του Χάρη Ντιγριντάκη
Επί ξηρού ακμής βρίσκονται οι επιτελείς του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών στην προσπάθεια εξεύρεσης πόρων υλοποίησης έργων που χρονίζουν. Επ εσχάτοις η πολιτεία φέρεται να βρίσκεται σε αναζήτηση χρηματοδότησης, για την ανάγκη αντικατάστασης της Γέφυρας Βαρυμπόμπης και την υλοποίηση της επέκτασης της Λεωφόρου Κύμης, έργο που ήδη έπρεπε να έχει ξεκινήσει δεδομένης της ασφυξίας της Αττικής οδού ορισμένες ώρες της ημέρας.
Για την περίπτωση της Γέφυρας Βαρυμπόμπης σημειώνεται πως από το 2017 μέχρι σήμερα που δεν έχει αντικατασταθεί, το κόστος για το ελληνικό δημόσιο έχει αγγίξει τα 147 εκατ. ευρώ ενώ η δαπάνη των έργων ανέρχεται στα 20 εκατ. ευρώ. Επισημαίνεται ότι η αναφερόμενη δαπάνη για το ελληνικό δημόσιο είναι απότοκη του γεγονότος -σε μεγάλο βαθμό- της μη επιβολής τελών διοδίων, που στη περίπτωση της Κηφισιάς ανέρχονται στα 55 λεπτά, 95 λεπτά στον Άγιο Στέφανο και 65 λεπτά στην Άνοιξη.
Συμπερασματικά ο παραχωρησιούχος (Νέα Οδός) δεν μπορεί να προχωρήσει σε καμία εργασία βάσει σύμβασης, καθώς σήμερα υπάρχει ένα είδος ενδιάμεσης κατάστασης που βολεύει πολλούς. Δηλαδή το υπουργείο αποζημιώνει με δημόσιο χρήμα τον παραχωρησιούχο για τη μη καταβολή διοδίων και από την άλλη δεν του έχει αποδοθεί το τμήμα από την Μεταμόρφωση μέχρι τα διόδια Αφιδνών.
Σημειώνεται ότι η γέφυρα παρουσιάζει προβλήματα στατικότητας και έχει περιέλθει σε διαδικασία κατεδάφισης και ανακατασκευής από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Ουσιαστικά αυτό που πρέπει να γίνει από την πλευρά της πολιτείας είναι η εξεύρεση σχετικής χρηματοδότησης του έργου για να ξεκινήσουν οι εργασίες από την παραχωρησιούχο.
Υπογραμμίζεται ότι το αρχικό σχέδιο, προέβλεπε ότι η γέφυρα Βαρυμπόμπης θα κατεδαφιστεί και ο κόμβος Βαρυμπόμπης θα μετατραπεί σε κυκλικό δακτύλιο, πάνω από την εθνική οδό, ενώ εκατέρωθεν του κόμβου θα κατασκευαστούν δύο μικρότεροι δακτύλιοι για να διευκολύνουν τη σύνδεση με το τοπικό οδικό δίκτυο.
Αναφορικά με τον υφιστάμενο ανισόπεδο κόμβο Βαρυμπόμπης, γίνονται σε τακτά διαστήματα έλεγχοι για την στατικότητα και την λειτουργικότητα του. Ωστόσο πρόκειται για μια γέφυρα η οποία έχει κατασκευαστεί από την δεκαετία του 1960 και θεωρείται αρκετά επιβαρυμένη. Εν κατακλείδι η λύση στην οποία προσανατολίζεται το υπουργείο ΥΠΟΜΕ, είναι η κατασκευή μιας νέας σύγχρονης γέφυρας που να πληροί τα κριτήρια λειτουργίας που έχουν τεθεί από την σύμβαση παραχώρησης.
Η επέκταση της Λεωφόρου Κύμης
Αν τα πράγματα στην περίπτωση της Γέφυρας Βαρυμπόμπης είναι περίπλοκα, στην υπόθεση της επέκτασης της Λεωφόρου Κύμης είναι μάλλον γόρδιος δεσμός. Μιλώντας για το θέμα πρόσφατα ο υφυπουργός Υποδομών κ. Νίκος Ταχιάος τόνισε πως ξεκίνησε ο σχετικός διαγωνισμός με μηδέν πιστώσεις και με τον όρο ότι θα προχωρήσει εφόσον βρεθεί χρηματοδοτικό σχήμα. Το ζήτημα όμως εδώ είναι πως το ΕΣΠΑ δεν χρηματοδοτεί πλέον οδικά έργα στην Αττική αλλά μόνο οδικής ασφάλειας. Επί της ουσίας δεν υπάρχουν ακόμα εξασφαλισμένοι πόροι.
Όπως προαναφέρθηκε το υπουργείο είναι σε αναζήτηση λύσης για να μπορέσει να προχωρήσει ένα από τα πλέον απαραίτητα έργα για την περιοχή της Βόρειας Αθήνας καθώς θα δώσει μεγάλες ανάσες στο υπερφορτωμένο τμήμα της Αττικής οδού Μεταμόρφωση-Δουκίσης Πλακεντίας.
Υπενθυμίζεται πως επιπρόσθετα το έργο είναι μπλοκαρισμένο και από προσφυγή του Δήμου Ηρακλείου που ζητά αλλαγή της χάραξης και της τεχνικής λύσης που έχει προκύψει.
Με όλα τα παραπάνω για να βρεθεί το έργο σε κατάσταση υλοποίησης θα πρέπει να λυθεί το για δυνατούς λύτες σταυρόλεξο, τόσο σε χρηματοδοτικό όσο και σε νομικό πλαίσιο. Σημειώνεται πως ανάδοχο για την πρώτη επέκταση της Αττικής Οδού είναι το σχήμα ΤΕΡΝΑ-ΑΚΤΩΡ-INTRAKAT.
Ανατέμνοντας το ιστορικό του έργου διαπιστώνεται ότι το κόστος του με ΦΠΑ ανέρχεται στα 352,3 εκατ. ευρώ (284,3 εκατ. ευρώ χωρίς ΦΠΑ). Η δημοπράτηση του πραγματοποιήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2022 και η ανακήρυξη αναδόχου έγινε σχετικά γρήγορα, μέσα στο ίδιο έτος. Η διάρκεια των εργασιών της επέκτασης της Λεωφόρου Κύμης έχει οριστεί σε 48 μήνες από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης.
Το κυκλοφοριακό πνίγει την Αθήνα
Εν τω μεταξύ, την υλοποίηση οδικών δικτύων, δηλαδή νέων οδικών έργων, με σκοπό την αποσυμφόρηση του έντονου κυκλοφοριακού προβλήματος στην Αττική, πρότειναν (για ακόμα μία φορά) οι Συγκοινωνιολόγοι της χώρας. Σύμφωνα με σχετική παρουσίαση των Επιστημονικών Επιτροπών του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (ΣΕΣ) στην Ημερίδα «Οι συγκοινωνιολόγοι συζητούν και προτείνουν: Υφιστάμενη κατάσταση και προοπτικές» (στο υ. Υποδομών και Μεταφορών) χρειάζονται, μεταξύ άλλων ενεργειών, νέα οδικά δίκτυα στην Αθήνα ώστε να σταματήσει το «κομφούζιο» στους δρόμους του Λεκανοπεδίου.
Ενδεικτικά και μόνο, για την Αττική αναφέρονται έργα όπως η επέκταση των αυτοκινητοδρόμων Αττικής (κλάδοι προς Ραφήνα, Ελληνικό, Δυτική Περιφερειακή), δηλαδή οι περίφημες επεκτάσεις της Αττικής Οδού, η κατασκευή αυτοκινητοδρόμου στο τμήμα Ελευσίνα – Οινόφυτα, η ανισοπεδοποίηση ισόπεδων σηματοδοτούμενων κόμβων σε πολύ κρίσιμους κύριους οδικούς άξονες εντός Αττικής (π.χ. Λεωφ. Βουλιαγμένης), η βελτίωση της κυκλοφοριακής ικανότητας της Λεωφ. Κηφισού (πέρα των μέτρων διαχείρισης της κυκλοφορίας και των συμβάντων).
Σύμφωνα με όσα ανέφερε στην ημερίδα ο κ. Κωσταντίνος Κεπαπτσόγλου, καθηγητής του ΕΜΠ και πρόεδρος του ΣΕΣ παλιότερα, η Αθήνα κατατάσσεται όγδοη σε χρόνους διαδρομής 10 χιλιομέτρων στην Ευρώπη, αντίστοιχα και η μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας, για να διανύσει κάποιος απόσταση μόλις 10 χιλιομέτρων χρειάζεται περί τα 30 λεπτά, ενώ στο 34% της ημέρας, δηλαδή στο 1/3 αυτής, στο δίκτυο της πόλης εντοπίζεται συμφόρηση. Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Κουρέτα (Γεν. Γραμματέα ΣΕΣ) σε κάποιες τμήματα οδικών αξόνων της Αττικής, δηλαδή σε τυπικές διαδρομές και όχι στο σύνολο αυτών, καταγράφονται επιπλέον καθυστερήσεις από μερικά λεπτά έως… σχεδόν 25 ή 50 λεπτά της ώρας, με τα νεύρα, τις αντοχές και την υπομονή των οδηγών να δοκιμάζονται σε ακραίες καταστάσεις κυκλοφοριακού.
Όπως αναφέρθηκε, καταγράφηκαν τυπικές διαδρομές -όχι σε όλο το μήκος των αξόνων, αλλά σε τμήματα- με μεγάλο ενδιαφέρον για τους οδηγούς, όπως π.χ. προς την έξοδο του Σκαραμαγκά από Κηφισό ως διυλιστήρια, στον Κηφισό σε δύο κομμάτια, από λεωφόρο Αθηνών ως Μεταμόρφωση και Καλυφτάκι – Τρεις γέφυρες, στην Κηφισίας από το Δαχτυλίδι ως την Λ. Αλεξάνδρας και διαδρομές από και προς το κέντρο, π.χ. η απόσταση Πύργος Αθηνών – Ομόνοια από δύο εναλλακτικές από Λεωφόρο Αλεξάνδρας και από Βασιλίσσης Σοφίας κ.ά.
Σε συνθήκες ελεύθερης ροής οι χρόνοι είναι χαμηλοί, απαιτείται πχ. από τη Μεταμόρφωση ως τη Λεωφόρο Αθηνών χρόνος 6-7 λεπτά. Ο μέσος όρος στις 9 Δεκεμβρίου 2024, στις 9 παρά τέταρτο το πρωί, δείχνει επιπλέον καθυστερήσεις, για διαδρομή 6 λεπτών υπό ελεύθερη ροή στον Κηφισό, 15 λεπτά ή και 24 λεπτά στην άνοδο για απλές διαδρομές. Αντίστοιχη εικόνα υπάρχει στο κέντρο και προς Σκαραμαγκά.
Προβληματισμός καταγράφηκε και για τα νότια, διότι τα επόμενα χρόνια θα έχουμε μια μεγάλη αλλαγή στην περιοχή του Ελληνικού, με τις καθυστερήσεις που υπάρχουν ήδη στη λεωφόρο Βουλιαγμένης. Βέβαια, ο Κηφισός είναι «στο μάτι του κυκλώνα» (με μέση ταχύτητα 30 χλμ./ώρα). Όπως σημειώθηκε, σε μια πάρα πολύ κακή ημέρα από πλευράς κίνησης (π.χ. απεργία σε ΜΜΜ, άρα «έμφραγμα» στις αστικές μετακινήσεις), οι μέσες τιμές καθυστερήσεων είναι 51 λεπτά στην κάθοδο και 27 στην άνοδο στον Κηφισό. Αντίστοιχα στην Κηφισίας είναι μισή ώρα περίπου.
Πάντως, βάσει στοιχείων, από το 2022 ως το 2024, για την ίδια ώρα, της πρωινή, η κατάσταση δεν έχει αλλάξει συνολικά, αλλά δείχνει τις τάσεις των μετακινήσεων στην πόλη. Για παράδειγμα, η στη Λ. Αλεξάνδρας υπάρχει μια μικρή μείωση, αλλά ο Κηφισός και η Κηφισίας και άλλοι άξονες έχουν σημαντική επιβάρυνση.
