυγμένα φυσικά, πολιτιστικά και μη αξιοθέατα.
Ωστόσο, οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν δει μερικές από τις μεγαλύτερες βελτιώσεις τα τελευταία χρόνια. Μεταξύ των οικονομιών ανώτερου μεσαίου εισοδήματος, η Κίνα έχει εδραιώσει την κατάταξή της στην πρώτη 10άδα. Σημαντικοί αναδυόμενοι ταξιδιωτικοί και τουριστικοί προορισμοί της Ινδονησίας, της Βραζιλίας και της Τουρκίας ακολούθησαν την Κίνα στην κορυφή της κατάταξης. Γενικότερα, οι οικονομίες χαμηλού έως ανώτερου μεσαίου εισοδήματος αντιπροσωπεύουν πάνω από το 70% των χωρών που έχουν βελτιώσει τα αποτελέσματά τους από το 2019, ενώ η ΜΕΝΑ και η υποσαχάρια Αφρική είναι από τις πιο βελτιωμένες περιοχές. Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι οι μόνες οικονομίες υψηλού εισοδήματος που κατατάσσονται στις 10 πιο βελτιωμένες οικονομίες μεταξύ 2019 και 2024.
Παρά αυτά τα βήματα, το TTDI προειδοποιεί ότι απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις για να καλυφθούν τα κενά στις συνθήκες ευνοϊκής εφαρμογής και στο μερίδιο αγοράς μεταξύ αναπτυσσόμενων και υψηλού εισοδήματος χωρών. Μια πιθανή οδός για να επιτευχθεί αυτό θα ήταν η βιώσιμη μόχλευση των φυσικών και πολιτιστικών αγαθών – τα οποία συσχετίζονται λιγότερο με το επίπεδο εισοδήματος της χώρας από άλλους παράγοντες – και μπορεί να προσφέρει στις αναπτυσσόμενες οικονομίες μια ευκαιρία για οικονομική ανάπτυξη, με γνώμονα τον τουρισμό.
“Είναι σημαντικό να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ της ικανότητας των διαφορετικών οικονομιών να ‘χτίσουν’ ένα ισχυρό περιβάλλον για να ευδοκιμήσει ο ταξιδιωτικός και τουριστικός τομέας τους”, δήλωσε ο Iis Tussyadiah, καθηγητής και επικεφαλής της Σχολής Φιλοξενίας και Διοίκησης Τουρισμού στο Πανεπιστήμιο του Surrey. “Ο τομέας έχει μεγάλες δυνατότητες για την προώθηση της ευημερίας και τον μετριασμό των παγκόσμιων κινδύνων, αλλά αυτή η δυνατότητα μπορεί να αξιοποιηθεί πλήρως μόνο μέσω μιας στρατηγικής και χωρίς αποκλεισμούς προσέγγισης”.
Μετριασμός των μελλοντικών παγκόσμιων προκλήσεων
Σύμφωνα με την Έκθεση Παγκόσμιων Κινδύνων 2024 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, ο τομέας των ταξιδιών και του τουρισμού αντιμετωπίζει διάφορους περίπλοκους κινδύνους, όπως γεωπολιτικές αβεβαιότητες, οικονομικές διακυμάνσεις, πληθωρισμό και ακραία καιρικά φαινόμενα. Η εξισορρόπηση της ανάπτυξης με τη βιωσιμότητα παραμένει επίσης σημαντικό πρόβλημα, λόγω της υψηλής εποχικότητας, του υπερπληθυσμού και της πιθανής επιστροφής των επιπέδων εκπομπών CO2 πριν από την πανδημία. Η έκθεση αναλύει επίσης τις επίμονες ανησυχίες σχετικά με την ισότητα και τη συμπερίληψη. Ενώ ο τουριστικός τομέας προσφέρει μια σημαντική πηγή θέσεων εργασίας σχετικά υψηλών μισθών, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες, η ισότητα των φύλων παραμένει μείζον ζήτημα για περιοχές, όπως η ΜΕΝΑ και η Νότια Ασία.
Παρά αυτές τις προκλήσεις, ο κλάδος μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπισή τους. Για να επιτευχθεί αυτό, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα σε ενέργειες όπως η μόχλευση του τουρισμού για τις προσπάθειες προστασίας της φύσης, επενδύσεις σε ειδικευμένο, χωρίς αποκλεισμούς και ανθεκτικό εργατικό δυναμικό, στρατηγική διαχείριση της συμπεριφοράς των επισκεπτών και της ανάπτυξης υποδομών, ενθάρρυνση πολιτιστικών ανταλλαγών μεταξύ επισκεπτών και τοπικών κοινοτήτων και χρήση του τομέα για τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος -μεταξύ άλλων πολιτικών.
