Της Κατερίνας Καρσιώτη,
Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα και σε εφτά προορισμούς με τα αποκριάτικα έθιμα να αποτελούν “τάση” αλλά και πρόταση.
Την συγκεκριμένη περίοδο που ήδη διανύουμε, αναδύονται παραδόσεις, έθιμα, τάσεις χρόνων που αναβιώνουν και εγκαθίστανται σε σύγχρονο έδαφος.
Πολλοί είναι οι προορισμοί στην χώρα που διαθέτουν κάποια από τα πιο δημοφιλή “αποκριάτικα σουαρέ” τα οποία μεταφέρουν ένα πολιτιστικό αφήγημα στο οποίο αξίζει να ξεναγηθείς. Από το Βορρά μέχρι το Νότο, οι προτάσεις πολλές, τα έθιμα διαφορετικά και οι παραδόσεις τις Αποκριάς μοναδικές ανάλογα με τον τόπο και τις συνήθειες του.
Ανακάλυψε τις 7 ταξιδιωτικούς προορισμούς & 7 διαφορετικές προτάσεις:
Στη Ξάνθη με “Ξανθιώτικο Καρναβάλι”
Το καρναβάλι της Ξάνθης είναι το μεγαλύτερο της Βορείου Ελλάδας. Το Ξανθιώτικο Καρναβάλι έχει συμπληρώσει μισό αιώνα διοργάνωσης και η πανέμορφη πόλη της Ξάνθης συγκεντρώνει χιλιάδες επισκέπτες τις ημέρες της Αποκριάς.
Η κεντρική πλατεία της γίνεται ο τόπος συγκέντρωσης και διασκέδασης. Οι εκδηλώσεις έχουν λαογραφικό χαρακτήρα και παραδοσιακοί χοροί από συλλόγους των κοντινών χωριών και πόλεων της Θράκης δίνουν το παρόν τους καθημερινά ανάβοντας το γλέντι για όλους. Καθ΄ όλη τη διάρκεια των γιορτών γίνονται εικαστικές εκθέσεις, διάφορα δρώμενα και συναυλίες από σπουδαίους καλλιτέχνες.
Πάνω από τριάντα σύλλογοι έχουν ετοιμάσει εδώ και καιρό τις στολές τους και την Κυριακή της Αποκριάς γίνεται η μεγάλη φαντασμαγορική Καρναβαλική Παρέλαση με δεκάδες άρματα και χιλιάδες καρναβαλιστές με τις πολύχρωμες στολές τους να χορεύουν και να μας μεταφέρουν το κέφι και τη ζωντάνια τους.
Στη Νάουσα με “Γενίτσαροι και μπούλες”
Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, αναβιώνει στην όμορφη μακεδονίτικη πόλη της Νάουσας, το έθιμο “Γενίτσαροι και Μπούλες”. Είναι ένα παραδοσιακό δρώμενο στη Νάουσα που με τον χαρακτηριστικό ήχο του ζουρνά και του νταουλιού, χορεύουν στους δρόμους της Νάουσας, τα μπουλούκια, δηλαδή ομάδες νεαρών Ναουσαίων.
Κάθε χρόνο αναβιώνουν το ιδιαίτερο αυτό έθιμο της Αποκριάς, που χρονολογείται από τον 18ο αι., ενώ άλλοι λένε πως έχει τις ρίζες του από τις διονυσιακές γιορτές του θεού Διόνυσου και δίνουν ένα έντονο παραδοσιακό χρώμα στο καρναβάλι της Νάουσας. Όλη η Νάουσα μαζί με τους επισκέπτες της είναι στους δρόμους και γλεντάει με το Ναουσαίικο κρασί να ρέει άφθονο και με ένα έθιμο… αποκλειστικά μόνο για άνδρες!
Νεαροί άνδρες μεταμφιέζονται σε “Γενίτσαρους” φορώντας φουστανέλα, ασημένια κοσμήματα και καλύπτουν το πρόσωπό τους με ένα κέρινο προσωπείο. Χορεύουν στους δρόμους και μαζεύουν από τα σπίτια τους τις «Μπούλες» δηλαδή τις νύφες που και αυτοί είναι νεαροί ντυμένοι με γυναικεία φαρδιά ρούχα και βέβαια φορώντας και αυτοί τις κέρινες μάσκες. Οι μάσκες δεν πέφτουν και όλοι μαζί “μπουλούκια” χορεύουν στους δρόμους με τα νταούλια και τους ζουρνάδες, έως ότου έρθει το απόγευμα και…πέσουν οι μάσκες.
Στη Κoζάνη οι “Φανοί της Κοζάνης”
Το Καρναβάλι της Κοζάνης, με μία πορεία πολλών πολλών χρόνων κρατά το ενδιαφέρον αλλά και φυσικά την διασκέδαση στα ύψη.
Καρναβάλια περιφέρονται στους δρόμους, μπάντες με κλαρίνα και νταούλια ηχούν σε όλη την πόλη και δίνουν τον ρυθμό. Όλοι με ένα ποτήρι στο χέρι συμμετέχουν σε αυτά και οι χοροί στήνονται από τους ίδιους τους κατοίκους και τους ξένους επισκέπτες σε κάθε γωνιά της πόλης. Στη μεγάλη κεντρική πλατεία σύλλογοι με τις παραδοσιακές τους φορεσιές χορεύουν με τις ώρες διασκεδάζοντας τον κόσμο με τα τραγούδια τους παρασέρνοντας όλους εμάς που τους παρακολουθούμε, στον δικό τους παραδοσιακό ρυθμό.
Στα Ιωάννινα με “Τζαμάλες”
Μία διαφορετική Αποκριά…στα Ιωάννινα καθώς οι πολιτιστικοί σύλλογοι, την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, δεν κάνουν παρελάσεις παρά αναβιώνουν το έθιμο “Τζαμάλες”.
Μόλις δύσει ο ήλιος της ημέρας της Αποκριάς, ανάβουν τις μεγάλες φωτιές που καίνε μέχρι το πρωί της Καθαράς Δευτέρας και γύρω από αυτές όλοι χορεύουν, με το γλέντι να κρατάει μέχρι το πρωί! Τα κλαρίνα και εδώ δίνουν τον τόνο της διασκέδασης και το κρασί, το τσίπουρο και η ζεστή φασολάδα μαζί με τις φλόγες ζεσταίνουν τις καρδιές. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, το αποκριάτικο αυτό έθιμο στηρίζεται στην πίστη των ανθρώπων που έχει η δύναμη της φωτιάς να “ξορκίζει το κακό”.
Όλοι παραδίδονται σε ένα ξενύχτι, που κρατάει μέχρι το ξημερώματα γιατί οι “Τζαμάλες” είναι μια καλή ευκαιρία για τους Γιαννιώτες, αλλά και για τους επισκέπτες, να περπατήσουν μέσα στις γειτονιές της πόλης, να χαρούν, να γλεντήσουν και να ξεφύγουν από τα προβλήματα της καθημερινότητας.
Στη Χαλκίδα με “Θαλασσινό καρναβάλι”
Ανάμεσα στους αποκριάτικους προορισμούς της χώρας που θα βιώσεις μια Αποκριά στην Ελλάδα διαφορετική από τις άλλες είναι το Θαλασσινό Καρναβάλι στη Χαλκίδα. Είναι σχετικά νέο και ίσως δεν το γνωρίζετε, όμως είναι και το μοναδικό θαλασσινό καρναβάλι στην Ελλάδα, προσφέροντας ένα πολύ διαφορετικό αποκριάτικο θέαμα.
Ξεκινάει από το απόγευμα του Σαββάτου της Αποκριάς με τη Μεγάλη Παρέλαση των Καρναβαλιστών και των Αρμάτων, η οποία έχει ως τερματισμό την παραλία και όχι μια πλατεία. Τη νύχτα αυτή όλα τα μαγαζιά είναι ανοικτά στα πλαίσια της “Λευκής Νύχτας” και στους δρόμους της πόλης γίνεται ένα πανηγύρι με φωτιές, μπάντες, παιχνίδια, κεράσματα, ακόμα και με θεατρικά δρώμενα του δρόμου.
Στη Πάτρα με “Πατρινό Καρναβάλι”
Η Πάτρα είναι η βασίλισσα του ελληνικού καρναβαλιού και το Πατρινό καρναβάλι είναι η μεγαλύτερη και η παλιότερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα, αφού η ιστορία του είναι 180 χρόνων! Εδώ και χρόνια συγκεντρώνει τα βλέμματα όλων με την ευρηματικότητά του, το κέφι του, τους χιλιάδες καρναβαλιστές που παίρνουν μέρος, τη φαντασία του και την ανεμελιά του.
Περιλαμβάνει ένα σύνολο εκδηλώσεων και όχι μεμονωμένο γεγονός κάποιων μόνο ημερών. Καθ’ όλη τη διάρκειά του περιλαμβάνει χορούς, παρελάσεις μικρών καρναβαλιστών, το κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού, διάφορα δρώμενα, συναυλίες και πολλές ακόμα δράσεις.
Στη Θήβα με “Βλάχικο Γάμο”
Στη Στερεά Ελλάδα τις μέρες της Αποκριάς, ταξιδεύεις απλά στη Θήβα. Εκεί διαδραματίζεται ένα έθιμο που διατηρήθηκε μέσα στους αιώνες από τους Βλάχους- ποιμένες που κατέβηκαν από την περιοχή του Ασπροποτάμου της Πίνδου, την απάτητη περιοχή από Τούρκους και από άλλους κατακτητές.
Είναι το έθιμο του Βλάχικου γάμου. Η όλη διαδικασία του βλάχικου γάμου ξεκινάει από την Τσικνοπέμπτη με χορούς και πανηγύρια, όπου πιάνονται τα προζύμια του γάμου. Την Κυριακή της Τυρινής οι “Καπεταναίοι” μαζεύουν σε μπουλούκια τα παλικάρια και πάλι το ρίχνουν στη διασκέδαση και στο ξενύχτι. Την Καθαρά Δευτέρα όμως από το πρωί ετοιμάζονται για το γάμο. Ψήνουν την πίτα της νύφης και χορεύουν τον πυρρίχιο χορό γύρω από μια φωτιά, ένα χορό που είναι μόνο για άντρες.
