Πριν από κάποια χρόνια και ειδικά μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, ο τουρισμός πόλεων & city breaks παρουσιαζόταν σαν η μοναδική λύση για την αναβάθμιση της Αθήνας και των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας. Σήμερα αυτό αποτελεί «όνειρο θερινής νυκτός» για τους αστικούς προορισμούς της χώρας.
Ποιες είναι οι αιτίες της απαξίωσης του τουρισμού πόλεων και των city breaks; Ποιοι έχουν ευθύνες για την κατάσταση αυτή;
Η καλή εικόνα των Ολυμπιακών Αγώνων όσον αφορά την λειτουργία της πόλης ήταν ‘στατική’ και μια ωραία αναμνηστική φωτογραφία. Δεν εξελίχθηκε όπως έλεγε η διεθνής πρακτική γιατί απλά ποτέ δεν εφαρμόσθηκε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο οργάνωσης της πόλης για να καταστεί φιλική και ελκυστική τόσο στους μονίμους κατοίκους της όσο και στους επισκέπτες. Οι οργανισμοί που δημιουργήθηκαν ήταν πολλοί αλλά χωρίς γνώση του αντικειμένου και το βασικότερο χωρίς συνεργασία μεταξύ τους για την αποφυγή των επικαλύψεων και των κενών. Επίσης δεν ακολουθήθηκε κανένα πετυχημένο πρότυπο (π.χ. Βαρκελώνης, Σύδνεϋ, κλπ) αν και υπήρχε διαθέσιμη η τεχνογνωσία. Οι καθ’ύλην αρμόδιοι ασχολήθηκαν με την πόλη τελείως επιφανειακά και αναποτελεσματικά. Άλλος σημαντικός λόγος ήταν η μη δημιουργία γεγονότων (πολιτιστικών, αθλητικών, κοινωνικών, επιστημονικών, κλπ) με διεθνή εμβέλεια και διάρκεια, παρά μόνο αμφίβολης ποιότητας και αποσπασματικές εκδηλώσεις περιορισμένου βεληνεκούς, κλπ Οι ευθύνες επιμερίζονται σε όλους τους άμεσα και έμμεσα εμπλεκόμενους, δηλαδή τοπική αυτοδιοίκηση, αρμόδια και συναρμόδια υπουργεία, όλο ανεξαιρέτως το τουριστικό κύκλωμα που κινήθηκε μεμονωμένα και με πρόσκαιρο όφελος, η πολιτική των αερομεταφορών, κλπ.
Τι έπρεπε και πρέπει να γίνει και σε τι χρονικό ορίζοντα για να αξιοποιηθεί αυτή η μορφή τουρισμού και να ανακάμψει ειδικά η πολύπαθη πρωτεύουσα;
Η ανάλυση, η μελέτη των δυνατοτήτων του προορισμού, η λειτουργία του διεθνούς τουριστικού κυκλώματος, η σύνθεση των ολοκληρωμένων αναπτυξιακών προτάσεων με χρονικό ορίζοντα, η δημιουργία θεματικών γεγονότων διεθνούς επιπέδου για την προσέλκυση επισκεπτών, η επιθετική πολιτική στις αερομεταφορές (ειδικές εκπτώσεις στα τιμολόγια, κλπ), θα έπρεπε να γίνουν συνοπτικά
Ποιες είναι οι αναγκαίες και απαραίτητες ενέργειες άμεσης αποδοτικότητας;
Μια εκστρατεία, ένα ‘ντου’ που είναι και της μόδας για την ολοκληρωμένη οργάνωση και προβολή του αστικού προορισμού. Δεν αρκούν μόνο οι συμμετοχές σε διεθνείς εκθέσεις χωρίς να έχουμε κάτι να πούμε (π.χ. διεθνή θέματα, προτάσεις στους επισκέπτες, προσφορές, κλπ).
Τι ισχύει στις πρωτεύουσες και τις μεγάλες πόλεις σε χώρες της Ε.Ε. αλλά και στις ΗΠΑ;
Η πρωτεύουσα των πρωτευουσών για τον τουρισμό πόλης και city breaks είναι η Βιέννη (μη ξεχνάμε την παράλληλη προβολή πριν από λίγο καιρό με την ανάδειξή της σαν την καλύτερη πόλη να ζεις στον κόσμο). Αυτό έχει γίνει με μεγάλη και οργανωμένη προσπάθεια (θα πρέπει όλοι να θυμόμαστε τις εκστρατείες του CVB (Conference & Visitors Bureau) της Βιέννης με παρουσιάσεις, συνεργασίες, κλπ. Το Λονδίνο ειδικά φέτος δίνει μαθήματα μεταολυμπιακής διαχείρισης, το Παρίσι, το Άμστερνταμ, το Βερολίνο, το Εδιμβούργο κλπ είναι οι πρωτεύουσες που ξεχωρίζουν. Φυσικά δεν πάνε πίσω πόλεις όπως η Βαρκελώνη, Βαλένθια, Νίκαια, Βενετία, Μόναχο, κλπ. Δεν είναι τυχαίο ότι σε όλες τις προαναφερόμενες πόλεις λειτουργούν με μεγάλη επιτυχία συνδυασμένες πτήσεις low cost carriers. Φυσικά πόλεις όπως η Ζυρίχη, η Βασιλεία (με το μοναδικό πολιτιστικό γεγονός δύο ηπείρων Art Basel Miami), η Γενεύη, κλπ είναι μοναδικές περιπτώσεις καλών πρακτικών στο χώρο του τουρισμού πόλεων. Πρόσφατα πόλεις ‘απαγορευμένες’ όπως η Αγία Πετρούπολη, Πράγα, Ταλίν, κλπ έχουν αρχίσει να δείχνουν τις τουριστικές τους διαθέσεις, κλπ
Στις ΗΠΑ κάθε αστικός προορισμός διαθέτει σε πλήρη οργάνωση το CVB. Κεντρικός φορέας ο ΤΙΑ (Tourism Industry Association) διοργανώνει κάθε έτος το Pow Wow όπου προβάλλεται κάθε χρόνο και διαφορετικός προορισμός για την διεθνή προσέλκυση επισκεπτών, με σκοπό την συνολική και πολυδιάστατη προβολή, κλπ. Επίσης στην Αυστραλία πόλεις όπως το Σύδνεϋ (όπου η μεταμόρφωσή του μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες συγκρίνεται με της Βαρκελώνης), η Μελβούρνη και το Περθ, φιγουράρουν πάντοτες στις έρευνες για την καλύτερη ποιότητα ζωής που προσφέρουν στους κατοίκους και τους επισκέπτες τους.
Πως αναμένεται να εξελιχθεί η κίνηση της πρωτεύουσας και των μεγάλων αστικών κέντρων/τουριστικών προορισμών για το 2012;
Ζοφερό το μέλλον της οικονομίας μας, ζοφερές και οι προβλέψεις για την τουριστική κίνηση το 2012 και όχι μόνο… Μόνο από την διεθνή κρουαζιέρα η Αθήνα θα χάσει σημαντικά σε σχέση με το 2011 λόγω της αλλαγής δρομολογίων μεγάλων εταιρειών διαχείρισης κρουαζιερόπλοιων. Από τις ακυρώσεις και τις μεταβολές των διεθνών συνεδρίων αναμένεται μείωση με επιπτώσεις όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στον εμπορικό κόσμο της πρωτεύουσας. Όσον αφορά την κίνηση από την κρουαζιέρα επειδή έχουν βγει τα προγράμματα και του 2013 αναμένεται και τον μεθεπόμενο χρόνο υστέρηση (δεν είναι τυχαίο ότι ο Υφυπουργός Ναυτιλίας ανέφερε ότι οι όποιες ελπίδες μας εστιάζονται από το 2014 και μετά…..).
Ένα από πολλά αιτούμενα των ξενοδόχων των Αθηνών ήταν και η αναβάθμιση του λιμένα του Πειραιά για την προσέλκυση κρουαζιερόπλοιων και η καθιέρωσή του σαν cruise hub. Φαίνεται ότι μπορεί η διεθνής κρουαζιέρα να αλλάξει τα δεδομένα για τον τουρισμό πόλεων;
Η διεθνής κρουαζιέρα έχει αλλάξει τα δεδομένα όχι μόνο πόλεων αλλά και εθνικών προορισμών. Αρκεί φυσικά να ασχοληθεί κάποιος με γνώση και σοβαρότητα. Με ένα λιμάνι δίχως οργάνωση, δίχως χρηστικότητα και φιλικότητα προς τον χρήστη όπως ο Πειραιάς δεν αναμένεται σύντομα να αλλάξει την εικόνα των Αθηνών. Η πρόσφατη ανακοίνωση για την άρση του καμποτάζ έρχεται σε μια λάθος περίοδο με ένα νομικό πλαίσιο που και πάλι αφήνει σκοτεινά σημεία. Κινήσεις που έπρεπε να γίνουν από το 2004 και πριν δεν μπορούν να γίνουν τώρα γιατί δεν είναι καλό το timing. Οι υπεύθυνοι της κατάστασης αυτής είναι γνωστοί, αλλά δεν λειτουργεί στην παροχή υπηρεσιών ο ετεροχρονισμός στις αναγκαίες ενέργειες. Σήμερα ότι και να κάνουμε εν μέσω οικονομικής κρίσης και ύφεσης δεν θα μπορέσουμε να αναμένουμε άμεσα θετικές εξελίξεις.
Χρήστος Νικολαΐδης
