του Χάρη Ντιγριντάκη
Μπαίνουν οι τελευταίες πινελιές στο νομοθέτημα που επιχειρεί να βάλει τάξη στην άναρχη ανάπτυξη της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων, που έχει υπερκεράσει σε επίπεδο τζίρου τα 3 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση. Το υπουργείο Τουρισμού νομοθετεί το κάδρο των ελάχιστων απαιτήσεων με τις οποίες θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται όσα καταλύματα διατίθενται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας τύπου Airbnb.
Το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο θεσπίζει τις λειτουργικές προδιαγραφές και τις προϋποθέσεις ασφαλείας τις οποίες θα πρέπει να πληρούν όσα ακίνητα ενοικιάζονται με όρους της οικονομίας του διαμοιρασμού.
Βάσει του υπό επεξεργασία νομοσχεδίου, προτείνεται τα ακίνητα που θα διατίθενται σε βραχυχρόνια μίσθωση να διαθέτουν ασφάλιση έναντι αστικής ευθύνης για ζημιές ή ατυχήματα που μπορεί να προκληθούν, καθώς και υπεύθυνη δήλωση ηλεκτρολόγου εγκαταστάτη, πυροσβεστήρες και ανιχνευτές καπνού, ρελέδιακοπής ή ρελέ αντιηλεκτροπληξιακό και ενδείξεις σήμανσης διαφυγής.
Σε ό,τι αφορά τις προδιαγραφές που θα πρέπει να πληρούν τα εν λόγω ακίνητα, μεταξύ άλλων, προβλέπεται να διαθέτουν πιστοποιητικό μυοκτονίας και απεντόμωσης, φαρμακείο με είδη πρώτων βοηθειών καθώς και οδηγό με τηλέφωνα πρώτης ανάγκης. Τέλος, θα πρέπει να αποτελούν χώρους με κύρια χρήση κατοικίας και να διαθέτουν φυσικό φωτισμό, αερισμό και κλιματισμό. Παράλληλα θεσπίζονται ο έλεγχος της τήρησης των προδιαγραφών καθώς και οι αντίστοιχες κυρώσεις.
Με βάση τις πληροφορίες, στο τραπέζι βρίσκεται η θέσπιση αυστηρότερων προδιαγραφών για τις πολυκατοικίες, αφού, ενδεχομένως να απαιτείται η πιστοποίηση του ανελκυστήρα για επαγγελματική χρήση, ενώ αναμένεται να τεθούν και περιορισμοί στον αριθμό των καταλυμάτων που μπορούν να διατίθενται για βραχυχρόνια μίσθωση στο ίδιο ακίνητο.
Στόχος του νέου ρυθμιστικού πλαισίου, που αναμένεται να λειτουργήσει συμπληρωματικά στα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός τον Σεπτέμβριο από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, είναι να μην υποβαθμιστεί η ποιότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος και να διασφαλιστεί ότι η συγκεκριμένη αγορά θα λειτουργεί με όρους αντίστοιχους με εκείνους που λειτουργούν τα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια προκειμένου να ανασταλεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός.
Περιορισμός νέων αδειών
Την ίδια στιγμή, ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο επέκτασης των περιορισμών που αφορούν την έκδοση νέων αδειών για βραχυχρόνιες μισθώσεις, με την κυβέρνηση να είναι διατεθειμένη να βάλει επιπλέον κόφτες και σε άλλες περιοχές, πέραν των τριών διαμερισμάτων του κέντρου της Αθήνας, εφόσον διαπιστωθεί κορεσμός.
Υπενθυμίζεται ότι από την 1η Ιανουαρίου του 2025 θα ενεργοποιηθεί η προσωρινή απαγόρευση έκδοσης νέων αδειών στο 1ο, στο 2ο και στο 3ο δημοτικό διαμέρισμα της Αθήνας. Ο περιορισμός αυτός θα έχει διάρκεια ενός έτους και ανάλογα με τα αποτελέσματα της ρύθμισης ενδέχεται να προκριθούν τόσο η χρονική παράταση, όσο και η χωρική επέκταση του εν λόγω μέτρου προκειμένου να ρυθμιστεί η αγορά και να ευθυγραμμιστεί με συγκεκριμένους κανόνες.
Είχε προηγηθεί η επιβολή μέτρων φορολογικού χαρακτήρα για την ισότιμη μεταχείριση των διαχειριστών ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης με άλλες μορφές ενοικίασης καταλυμάτων.
Καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων εκτιμάται ότι θα διαδραματίσει, πάντως, και το Νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό, η δημόσια διαβούλευση του οποίου ολοκληρώθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, δεδομένου ότι στους βασικούς στόχους κατάρτισής του περιλαμβάνεται η ισορροπία μεταξύ κλασικών και αναδυόμενων τουριστικών μοντέλων, όπως, ιδίως, ο τουρισμός διαμοιρασμού και η τουριστική κατοικία.
Στο πλαίσιο αυτό, τίθεται ένας πρώτος περιορισμός σε ό,τι αφορά τα καταλύματα καθαυτά που διατίθενται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας τύπου Airbnb σε συγκεκριμένους προορισμούς.
Πιο συγκεκριμένα, μία από τις βασικές κατευθύνσεις του χωροταξικού αφορά την επιβολή περιορισμών στον αριθμό των καταλυμάτων τύπου Airbnb σε συνάρτηση με τις διαθέσιμες ξενοδοχειακές κλίνες.
Αναλυτικά, όπως αναφέρεται, η ρύθμιση έγκειται «στον καθορισμό περιορισμών στον αριθμό των χώρων τουρισμού διαμοιρασμού και των απλών ενοικιαζόμενων δωματίων, ως ποσοστού των κλινών των κύριων τουριστικών καταλυμάτων» στις «περιοχές ελέγχου» και στις «ανεπτυγμένες περιοχές».
Η αγορά σε αριθμούς
Ενδεικτικά της ανάπτυξης της αγοράς είναι τα στοιχεία της πρόσφατης έρευνας «Οικονομία Διαμοιρασμού: Βασικές Τάσεις, Κοινωνικοοικονομικές Επιπτώσεις & Ρυθμιστικές Παρεμβάσεις» που εκπόνησε η Grant Thornton για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ), βάσει των οποίων ο αριθμός των κλινών που διατίθενται στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού ξεπερνά τις 857 χιλιάδες και προσεγγίζει πλέον σε πανελλαδικό επίπεδο τον αντίστοιχο αριθμό των ξενοδοχειακών κλινών που διαμορφώνεται σε 886 χιλιάδες.
Πιο αναλυτικά, ο αριθμός των ξενοδοχειακών κλινών από 856 χιλιάδες το 2019 έφτασε τις 886 χιλιάδες το 2023, καταγράφοντας αύξηση 3,5% την τελευταία πενταετία. Σε ό,τι αφορά την Αττική, το 2023 ο αριθμός των ξενοδοχειακών κλινών της περιφέρειας διαμορφώθηκε σε 67 χιλιάδες, αυξημένος κατά 8% σε σχέση με το 2019, με τον αντίστοιχο αριθμό των κλινών της οικονομίας του διαμοιρασμού να υπερδιπλασιάζεται στις 113 χιλιάδες το 2023 από 52 χιλιάδες το 2019.
Παρόμοια είναι και η εικόνα που καταγράφεται στην Αθήνα, όπου ο αριθμός των ξενοδοχειακών κλινών διαμορφώθηκε το 2023 σε σχεδόν 35 χιλιάδες και ήταν αυξημένος σε ποσοστό 16% περίπου σε σχέση με το 2019. Την ίδια χρονιά ο αριθμός των κλινών που διατίθενται για βραχυχρόνιες μισθώσεις ξεπέρασε τις 63 χιλιάδες και ήταν υπερδιπλάσιος συγκριτικά με τις 29 χιλιάδες του 2019.
Ενόψει Χριστουγέννων
Η δυναμική της αγοράς βραχυχρόνιων μισθώσεων αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι η Αθήνα καταλαμβάνει μία θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών πόλεων που συγκεντρώνουν την υψηλότερη ζήτηση για Airbnb, την περίοδο των εορτών. Συγκεκριμένα, η ελληνική πρωτεύουσα με διψήφιο ποσοστό αύξησης στο 31% βρίσκεται στην 6η θέση της λίστας με τις 15 πόλεις που καταγράφουν τη μεγαλύτερη ποσοστιαία άνοδο για Airbnb ενόψει των Χριστουγέννων.
Όπως προκύπτει, δε, από τα στοιχεία της εξειδικευμένης εταιρείας AirDNA, οι χώρες που κατέγραψαν μεγαλύτερη ζήτηση στα άκρα της σεζόν, κατά τους λεγόμενους shoulder months, κατάφεραν να καταγράψουν υψηλότερες πληρότητες κατά μέσο όρο.
Μεταξύ των χωρών αυτών περιλαμβάνεται και η Ελλάδα, με την πληρότητα των καταλυμάτων τύπου Airbnb να σημειώνει άνοδο 6,6% σε ετήσια βάση χάρη στις υψηλές επιδόσεις του Σεπτεμβρίου και τη μικρή απόκλιση που παρουσιάζει η ζήτηση σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, τον Αύγουστο.
Με βάση, μάλιστα, τα στοιχεία της Eurostat, η αγορά βραχυχρόνιων μισθώσεων στην Ελλάδα «τρέχει» με διψήφιο ποσοστό αύξησης φέτος, ακολουθώντας την ανοδική τροχιά που καταγράφεται πανευρωπαϊκά σε ό,τι αφορά τα καταλύματα τύπου Airbnb.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που παρέχουν οι τέσσερις πλατφόρμες (η Airbnb, η Booking, το Trip Advisor και το Expedia Group) σύμφωνα με τις κρατήσεις τις οποίες λαμβάνουν, σε συνέχεια και της σχετικής συμφωνίας με την Κομισιόν, τον Ιούνιο οι διανυκτερεύσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού κατέγραψαν άνοδο σε ποσοστό που προσεγγίζει το 20% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023, ξεπερνώντας κατά τι τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που κινήθηκε πέριξ του 18%.
Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο καταγράφηκαν περίπου 6 εκατ. διανυκτερεύσεις, επίδοση με την οποία η Ελλάδα τερμάτισε στη 10η θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, με τη Μάλτα να φιγουράρει στην πρώτη θέση της σχετικής κατάταξης με σημαντική αύξηση 45,8% σε ετήσια βάση. Σε επίπεδο εξαμήνου, η χώρα μας σημείωσε 13,6 εκατ. διανυκτερεύσεις σε καταλύματα τύπου Airbnb.
