Με μεγάλη καθυστέρηση η χώρα μας προσπαθεί να κάνει το πρώτο βήμα στην εναρμόνισή της με τα ισχύοντα στην Ε.Ε. αλλά και στις προηγμένες χώρες που μέσω ολοκληρωμένων περιβαλλοντικών προγραμμάτων προστατεύουν το θαλάσσιο περιβάλλον.
Ειδικά για την χώρα μας η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος θα πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό σκοπό για λόγους οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης αλλά και επιβίωσης όταν αποδεδειγμένα στηριζόμαστε (τουλάχιστον κατά το 30% του ΑΕΠ) στον τουρισμό και την ναυτιλία.
Μέχρι σήμερα δεν πρέπει να αισθανόμαστε υπερήφανοι για την κατάσταση που επικρατεί στο θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον και σε αυτό ευθυνόμαστε όλοι κατά το μέτρο που συμμετέχουμε είτε ενεργά είτε παθητικά. Είναι επίσης κοινά αποδεκτό ότι οι μέχρι σήμερα καμπάνιες ευαισθητοποίησης των άμεσα εμπλεκομένων και του κοινού δεν έφεραν τα αναμενόμενα αποτελέσματα και σε αυτό φταίνε πάνω από όλους αυτοί που καθορίζουν τους κανόνες προστασίας αλλά και την παρακολούθηση, την τιμωρία και την αποκατάσταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Γιατί πλέον στα προηγμένα κράτη, ο ρυπαίνων όχι μόνο τιμωρείται αλλά πληρώνει και αποκαθιστά.
Ας εστιάσουμε στην Ελληνική πραγματικότητα εξετάζοντας:
α. τις παραλίες (ελεύθερες και οργανωμένες)
β. τα λιμάνια (εμπορικά, ακτοπλοΐας, κρουαζιέρας)
γ. τις μαρίνες και τα αλιευτικά καταφύγια (της Αττικής και της περιφέρειας)
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων υπολειπόμαστε από τα ελάχιστα που προβλέπονται είτε από την Ε.Ε. είτε από τις αρχές και οργανισμούς (ΙΜΟ, SOLAS). Επιπλέον ειδικά τις παραλίες το επίπεδο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης περιορίζεται στην καλύτερη περίπτωση στην ανάρτηση μια γαλάζιας σημαίας (που ενώ ξεκίνησε σαν μια ολοκληρωμένη πρωτοβουλία, κατάντησε ένα απλό εργαλείο τουριστικού μάρκετινγκ ξενοδοχείων που εκμεταλλεύονται παρακείμενες παραλίες). Αποτέλεσμα είναι ο επισκέπτης της παραλίας σε πολλές περιπτώσεις να αντιμετωπίζει μια απαράδεκτη σε καθαριότητα και οργάνωση παραλία και το θαλάσσιο περιβάλλον να βρίσκεται σε κακή κατάσταση.
Στα λιμάνια της χώρας και σε αυτά που υπάρχουν σε ισχύ Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και λειτουργούν διευθύνσεις περιβάλλοντος η κατάσταση δεν είναι καλύτερη γιατί δεν εφαρμόζονται κρίσιμοι παράγοντες όπως η παρακολούθηση, η εποπτεία των χρηστών του λιμένα, τα μέτρα καταστολής και περιορισμού, τα μέτρα τιμωρίας και επιβολής προστίμων και τα μέτρα αποκατάστασης της ρύπανσης. Στην ανοικτή δε θάλασσα, τα φαινόμενα ρύπανσης γίνονται γνωστά εφόσον η ρύπανση είναι εκτεταμένη και έχει προσεγγίσει τις ακτές ελλείψει μέτρων και μέσων του Λ.Σ.
Τέλος στις μαρίνες η κατάσταση κρίνεται οριακή ειδικά σε εκείνες που ανήκουν (διαχειρίζονται) από το Δημόσιο (ΕΟΤ, Δήμοι – εκτός ορισμένων). Η ασυδοσία που επικρατεί έχει καταστήσει τις μαρίνες αυτές εστία μόλυνσης και ρύπανσης τόσο στην θαλάσσια όσο και στην χερσαία ζώνη. Φυσικά υπάρχουν εξαιρέσεις αλλά αυτές είναι ελάχιστες. Στην κατάσταση αυτή σημαντική ευθύνη έχουν εκτός από τις αρχές, όλοι ανεξαιρέτως οι εμπλεκόμενοι (εταιρείες διαχείρισης σκαφών αναψυχής, τα πληρώματα των σκαφών, κλπ).
Συμπερασματικά, είναι απόλυτα επιτακτική η ανάγκη για την προστασία του θαλασσίου τουρισμού και του θαλάσσιου περιβάλλοντος και θα πρέπει όλοι μαζί (και ειδικά η Τοπική Αυτοδιοίκηση και τα συναρμόδια Υπουργεία) και φυσικά όσοι ενδιαφέροντα πραγματικά για το θαλάσσιο περιβάλλον να τρέξουμε για να προλάβουμε να περισώσουμε ότι μας έχει απομείνει και αφού το πετύχουμε να το προστατεύσουμε και να το αναδείξουμε με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, την οικονομική και κοινωνική μας ανάπτυξη ειδικά σήμερα που αναζητούμε επειγόντως την βιώσιμη ανάπτυξη στην χώρα μας.
Χρήστος Νικολαΐδης
