Στα κράτη της Βαλτικής, της Λετονίας, της Εσθονίας και της Λιθουανίας υπήρξε ένας μεγάλος αγώνας για την καταπολέμηση του αλκοολισμού.
Αυτές οι τρεις μικρές χώρες, που μαζί έχουν μικρότερο πληθυσμό από την Αυστρία, αντιμετωπίζουν ένα ζήτημα που η ανθρωπότητα προσπαθεί να λύσει για αιώνες.
Ωστόσο, οι προσπάθειές τους είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του αλκοολισμού αντί της μείωσής του.
Ειδικότερα, η περιοχή των βαλτικών χωρών ξεχωρίζει στην Ευρώπη όσον αφορά την κατανάλωση οινοπνεύματος. Το 2016, ένας μέσος Λιθουανός κάτοικος άνω των 15 ετών έπινε 18,2 λίτρα καθαρής αλκοόλης. Αυτό θεωρείται απόλυτο παγκόσμιο ρεκόρ. Η Εσθονία είναι η 11η με 12,8 λίτρα, ενώ η Λετονία είναι η 14η με 12,4 λίτρα ανά άτομο.
Οι κυβερνήσεις αυξάνουν τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης για τη μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ Σε απάντηση, οι κάτοικοι της περιοχής γέννησαν ένα φαινόμενο που ονομάζεται αλκο-τουρισμός. Προκειμένου να προμηθευτούν φθηνότερο αλκοόλ, οι Φιλανδοί μεταβαίνουν στην Εσθονία, οι Εσθονοί στη Λετονία και οι Λιθουανοί στη Λετονία και την Πολωνία.
Το αλκοόλ στη Φινλανδία αποτελεί σχεδόν θέμα πολυτέλειας. Είναι πολύ ακριβό και ο συντελεστής ειδικών φόρων κατανάλωσης είναι ένας από τους υψηλότερους στην Ευρώπη.
Ωστόσο, η γειτονική Εσθονία πωλεί αλκοόλ σχεδόν δύο φορές φθηνότερα. Η κυβέρνηση της Εσθονίας αποφάσισε να αυξήσει τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Τα τελευταία δύο χρόνια, το ποσοστό αναθεωρήθηκε αρκετές φορές.
Ως αποτέλεσμα, υπήρξε σημαντική διαφορά στις τελικές τιμές για τους καταναλωτές. Τώρα ένα μπουκάλι εισαγόμενης μπύρας στην Εσθονία μπορεί να αγοραστεί για περίπου 1,40 ευρώ. Στη Λετονία μπορεί να αγοραστεί για 1 ευρώ.
Η αντίδραση του πληθυσμού της Εσθονίας ήταν αρκετά λογική. Οι άνθρωποι άρχισαν να αγοράζουν αλκοόλ στη Λετονία, με τον αριθμό εκείνων που ταξίδευαν στη Λετονία μόνο για το αλκοόλ να αυξάνεται περισσότερο από 2,5 φορές το 2017 σε σύγκριση με το 2016.
Πιο αναλυτικά, περισσότερο από το ένα τρίτο των “αλλοδαπών” πραγματοποίησαν έξι ή περισσότερα ταξίδια ετησίως. Πιστεύεται ότι το 1/3 περίπου του αλκοόλ που καταναλώνεται στην Εσθονία εισάγεται από τη Λετονία. Η Εσθονική Ένωση παραγωγών και εισαγωγέων οινοπνευματωδών ποτών προβλέπει ότι φέτος η αύξηση του δυνητικού μεθοριακού εμπορίου θα είναι 23%. Αυτό σημαίνει ότι οι Εσθονοί θα αγοράσουν περίπου 3,5 εκατομμύρια λίτρα ισχυρού αλκοόλ στη Λετονία.
Η Λετονία είναι ο κύριος δικαιούχος μεταξύ των χωρών της Βαλτικής. Η εισροή Εσθονών και Λιθουανών δημιούργησε πολλές νέες θέσεις εργασίας ενώ ταυτόχρονα ενίσχυσε οικονομικά τη χώρα. Το 2017, τα έσοδα από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στη Λετονία αυξήθηκαν κατά 43 εκατ. Ευρώ, ήτοι 5,3%, στα 907 εκατ. Ευρώ.
Η Πολωνία είναι επίσης ένας από τους νικητές του πρόσφατου «αγώνα» για το αλκοόλ στη Βαλτική. Υπάρχουν αυτοκίνητα και λεωφορεία που έρχονται με πελάτες, ενώ τα λιθουανικά καταστήματα καταγράφουν σημαντική κίνηση. Μία από τις λιθουανικές αλυσίδες αλκοόλης άνοιξε δύο καταστήματα κοντά στα λιθουανικά-πολωνικά σύνορα.
Στην Πολωνία, υπάρχει μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ για τα τρόφιμα και οι χαμηλότεροι ειδικοί φόροι κατανάλωσης για το οινόπνευμα στην ΕΕ. Οι Πολωνοί υπολογίζουν προσεκτικά πόσα ξοδεύουν οι γείτονες στα τοπικά καταστήματα. Σύμφωνα με το Στατιστικό Γραφείο της Πολωνίας, το 2016 οι Λιθουανοί δαπάνησαν 340 εκατομμύρια ευρώ σε τοπικά καταστήματα. Το ένα τέταρτο δαπανήθηκε για φαγητό.
Είναι δύσκολο να πούμε πόσο καιρό η Πολωνία και η Λετονία θα απολαμβάνουν το φαινόμενο του αλκο-τουρισμού. Από τον Μάρτιο του 2018, ο ειδικός φόρος κατανάλωσης για το αλκοόλ στη Λετονία αυξήθηκε.
Οι τιμές εξακολουθούν να είναι πολύ χαμηλότερες από ό,τι στη Λιθουανία και την Εσθονία αλλά με τον καιρό η Λετονία θα χάσει τον πλεονέκτημά της. Η επόμενη αναθεώρηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης προβλέπεται για τον Μάρτιο του 2019 και μετά για το Μάρτιο του 2020.
