Η Ανατολία διαθέτει σημαντικό αρχαιολογικό πλούτο ο οποίος έρχεται σταδιακά στο φως με ανασκαφές διάρκειας 12 μηνών που πραγματοποιούνται υπό την επίβλεψη του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας.
Φέτος, οι επιστήμονες έκαναν σημαντικές ανακαλύψεις που θα ασκήσουν σημαντική επίδραση στην παγκόσμια ιστορία. Παράλληλα, συνεχίζονται οι προσπάθειες για τον επαναπατρισμό αντικειμένων που αποσπάστηκαν παράνομα και μεταφέρθηκαν στο εξωτερικό.
Η χρυσή εποχή της τουρκικής αρχαιολογίας
Μέσω της υλοποίησης πολυάριθμων αρχαιολογικών ανασκαφών και έργων αποκατάστασης με σκοπό να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα της πολιτιστικής της κληρονομιάς, η Τουρκία έχει αναδειχθεί παγκοσμίως σε προπύργιο αρχαιολογικών εργασιών που αιχμαλωτίζουν τη φαντασία. Η χώρα πρόκειται να πραγματοποιήσει έναν τόσο μεγάλο αριθμό έργων τα επόμενα τέσσερα χρόνια που αντιστοιχούν σε όσα έχουν υλοποιηθεί τα τελευταία 60 χρόνια. Σε αυτό το πλαίσιο, το 2024 ανακηρύσσεται «Χρυσή Εποχή της τουρκικής αρχαιολογίας». Ο αριθμός των αρχαιολογικών μελετών στη χώρα αυξήθηκε, από 670 το 2021, για πρώτη φορά σε 720 το 2023, ενώ αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω σε 750 το 2024 και να φθάσει τις 800 μέχρι το 2026. Επιπλέον, στην Τουρκία πραγματοποιούνται μελέτες συντήρησης και εργασίες προσαρμογής των χώρων ανασκαφών για τη διευκόλυνση των επισκεπτών.
Ορόσημα της αρχαιολογίας το 2024
Ένα από σημαντικότερα ευρήματα της φετινής χρονιάς ήταν τα αγάλματα του συμπλέγματος της Σκύλλας, που ανακαλύφθηκαν στην αρχαία πόλη Λαοδίκεια στο Ντενιζλί (Denizli). Αυτά τα εξαιρετικά γλυπτά περιλάμβαναν το κεφάλι και το χέρι του ανθρωποφάγου τέρατος Σκύλλα, το σώμα του Οδυσσέα, δύο αγάλματα (μόνο το άνω μέρος του σώματος) που ανήκαν στους συντρόφους του, οι οποίοι δέχθηκαν επίθεση και θανατώθηκαν από άγρια σκυλιά που είναι συγκεντρωμένα γύρω από τη βουβωνική χώρα της Σκύλλας, καθώς και την πλώρη του πλοίου του Οδυσσέα. Τα γλυπτά ξεχωρίζουν με τα καλοδιατηρημένα αρχικά τους χρώματα και το μπαρόκ ύφος της ελληνιστικής περιόδου. Η Αφροδισιάδα, μνημείο της UNESCO στο Αϊδίνιο, εντάχθηκε επίσης στην ατζέντα με τις σπουδαίες ανακαλύψεις χάρη στην ανασκαφή μιας γιγαντιαίας μαρμάρινης κεφαλής του Δία. Το ηλικίας σχεδόν 2.000 ετών γλυπτό βρέθηκε άθικτο με ελάχιστες ζημιές και φέρει συναρπαστικές λεπτομέρειες. Μια άλλη αξιοσημείωτη ανακάλυψη έλαβε χώρα στο Καραμανμαράς (Kahramanmaraş). Μια οστέινη βελόνα ραψίματος ηλικίας 13.000 ετών βρέθηκε στο σπήλαιο Ντιρεκλί (Direkli), το οποίο θεωρείται ότι αποτελεί απόδειξη «της θεμελίωσης της σημερινής δομής της κλωστοϋφαντουργίας της πόλης σε αρχαιολογικούς οικισμούς».
Το Καραχάν Τεπέ (Karahantepe), ένας από τους αρχαιότερους στον κόσμο οικισμούς της Νεολιθικής Εποχής, ήρθε για άλλη μια φορά στο προσκήνιο με την πρώτη ανακάλυψη ενός ευρήματος που απεικονίζει ένα άγριο ζώο σε κίνηση. Οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν μια λαξευτή φιγούρα ενός άγριου γαϊδάρου που τρέχει σε μια πέτρινη πλάκα στην περιοχή, η οποία ανασκάφηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Taş Tepeler Project» στη Σανλιούρφα (Şanlıurfa). Στο Καγιαλιπινάρ (Kayalıpınar), αρχαία πόλη των Χετταίων στην επαρχία της Σεβάστειας, βρέθηκαν επίσης αποτυπώματα χεριών ηλικίας 3.900 ετών που πιστεύεται ότι χρονολογούνται από την εποχή των εμπορικών αποικιών των Ασσυρίων. Πρόκειται για μια σπάνια ευκαιρία να δει κανείς σημάδια που άφησαν άτομα πριν από σχεδόν τέσσερις χιλιετίες. Ένα άλλο εύρημα ήταν ένα χάλκινο στιλέτο ηλικίας 3.600 ετών που ανήκει στον Μινωικό πολιτισμό της Κρήτης. Το στιλέτο ανακαλύφθηκε από αρχαιολόγους δύτες στα ανοικτά των ακτών της Κουμούζια (Kumluca) στην Αττάλεια (Antalya) και υποχρεώνει τον κόσμο της αρχαιολογίας να επανεξετάσει τους ιστορικούς εμπορικούς δρόμους και τις πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις στην περιοχή της Μεσογείου.
Αγάλματα του Δία και της Αφροδίτης ηλικίας 2.000 ετών έχουν βρεθεί στην αρχαία Άσπενδο, μια από τις πιο μαγευτικές πόλεις της Παμφυλίας. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στην Ανδριάκη, το επίνειο της αρχαίας πόλης των Μύρων στη Λυκία, αποκαλύφθηκαν υαλοπίνακες με διακοσμητικά στοιχεία, κατασκευασμένοι με την τεχνική millefiori. Τα συγκεκριμένα έργα τέχνης αποτελούν παράδειγμα της πρώτης χρήσης αυτής της τεχνικής υαλουργίας στην Τουρκία. Επίσης, τρεις χάλκινες ασπίδες και ένα χάλκινο κράνος αφιερωμένα στον Χαλντί, τον αρχηγό των θεών στον πολιτισμό των Ουράρτου, ανακαλύφθηκαν στην αρχαία πόλη Αγιανίς (Ayanis) στο Βαν (Van). Τα ευρύματα αποτυπώνουν τον πλούτο και το υψηλό επίπεδο της μεταλλοτεχνίας του συγκεκριμένου πολιτισμού. Οι ανασκαφές που εξαπλώνονται σε κάθε γωνιά της Τουρκίας συνεχίζουν να αποκαλύπτουν πολλά ακόμη τέχνεργα, ρίχνοντας φως στην ιστορία πριν από χιλιάδες χρόνια.
Ανακτήσεις αντικειμένων του πολιτισμού της χώρας
Η Τουρκία καταβάλλει σταθερές προσπάθειες και για τον επαναπατρισμό λεηλατημένων αντικειμένων που είχαν μεταφερθεί στο εξωτερικό. Η δέσμευση αυτή ενισχύθηκε περαιτέρω από αξιοσημείωτες περιπτώσεις επαναπατρισμού αντικειμένων τη φετινή χρονιά. Η χώρα, συνεχίζοντας τη νομική και διπλωματική μάχη που δίνει προκειμένου να εξασφαλίσει την επιστροφή περισσότερων αντικειμένων στη χώρα προέλευσής τους, επανέκτησε πρόσφατα 14 αντικείμενα αρχαιολογικού και εθνογραφικού ενδιαφέροντος από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μεταξύ των ανακτηθέντων πολιτιστικών αντικειμένων περιλαμβάνονται δύο χάλκινες κεφαλές, ένα γιγαντιαίο χάλκινο άγαλμα από την αρχαία πόλη Μπουμπόν στο Μπουρντούρ, διάφορα κεραμικά έργα, νομίσματα και ένα κόσμημα από διαφορετικές περιόδους, καθώς και δύο μαχαίρια της οθωμανικής εποχής.
