Στις 27 Φεβρουαρίου του 2010, σεισμός μεγέθους 8,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ ταρακούνησε για τρία λεπτά την κεντρική Χιλή και έγινε αισθητός σε Αργεντινή και Περού. Μισή ώρα αργότερα, όχι ένα αλλά αρκετά τσουνάμι ύψους άνω των δυόμιση μέτρων σάρωσαν πολλές παραθαλάσσιες περιοχές. Στον τελικό απολογισμό της διπλής καταστροφής προστέθηκαν τουλάχιστον τέσσερις θάνατοι από το τσουνάμι. Η κυβέρνηση της χώρας αναγνώρισε εκ των υστέρων ότι εάν οι σειρήνες είχαν ηχήσει ταχύτερα, οι άνθρωποι αυτοί θα ήταν σήμερα ζωντανοί.
Την ίδια ημέρα, το ερευνητικό σκάφος Κίλο Μοάνα ταξίδευε από τη Χαβάη στο Γκουάμ. Παρότι το ύψος των κυμάτων δεν ξεπερνούσε τα 10 εκατοστά, στον ανοιχτό ωκεανό και χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το επίκεντρο του σεισμού, οι επιστήμονες που επέβαιναν στο πλοίο αντιλήφθηκαν ότι πρόκειται για τσουνάμι χάρη στο σύστημα γαιωδετικού GPS του Κίλο Μοάνα.
Ερευνητές πιστεύουν τώρα ότι ένα δίκτυο εμπορικών πλοίων με τον κατάλληλο εξοπλισμό θα μπορούσε να συμβάλει στη δημιουργία ενός πιο αξιόπιστου συστήματος προειδοποίησης για τσουνάμι, σε ολόκληρο τον κόσμο. «Η ανακάλυψή μας καταδεικνύει ότι ο τεράστιος στόλος εμπορικών πλοίων που ταξιδεύουν καθημερινά στον ωκεανό θα μπορούσε να μετατραπεί σε δίκτυο αισθητήρων ακριβείας για τσουνάμι», λέει ο Τζέιμς Φόστερ, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης στη Μανόα.
Τα σημερινά συστήματα ανίχνευσης τσουνάμι βασίζονται κυρίως σε σεισμολογικούς σταθμούς και μετρητές παλίρροιας στη στεριά, στο σύστημα αισθητήρων πίεσης DART στον ωκεανό, το οποίο ωστόσο υπολειτουργεί, και σε δίκτυα GPS που λειτουργούν σε πραγματικό χρόνο και τα οποία επίσης βρίσκονται στη στεριά. Οι συντάκτες της έκθεσης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Geophysical Research Letters εκτιμούν ότι για να σωθούν ανθρώπινες ζωές, θα πρέπει ένα σύστημα GPS να αναπτυχθεί πάνω σε πλατφόρμες όπως τα πλοία- στο βαθύ ωκεανό.
Όπως επισημαίνουν, τα υπάρχοντα συστήματα είναι αραιά τοποθετημένα και ακριβά ως προς τη συντήρηση. Τρεις στους δέκα σταθμούς μάλιστα δεν λειτουργούσαν όταν ο σεισμός και το τσουνάμι χτύπησαν τη Χιλή. Ο Φόστερ και η ομάδα του πιστεύουν ότι το δίκτυο πλοίων που προτείνουν, θα μπορούσε να προειδοποιήσει έγκαιρα για την επέλαση του τσουνάμι στις ακτές της χώρας ή ακόμη και για το τσουνάμι που το 2004 σκότωσε 230.000 σε χώρες του Ινδικού Ωκεανού.
«Εάν μπορούσαμε να εξοπλίσουμε ένα ποσοστό του στόλου με υψηλής ακρίβειας GPS και δορυφορικές επικοινωνίες, θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε ένα πυκνό δίκτυο χαμηλού κόστους, το οποίο θα βελτίωνε την ανίχνευση και την πρόβλεψη για τσουνάμι, σώζοντας ζωές και εξοικονομώντας χρήματα», λέει ο ερευνητής. Σύντομα η ομάδα θα εγκαταστήσει τέτοια συστήματα σε 1-2 πλοία, με σκοπό να αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους.
