Στην κορυφή του λόφου δεσπόζει ο επιβλητικός ναός του Αγίου Νικολάου, προστάτη της ναυτοσύνης και του όμορφου αυτού τόπου, του Γαλαξιδίου, της ναυτικής πολιτείας που την εποχή του πανιού κυριαρχούσε στις θάλασσες. Περιδιαβαίνοντας τα στενά καντούνια, o ταξιδιώτης συναντά τα αρχοντικά των καπεταναίων, απομεινάρια μιας εποχής που αποπνέει την αίγλη του παρελθόντος, ενώ φτάνοντας στο λιμάνι που κατακλύζεται από τις ψαρόβαρκες, τις καφετέριες και τις ψαροταβέρνες, βρίσκεται μπροστά στο σύγχρονο πρόσωπο της πόλης.

Η επανάσταση του 1821 βρήκε τους Γαλαξιδιώτες στην πρώτη γραμμή και η προσφορά τους «ανταμείφτηκε» από τον Καποδίστρια, ο οποίος ίδρυσε εκεί ένα από τα πρώτα πέντε σχολεία της χώρας. Σήμερα, στον «Κούκωνα» βρίσκονται τα ερείπιά του, ένα ακόμη δείγμα της αίγλης που απολάμβανε το Γαλαξίδι. Όταν ο ατμός αντικατέστησε το πανί, οι Γαλαξιδιώτες καραβοκύρηδες δεν ακολούθησαν και η παρακμή ήταν η φυσική εξέλιξη. Δεν έπαψαν όμως ποτέ να αγαπούν και να υπηρετούν την θάλασσα.

Τί αξίζει να ζήσει κάποιος στο Γαλαξίδι; Μία μεγάλη βόλτα στα καντούνια μέχρι να βγει στο ζαχαροπλαστείο όπου θα απολαύσει φρέσκο ραβανί. Στον Μόλο, τα χειμωνιάτικα απογεύματα θα περιμένει μαζί με κατοίκους και άλλους επισκέπτες την τράτα. Ό,τι βγάλουν τα δίχτυα της μπορεί να το απολαύσει το βράδυ στο πιάτο του, από τα χέρια του Τάσου στην ψαροταβέρνα του. Μπορεί να περπατήσει από το λιμάνι μέχρι το Κεντρί, δοκιμάζοντας ταυτόχρονα και τις ικανότητές του στο ψάρεμα σε μία από τις σκούλες (μικροί κόλποι) ή να ανακαλύψει τον τάφο του μυθικού βασιλιά Λοκρού μέσα σε ένα πυκνό πευκόφυτο δάσος, μία μοναδική πινελιά στο γενικότερο ξερό και καλυμμένο από θυμάρι τοπίο.

Οπωσδήποτε επιβάλλεται μία επίσκεψη στον Άγιο Νικόλαο, ένα ναό ονομαστό για το ξυλόγλυπτο τέμπλο του καθώς επίσης και μία βόλτα στο Ναυτικό και Ιστορικό Μουσείο του Γαλαξιδίου, στο κτίριο που κατασκευάστηκε επί δημαρχίας Χαρδαβέλλα το 1870, το οποίο μεταφέρει τον επισκέπτη στην εποχή που η μικρή αυτή κωμόπολη γνώρισε ένδοξες στιγμές. Εκεί εκτίθενται αρχαιολογικά ευρήματα, αλλά και η ναυτική πινακοθήκη, όπου φιλοξενούνται νηολόγια ναυτικών, ναυτικά όργανα και πίνακες ιστιοφόρων. Και, φυσικά, αξίζει μία επίσκεψη και στο Παρθεναγωγείο, κατασκευασμένο επί δημαρχίας Νικολάου Λουκέρη το 1880, το οποίο το Υπουργείο Πολιτισμού έχει ανακηρύξει διατηρητέο μνημείο το 1992, λόγω της αρχιτεκτονικής και ιστορικής του σημασίας.

Το μεγαλύτερο μέρος της πόλης αποτελείται από μοναδικής αρχιτεκτονικής αρχοντικά, πολλά από τα οποία μετρούν 150 χρόνια ζωής. Μία επίσκεψη στα πιο σημαντικά από αυτά, όπως το Μπουρζέικο του Κατσούλη, το Δεδουσαίικο του καραβοκύρη Δεδούση, το Μοσχολαίικο και το Νινέικο του Π. Τσούνα, μεταφέρουν τον επισκέπτη σε μία άλλη εποχή, ρομαντική και ξεχασμένη αντίστοιχα.

Με βάση το Γαλαξίδι επιχειρήστε μικρές αποδράσεις…
•    στην Άμφισσα (Σάλωνα) – (30 χλμ. από Γαλαξίδι). Επισκεφτείτε την για να γνωρίσετε καταρχάς την πρωτεύουσα της Φωκίδας, να δείτε το κάστρο των Σαλώνων ή κάστρο της Ωργιάς και την Ακρόπολη της Άμφισσας και να διαπιστώσετε ότι ακόμα επιζούν, κόντρα στη φθορά του χρόνου, παραδοσιακές βιοτεχνίες όπως βυρσοδεψεία, κουδουνάδικα και σκοινάδικα.
•    στη Γραβιά και το περίφημο Xάνι της. Βρίσκεται 33 χλμ. από την Άμφισσα, στο δρόμο για Λαμία. Επισκεφθείτε το χωριό όπου η αντίσταση του Οδυσσέα Ανδρούτσου και των παλικαριών του στάθηκε αποφασιστική για την Επανάσταση. Το Xάνι αναστηλώθηκε πρόσφατα και είναι ανοιχτό στους επισκέπτες.
•    στο Xάνι Zαγκανά, λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω προς τη Γκιώνα, αν θέλετε δροσιά, όπου θα βρείτε τρεχούμενα νερά, ελατόδασος και βαθύσκιωτα πλατάνια. Εκεί, επίσης, είναι και ο παράδεισος των κυνηγών, καθώς όλη η περιοχή έχει χαρακτηριστεί ως ελεγχόμενη κυνηγετική περιοχή.
•    στο Μαντείο των Δελφών και στην Ιτέα. Επισκεφθείτε το γνωστότερο μαντείο της αρχαίας Ελλάδας στους Δελφούς και το αρχαιολογικό μουσείο με τα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα. Μετά τον ποδαρόδρομο, μην παραλείψετε να πιείτε ένα καφεδάκι δίπλα στα νερά της Ιτέας.

Προτάσεις για φαγητό:

•    «Το Mπάρκο της Μαρίτσας», παραλιακός δρόμος, τηλ. 22650-41059
•    «Τάσος», λιμάνι, τηλ. 22650-41291
•    «Σκελετόβραχος», παραλία Γαλαξιδίου, τηλ. 22650- 41303
•    «Παλιό Λιοτρίβι», λιμάνι Χηρόλακα, τηλ. 22650-41781

Προτάσεις για διαμονή:

•    «Villa Olympia», Γαλαξίδι, τηλ. 22650-41174, 41810-3
•    «Galaxa», Γαλαξίδι, τηλ. 22650-41620, 41625
•    «Villa Oιάνθεια», λιμάνι Χηρόλακα, τηλ. 22650-424334
•    «Αρχοντικό», λιμάνι Χηρόλακα, τηλ. 22650-42292