Σύνταξη: tourismtoday.gr
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε ότι οι κανόνες που διέπουν το σύστημα της ΕΕ για την ταξιδιωτική επιτήρηση και τα προφίλ επιβατών -όπως ορίζονται στην Οδηγία Καταγραφή Ονομάτων Επιβατών (PNR)- πρέπει να ερμηνεύονται «περιοριστικά» προκειμένου να ευθυγραμμίζονται με τα πρότυπα θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Όπως υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά στην απόφαση αν δεν υπάρχει τρομοκρατική απειλή, η οδηγία «δεν μπορεί να επεκταθεί σε όλες τις πτήσεις της ΕΕ».
Η απόφαση απαιτεί ουσιαστικές αλλαγές στις πρακτικές των κρατών μελών αλλά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, εξετάζει πώς να την παρακάμψει και να εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία ελιγμών για τις αρχές επιβολής του νόμου.
Τι είναι το PNR
Τα δεδομένα PNR (ονόματα, πληροφορίες πτήσης, διεύθυνση, δρομολόγιο ταξιδιού, πληροφορίες πληρωμής, πληροφορίες αποσκευών και άλλα) συλλέγονται από αεροπορικές εταιρείες και ταξιδιωτικούς πράκτορες από επιβάτες και σύμφωνα με την Οδηγία της ΕΕ του 2016, πρέπει να κοινοποιούνται στις Μονάδες Πληροφοριών Επιβατών (PIU), που εκτελούνται από τις εθνικές αρχές επιβολής του νόμου.
Οι PIU είναι τότε σε θέση να:
Συγκρίνουν τα δεδομένα PNR με βάσεις δεδομένων και «προκαθορισμένα κριτήρια» για να προσδιορίσουν εάν οι επιβάτες που αναχωρούν ή φθάνουν «χρειάζονται περαιτέρω εξέταση από τις αρμόδιες αρχές» λόγω ύποπτης συμμετοχής σε τρομοκρατία ή σοβαρό έγκλημα.
Προχωρούν σε κοινή χρήση δεδομένων με αρχές άλλων κρατών μελών ή την Europole.
Αναλύουν δεδομένα PNR «με σκοπό την ενημέρωση ή τη δημιουργία νέων κριτηρίων που θα χρησιμοποιηθούν στις αξιολογήσεις.»
Η Οδηγία εφαρμόζεται σε όλες τις πτήσεις που εισέρχονται, εξέρχονται ή ταξιδεύουν μεταξύ κρατών μελών της ΕΕ.
Οι κανόνες συμπεριλήφθηκαν επίσης στη Συμφωνία Εμπορίου και Συνεργασίας μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ μετά το Brexit και έτσι θα επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιείται η μεταφορά δεδομένων PNR μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ.
Λόγω του παρεμβατικού χαρακτήρα και του τεράστιου πεδίου εφαρμογής της οδηγίας -που καλύπτει σχεδόν κάθε άτομο που ταξιδεύει αεροπορικώς εντός της ΕΕ, εκτός από πτήσεις εντός μιας χώρας- η έγκρισή της ήταν εξαιρετικά αμφιλεγόμενη, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τελικά να υποκύψει στην πίεση των κρατών μελών.
Μετά την έναρξη ισχύος του, σχηματίστηκαν εις βάρος του διάφορες νομικές αγωγές.
Τι λέει η απόφαση του Δικαστηρίου
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση μετά από προσφυγή από το βελγικό τμήμα του Συνδέσμου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Ligue des droits humains), τον Ιούνιο.
Όπως ανακοίνωσε το Δικαστήριο η απόφαση σε απαιτεί τα εξής:
- Το σύστημα που θεσπίζεται από την οδηγία PNR πρέπει να καλύπτει μόνο σαφώς αναγνωρίσιμες και οριοθετημένες πληροφορίες.
- Η εφαρμογή του συστήματος αυτού πρέπει να «περιορίζεται σε τρομοκρατικά αδικήματα και σοβαρά εγκλήματα που έχουν αντικειμενική, έστω και έμμεση, σχέση με τις αεροπορικές μεταφορές επιβατών».
- Η επέκταση του συστήματος PNR σε όλες τις πτήσεις εντός ΕΕ -μια επιλογή που χρησιμοποιήθηκε αμέσως από όλα τα κράτη μέλη- πρέπει να «περιορίζεται στο απολύτως απαραίτητο» και μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο όταν υπάρχει «τρομοκρατική απειλή που αποδεικνύεται γνήσια και παρούσα ή προβλέψιμη».
- Εάν δεν υπάρχει τέτοια τρομοκρατική απειλή, η οδηγία «δεν μπορεί να επεκταθεί σε όλες τις πτήσεις της ΕΕ, αλλά πρέπει να περιορίζεται σε ορισμένες πτήσεις εντός της ΕΕ που σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με ορισμένα δρομολόγια ή ταξιδιωτικά σχέδια ή με ορισμένα αεροδρόμια», αιτιολογημένα και τακτικά.
- Για τους σκοπούς της προηγμένης αξιολόγησης, η σύγκριση δεδομένων PNR μπορεί να πραγματοποιείται μόνο με «βάσεις δεδομένων για άτομα ή αντικείμενα που αναζητούνται ή βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού» και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί τεχνολογία μηχανικής εκμάθησης.
- Η ανθρώπινη επανεξέταση και η επαλήθευση με αυτοματοποιημένη επεξεργασία πρέπει να στηρίζονται σε «σαφείς και ακριβείς κανόνες ικανούς να παρέχουν καθοδήγηση και υποστήριξη», συμπεριλαμβανομένων των «αντικειμενικών κριτηρίων επανεξέτασης».
- Οποιαδήποτε «μεταγενέστερη αξιολόγηση και αποκάλυψη δεδομένων PNR μετά την άφιξη ή την αναχώρηση του ενδιαφερόμενου προσώπου» πρέπει να πληροί μια σειρά ουσιαστικών και διαδικαστικών απαιτήσεων.
Το Συμβούλιο αναζητά τώρα τρόπους για να παρακάμψει αυτές τις απαιτήσεις.
«Πολλές αντιπροσωπείες επεσήμαναν ότι η εφαρμογή του συστήματος που θεσπίστηκε από την οδηγία PNR σε μια επιλογή μόνο ορισμένων πτήσεων εντός της ΕΕ παρουσιάζει ορισμένα σημαντικά μειονεκτήματα,, επισημαίνεται σε έγγραφο συζήτησης του Συμβουλίου, στις 9 Σεπτεμβρίου.
Υπό το πρίσμα αυτό, θα ήταν χρήσιμο να διερευνηθούν οποιεσδήποτε βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις που θα μπορούσαν να συμμορφωθούν με την απόφαση».
Επιπλέον, ζητούνται οι απόψεις των κρατών μελών σχετικά με το εάν θα πρέπει να εφαρμόζουν κανόνες κατά τις εσωτερικές πτήσεις στην ΕΕ σε πτήσεις εσωτερικού.
Όπως επισημαίνει το έγγραφο, περίπου τα μισά από τα κράτη μέλη που ανταποκρίθηκαν στο αίτημα δεν εφαρμόζουν την οδηγία PNR στις εσωτερικές πτήσεις για διαφορετικούς λόγους.
Όσον αφορά στα κριτήρια για την επιλογή ενός ατόμου κινδύνου, η το Συμβούλιο υποστηρίζει ότι η οδηγία της ΕΕ για την επιβολή του νόμου (LED), που ασχολείται με την προστασία δεδομένων στον τομέα του δικαίου, εφαρμόζεται σε αυτήν την κατάσταση.
