Μετά από δύο χρονιές με σημαντικές απώλειες λόγω της πανδημίας στον τουριστικό χώρο (με ταξιδιωτικούς περιορισμούς) και στον επισιτιστικό κλάδο (εξαιτίας των lockdowns), μεγάλο μερίδιο εποχικά εργαζομένων στράφηκαν σε άλλες επαγγελματικές κατευθύνσεις.
Είναι χαρακτηριστικό πως στον τουρισμό η φετινή σεζόν ξεκίνησε, σύμφωνα με επιχειρηματίες της αγοράς, με πενήντα χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας, νούμερο που με βάση τελευταίες πληροφορίες όχι μόνο δεν έχει μειωθεί, αντιθέτως το έλλειμμα γίνεται εντονότερο καθώς και πολλοί που ξεκίνησαν να εργάζονται στην τουριστική βιομηχανία, τελικά προτίμησαν άλλες θέσεις εργασίας, πλήρους απασχόλησης ως επί το πλείστον.
Ένας χώρος που απορροφά πλέον όλο και περισσότερους εργαζομένους, ειδικά από τον τουρισμό και τον επισιτισμό, είναι αυτός του delivery.
Τι φταίει
Οι πολλές ώρες εργασίας με πρωινό και απογευματινό ωράριο, τα υψηλό κόστος διαμονής στους δημοφιλείς νησιώτικους τουριστικούς προορισμούς, οι σε πολλές περιπτώσεις κακές συνθήκες διαμονής, οι χαμηλές αποδοχές σε συνδυασμό με την εποχικότητα έχουν κάνει πολλούς εργαζομένους να αναζητήσουν αλλού θέσεις εργασίας.
Ειδικά φέτος, λόγω της έντονης τουριστικής ροής, ο φόρτος εργασίας είναι μεγαλύτερος και τα ωράριο γίνονται όλο και πιο απαιτητικά. Είναι ενδεικτικό πως ξενοδοχειακές επιχειρήσεις λειτουργούν τώρα με χαμηλότερες πληρότητες, λόγω των ακάλυπτων θέσεων εργασίας.
Οι ελλείψεις
Στα ξενοδοχεία, περσινή έκθεση του ΣΕΤΕ για τις ελλείψεις εργατικών χεριών για την θερινή περίοδο του 2021, κάνει λόγο για περισσότερες από 53.000 θέσεις που έμειναν ακάλυπτες, το οποίο συνιστά το 1\5 των συνολικών θέσεων στα ξενοδοχεία. Οι μεγαλύτερες ελλείψεις, σύμφωνα με την έκθεση, παρουσιάζονται σε καμαριέρες, σερβιτόρους, μπάρμαν και σε υπαλλήλους στην υποδοχή.
Ίδια είναι η εικόνα και στον επισιτισμό, όπου τα στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον Επισιτισμό και στον Τουρισμό (ΠΟΕΕΤ) κάνουν λόγο για 5.000 παραιτήσεις.
Το πρόβλημα έφτασε και στα ξένα μέσα
Εκτενές ρεπορτάζ σχετικά με την έλλειψη εποχικών εργαζομένων στον τομέα του ελληνικού τουρισμού δημοσίευσε το Politico. Σύμφωνα με το Politico, από τις 250.000 θέσεις που πρέπει να καλυφθούν στον τουριστικό κλάδο, τουλάχιστον 50.000 παραμένουν κενές. Το ρεπορτάζ αναφέρει επίσης πως λόγω της πανδημίας, εργαζόμενοι έχουν φύγει στο εξωτερικό, αναζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας.
Ρεπορτάζ του γερμανικού πρακτορείου ειδήσεων dpa στην Welt στην αρχή της σεζόν είχε τίτλο “Πολλοί πελάτες, λίγοι εργαζόμενοι”, αναφέροντας πως το καλοκαίρι αναμένεται πολύ καλό, όμως ένα “σύννεφο” θολώνει τις φωτεινές προοπτικές πως έλεγε το δημοσίευμα, “τα χρήματα που κερδίζονται το καλοκαίρι είναι αδύνατο να φτάσουν και τον χειμώνα. Το προσωπικό εξυπηρέτησης για παράδειγμα κερδίζει περίπου 1000 ευρώ τον μήνα. Εργάζονται όμως επτά ημέρες την εβδομάδα, έως και δώδεκα ώρες τη μέρα κατά τη διάρκεια της σεζόν”. Σε αυτά προστίθενται τα ακριβά ενοίκια στις τουριστικές περιοχές πχ. σε Σαντορίνη, Μύκονο, Ρόδο, Κρήτη για τους εργαζομένους, “500 ευρώ για ελάχιστα τετραγωνικά μέτρα”.
Γιατί στρέφονται στο delivery
Στον αντίποδα, το σταθερό ωράριο, η δυνατότητα πλήρους απασχόλησης, οι απολαβές, η ευελιξία στη διαμόρφωση των ωρών εργασίας, η αλλαγή περιοχών και πόλεων και η παροχή εξοπλισμού στο χώρο του delivery προσελκύουν εργαζομένους.
Είναι χαρακτηριστικά στοιχεία από το efood και την έρευνα ικανοποίησης των εργαζομένων του τελευταίου τριμήνου. Συγκεκριμένα, οι διανομείς αξιολόγησαν τη συνεργασία με την εταιρεία συνολικά θετικά (65% με βαθμολογία από 9+), θεωρώντας ότι η ελευθερία και η ευελιξία, αλλά και η συνέπεια πληρωμών είναι σημαντικά πλεονεκτήματα. Τα στοιχεία της έρευνας έδειξαν επίσης ότι το 83% των διανομέων προτείνουν το efood ως εργοδότη delivery.
Μεγάλη είναι η διαφορά και στις απολαβές σε σχέση με το τουρισμό, όπου ένας εργαζόμενος απασχολείται σεζόν. Στον τομέα του delivery, ένας υπάλληλος πλήρους απασχόλησης 8ωρου παίρνει περίπου 1.350 μεικτά. Στο μισθό περιλαμβάνονται 14 μισθοί ετησίως, προσαυξήσεις, αποζημίωση δικύκλου, βενζίνες: 0,15 ανά χιλιόμετρο, ticket restaurants βάσει αξιολογήσεων και clusters.
Υπάρχει φυσικά και η διευκόλυνση του εξοπλισμού, δεδομένου πως ο εξοπλισμός που παρέχεται σε ένα διανομέα (του efood εν προκειμένω) μπορεί να φτάσει τα 600 ευρώ σε retail price (περιλαμβάνει backpack, τσάντα, γιλέκο, χειμερινό μπουφάν, κράνος, γάντια, αδιάβροχο και άλλα). Σημειώνεται πως η efood είχε πέντε χιλιάδες αιτήσεις και αυτό είναι ένα παράδειγμα της στροφής στο delivery.
Φρένο στην άνοδο της απασχόλησης στον τουρισμό
Η απασχόληση στα καταλύματα και την εστίαση σημειώνει αύξηση την περίοδο 2012-2021, με μέσο ετήσιο ρυθμό 2%. Συνολικά το παραπάνω διάστημα, η απασχόληση στους δύο αυτούς κλάδους αυξήθηκε κατά 19,2%, σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων.
Η αυξητική αυτή τάση στην απασχόληση ανακόπτεται από το 2020 και μετά κυρίως λόγω της πανδημίας και των επιπτώσεων της στην τουριστική βιομηχανία (-15,0% η απασχόληση το 2021 σε σύγκριση με το 2019), με αποτέλεσμα το σύνολο της απασχόλησης στα καταλύματα και την εστίαση (324,5 χιλ.) να επιστρέψει σχεδόν στα επίπεδα του 2015 (325,5 χιλ.).
Συνολικά, η απασχόληση στα καταλύματα και την εστίαση αντιπροσωπεύει το 10,0% της πλήρης και το 19,8% της μερικής απασχόλησης στο Q3 του 2021.
Κατά τη μελέτη, υπήρξε μια γενικευμένη μείωση της πλήρους απασχόλησης από το Q1 του 2012 έως το Q4 του 2013 (από 263,4 χιλ. στο Q3 του 2012 σε 251,8 χιλ. στο Q3 του 2013). Έκτοτε όμως, και μέχρι το 2019 η αύξηση της απασχόλησης ήταν έντονη (Q3: από 291,2 χιλ. το 2014 σε 359,2 χιλ. το 2019, +23,4%).
Μείωση καταγράφηκε λόγω της πανδημίας το 2020 (-10,7%, από 313,5 χιλ. το 2019 σε 279,9 χιλ. το 2020) και το 2021 (-2,8%, από 279,9 χιλ. το 2020 σε 271,9 χιλ. το 2021).
Το προφίλ των εργαζομένων στα καταλύματα και την εστίαση
Οι κυρίαρχες ηλικιακές ομάδες των απασχολούμενων στα καταλύματα και την εστίαση είναι οι 45-64 ετών (37,5% στο Q3 του 2021) και 30-44 ετών (33,1% στο Q3 του 2021).
Χαμηλότερη συμμετοχή έχουν οι υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες 15-24 ετών: 14,0% στο Q3 του 2021, 25-29 ετών: 13,7% στο Q3 του 2021 και 65+ ετών: 1,7% στο Q3 του 2021.
