Προώθηση αγροτικών προϊόντων μέσω της Ε.Ε.

Τα προϊόντα που διαθέτουν ποιότητα ωφελούνται περισσότερο από προωθητικές ενέργειες και όσο καλύτερη είναι η ποιότητα τους η απόδοση της επένδυσης στην προώθηση τους αποδίδει ακόμα περισσότερο. Ο χρόνος απόδοσης μια τέτοιας επένδυσης εξαρτάται από το χρόνο που εμπορικού κύκλου του προϊόντος δηλαδή του χρόνου που χρειάζεται ένα προϊόν να παραχθεί, να καταναλωθεί και να γίνει η πρώτη επαναληπτική αγορά. Σημαντικός παράγοντας επίσης είναι η επιτυχία της εφαρμοσμένης προώθησης.

Τα Ελληνικά προϊόντα είχαν ως κύρια αγορά την Ελληνική αγορά όπου τα Ελληνικά αγροτικά προϊόντα πωλούνταν σχετικά εύκολα με μικρό κόστος και σε καλές τιμές. Η δραστική μείωση όμως της Ελληνικής αγοράς λόγω της κρίσης δημιούργησε ένα καινό αγοράς για του Έλληνες παραγωγούς οι όποιοι δεν είχαν φροντίσει να διαφοροποιήσουν μερικώς τις αγορές όπου είχαν τοποθετήσει τα προϊόντα τους. Η τοποθέτηση ενός προϊόντος σε μια καινούργια αγορά χρειάζεται χρόνο και μια σημαντική επένδυση αναλόγως της δυναμικής της αγοράς και του μεγέθους. Για το λόγο αυτό οι Έλληνες παραγωγοί αντιμετωπίζουν δυσκολίες μέχρι να τοποθετηθούν σε καινούργιες αγορές στο εξωτερικό. Η διεθνής κρίση δημιουργεί μια ακόμα μεγαλύτερη δυσκολία στην είσοδο των προϊόντων σε καινούργιε αγορές. Πρέπει να τονισθεί ότι καινούργια ποιοτικά προϊόντα έχουν τύχη και θέση σε καινούργιες αγορές και είναι θέμα χρόνου η είσοδος τους και η επικράτηση τους σε ένα μέρος από αυτές. Η ποιότητα που αναφέρεται συμπεριλαμβάνει όλους τους παράγοντες όπως τεχνικά χαρακτηριστικά, χρήση, τιμή, συσκευασία, προσβασιμότητα, αποδοχή, γεύση, άρωμα, χρώμα, σχήμα, όπως και άλλους ειδικευμένους παράγοντες.

Το κόστος της επένδυσης για την προώθηση ενός προϊόντος ενσωματώνεται στην τιμή ενός προϊόντος. Η προώθηση ενός προϊόντος μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους. Οι διεθνείς εκθέσεις αποτελούν ένα κλασικό τρόπο προσέγγισης του εμπορίου και λιγότερο των καταναλωτών. Η προώθηση των προϊόντων σε σημεία πώλησης είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός τρόπος για την είσοδο και την αποτελεσματική τοποθέτηση των προϊόντων στα καταστήματα και άλλους τόπους όπου οι καταναλωτές μπορούν να τα βρουν. Οποιαδήποτε μορφή προώθησης πρέπει να διαθέτει πάντα την δυνατότητα στους καταναλωτές να βρουν το προϊόν ειδάλλως κάθε προσπάθεια θα είναι χωρίς αποτέλεσμα.

Η παγκοσμιοποίηση δημιούργησε νέα δεδομένα στις αγορές όπως και στην Ελληνική αγορά διότι οι Έλληνες παραγωγοί έπρεπε να ανταγωνιστούν τα προϊόντα πολλών άλλων χώρων αλλά και να τα βελτιώσουν. Όμως οι Έλληνες παραγωγοί δεν αξιοποίησαν την δυνατότητα εισόδου των προϊόντων τους σε άλλες αγορές που άνοιξαν γι αυτούς λογά της παγκοσμιοποίησης κυρίως λόγω της ευκολίας πώλησης των προϊόντων τους στην Ελληνική αγορά. Η Ελληνική κρίση αποτέλεσε ένα κέντρισμα στους Έλληνες παραγωγούς να στραφούν σε άλλες αγορές που πριν είχαν απορρίψει. Η εξωστρέφεια είναι μια καινούργια πραγματικότητα για τους Έλληνες παραγωγούς όχι μόνο στην πώληση των παραδοσιακών προϊόντων αλλά και την δημιουργία μηχανισμών για την αξιοποίηση της προστιθεμένης άξιας σε προϊόντα που δεν παράγονται αποκλειστικά στην χώρα.

Το νομοθετικό πλαίσιο στήριξης της πολιτικής προώθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπει την χρηματοδότηση προγραμμάτων προώθησης των αγροτικών προϊόντων βάσει του νομοθετικού πλαισίου που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τους Ευρωπαϊκούς κανονισμούς 3/2008 και 501/2008. Το συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο βάσει των κανονισμών αυτών προβλέπει την οικονομική στήριξη (χρηματοδότηση) σε προγράμματα προώθησης για τα περισσότερα αγροτικά προϊόντα στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Το νομοθετικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιλαμβάνει και άλλες δυνατότητες οικονομικής στήριξης που είναι η χρηματοδότηση προγραμμάτων προώθησης βάσει του κανονισμού της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς για τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά καθώς και για το κρασί. Επιπλέον είναι δυνατό να χρηματοδοτηθεί η προώθηση των αγροτικών προϊόντων βάσει του Ευρωπαϊκού κανονισμού για την Αγροτική Ανάπτυξη.

Η υλοποίηση των προγραμμάτων προώθησης των αγροτικών προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Από το 2000 μέχρι το 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει χρηματοδοτήσει 518 προγράμματα για την προώθηση των αγροτικών προϊόντων με προϋπολογισμό 1.163 εκατομμύρια ευρώ καλύπτοντας όλη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μεταξύ αυτών υπάρχουν 48 προγράμματα πολυεθνικού χαρακτήρα που αποτελούν κοινά προγράμματα μεταξύ αγροτικών οργανισμών παραγωγών από περισσότερες από μία χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα προγράμματα αυτά περιλαμβάνουν δράσεις προώθησης και ενημέρωσης όπως προβολές σε σημεία πώλησης, διαφήμιση, συμμετοχή σε εκθέσεις, δημιουργία ιστότοπων, παρουσιάσεις προϊόντων και ενέργειες δημοσίων σχέσεων, παραγωγή διαφημιστικού υλικού αλλά και άλλες ενέργειες που μπορούν να αποτελέσουν μέρος τέτοιων δράσεων.

Στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα προγράμματα που προωθούν γαλακτοκομικά προϊόντα, φρέσκα φρούτα και λαχανικά και προϊόντα ονομασίας προέλευσης απορροφούν περισσότερο του 50% του προϋπολογισμού της χρηματοδότησης. Η Ιταλία, η Γαλλία και τα πολυεθνικά προγράμματα αντιπροσωπεύουν πάνω από το 45% του προϋπολογισμού. Η Ελλάδα απορρόφησε το 10% του διαθέσιμου προϋπολογισμού από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την προώθηση των αγροτικών προϊόντων βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού με αριθμό 3/2008. Αυτή η επίδοση την κατατάσσει στην τέταρτη σειρά μεταξύ των χωρών μελών της Ένωσης σε σχέση με την συμμετοχή της στην ανάπτυξη του συγκεκριμένου μέτρου τόσο για τον αριθμό των προγραμμάτων όσο και για την συμμετοχή της στο σύνολο του προϋπολογισμού.

Η ανάπτυξη του μέτρου της προώθησης στην Ελλάδα

Μέχρι σήμερα περισσότερες από 34 αγροτικές οργανώσεις παραγωγών στην Ελλάδα έχουν λάβει σήμερα χρηματοδότηση για προγράμματα προώθησης αγροτικών προϊόντων. Οι οργανώσεις αυτές αποτελούν αγροτικούς συνεταιρισμούς, Εθνικές Επαγγελματικές Οργανώσεις, κοινοπραξίες αγροτικών συνεταιρισμών αλλά και άλλων ομάδων παραγωγών οι οποίες αντιπροσωπεύουν διαφορετικούς τομείς προϊόντων και οι οποίες έχουν ωφεληθεί σημαντικά παρουσιάζοντας τα προϊόντα τους σ΄ ένα μεγάλο αριθμό δύσκολων και μακρινών αγορών.

Η Ελλάδα έχει προτείνει 51 προγράμματα που έχουν εγκριθεί για την προώθηση προϊόντων που ανήκουν σε 9 διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων. Οι κατηγορίες αυτών των προϊόντων περιλαμβάνουν τα μεταποιημένα και φρέσκα φρούτα και λαχανικά όπως κομπόστες, σπαράγγια, τοματοχυμό και άλλα, το μέλι, το ελαιόλαδο, τις ελιές, το κρασί , τα βιολογικά προϊόντα , τα προϊόντα ΠΟΠ (προϊόντα ονομασίας προέλευσης) και ΠΓΕ (προϊόντα γεωγραφικής ένδειξης) καθώς και κρέας ποιοτικό κοτόπουλου . Το ύψος του προϋπολογισμού για τα προγράμματα που έχουν εγκριθεί για Ελληνικές αγροτικές οργανώσεις φτάνουν το ύψος των 114 εκατομμυρίων ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος τού προϋπολογισμού έχει απορροφηθεί σε προγράμματα που στοχεύουν αγορές εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ποια είναι τα αποτελέσματα της εφαρμογής και υλοποίησης προγραμμάτων από Ελληνικές αγροτικές οργανώσεις

Τα προγράμματα των Ελληνικών αγροτικών οργανώσεων άγγιξαν δεκαέξι αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αντιπροσωπεύουν 466 εκατομμύρια καταναλωτές ενώ τα προγράμματα σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης άγγιξαν δεκατέσσερις χώρες που αντιπροσωπεύουν παραπάνω από 3 δισεκατομμύρια καταναλωτές. Στις χώρες αυτές περιλαμβάνονται η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία, η Ουκρανία, η Βόρειος Αμερική, η Ιαπωνία καθώς και άλλες χώρες. Η ανάπτυξη αυτών των προγραμμάτων βοήθησε σημαντικά στην ανάπτυξη των αγορών ενώ παράλληλα παρουσιάστηκαν τα προϊόντα σε όλες αυτές τις αγορές. Οι δράσεις αυτές αύξησαν την ζήτηση των Ελληνικών προϊόντων όπως και των Ευρωπαϊκών προϊόντων και ωφέλησαν σημαντικά τους Έλληνες παραγωγούς αγροτικών προϊόντων από όλη την Ελλάδα. Η εξέλιξη των προγραμμάτων προώθησης απέδειξε ποιά προϊόντα και ποιές αγροτικές οργανώσεις έχουν την δυναμική να αποτελέσουν δυναμικούς μοχλούς ανάπτυξης του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα. Τέλος η στροφή της Κοινής Αγροτικής πολιτικής προς την αγορά και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας βρήκε σημαντικό έδαφος με την εφαρμογή της πολιτικής προώθησης στην Ελλάδα όπου η εφαρμογή της παρόλες τις δυσκολίες αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό.

Εκδήλωση για την προώθηση του Σπαραγγιού -Ελληνική Κοινοπραξία για την προώθηση του Σπαραγγιού
Γεώργιος Μάλλιαρης
Υπεύθυνος Ελληνικού γραφείου για την προώθηση των Αγροτικών προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο κύριος Μάλλιαρης έχει συμμετάσχει σε πολλές διαπραγματεύσεις για τα διεθνή στάνταρντ τροφίμων στον Διεθνή Οργανισμό Εμπορίου. Είναι ειδικός στα θέματα της ποιότητας, της προώθησης και του εμπορίου τροφίμων και έχει χειρισθεί μία σειρά από σημαντικά θέματα όπως η κατοχύρωση της φέτας ως προϊόν ονομασίας προέλευσης. Έχει εργασθεί στην Βιομηχανία και το Εμπόριο τροφίμων στην Αγγλία, Γαλλία, Βουλγαρία και Ελλάδα ενώ από το 1999 εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως ειδικός σε θέματα τροφίμων στην Ιρλανδία και στο Βέλγιο.