H συνεχιζόμενη κρίση στις ρωσο-ουκρανικές σχέσεις επέφερε σημαντικό πλήγμα στην εμπιστοσύνη των επενδυτών, οι οποίοι προέβησαν σε μαζικές πωλήσεις των νομισμάτων των δύο χωρών από το φθινόπωρο του 2013 έως σήμερα, σύμφωνα με το Εβδομαδιαίο Οικονομικό Δελτίο της Alpha Bank. Συνεπώς η κρίση στην εν λόγω περιοχή επέφερε σοβαρές διαταραχές στις ισοτιμίες των νομισμάτων της Ρωσίας και Ουκρανίας, τα οποία μέσα σε ένα έτος υποτιμήθηκαν σημαντικά.
Οι επιπτώσεις ήταν σημαντικές στη διαμόρφωση του πληθωρισμού, που στην Ουκρανία τον Οκτ.2014 έφτασε το 19,9% από μόλις 0,5% στο τέλος του 2013 ενώ στην Ρωσία η άνοδος του πληθωρισμού έφτασε στο 8,3% τον Οκτ.2014 από 6,5% που ήταν στο τέλος του 2013. Η Ρωσία χρειάσθηκε να κάνει μεγάλες παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος για την συγκράτηση της διολίσθησης του ρουβλίου.
Οι μακροοικονομικές εκτιμήσεις της ΕΕ (Νοέ.2014) αποτυπώνουν φανερά τις επιπτώσεις της γεωπολιτικής έντασης στην περιοχή με σχεδόν μηδενική ανάπτυξη στην Ρωσία το 2014-2015 και αρνητική ανάπτυξη στην Ουκρανία το 2014 και πολύ χαμηλή το 2015. Βασική αιτία είναι οι εμπορικές κυρώσεις που επεβλήθησαν από πλευράς ΕΕ και ΗΠΑ στην Ρωσία και ανάλογα μέτρα που έλαβε η τελευταία εναντίον της ΕΕ και των ΗΠΑ. Τα γεγονότα αυτά δημιούργησαν αρνητικές συνέπειες στις επενδύσεις στην περιοχή όπως και στην κατανάλωση καθώς διαταράχθηκε το κλίμα εμπιστοσύνης που επικρατούσε έως τα μέσα του 2013. Ουσιαστικά, η ΕΕ εκτιμά ότι η αστάθεια στην περιοχή θα συνεχιστεί και το 2015 με ευνοϊκότερες συνθήκες να επικρατούν το 2016.
Η Ρωσο-ουκρανική κρίση φαίνεται να διαρκεί περισσότερο απ’ ότι αρχικά αναμενόταν. Επηρεάζει δε αρνητικά τα ευρωπαϊκά μακροοικονομικά στοιχεία και μάλιστα περισσότερο τις χώρες που είναι πλησιέστερα στην Ρωσία. Οι επιδράσεις αυτές διαχέονται σε όλη την ΕΕ μέσω των εμπορικών, χρηματοπιστωτικών, ενεργειακών συναλλαγών και τέλος των μεταναστευτικών εμβασμάτων. Για την ΕΕ η βασικότερη παράμετρος που επηρεάζεται είναι η ενέργεια. Συγκεκριμένα, το 2013, η ΕΕ είχε εισαγωγές πετρελαίου ύψους € 295 δισ. και επίσης φυσικού αερίου ύψους € 73,4 δισ.
Οι επιδράσεις της κρίσης στην Ρωσία-Ουκρανία όσον αφορά την Ελλάδα είναι:
α. Ο ενεργειακός δίαυλος είναι η κυρία πηγή κινδύνου για την Ελλάδα. Η εξάρτησή της από την Ρωσία λόγω φυσικού αερίου όσον αφορά την ροή του είναι στο 55% συγκρινόμενη με άλλες χώρες όπως η Φινλανδία, Λετονία και Βουλγαρία που φτάνει το 100%. Η εξάρτηση της Ελλάδος από Ρωσία με τη μορφή ακατέργαστης μορφής ενέργειας έφτανε το 7,2% σε σχέση με την Λιθουανία και Λετονία που ήταν 50% και 31% αντίστοιχα. Σύμφωνα με τη Moody’s Analytics (Απρ.2014) το ρωσικό φυσικό αέριο είναι λιγότερο κρίσιμο για την Ελλάδα, Ιταλία, Γερμανία, Πολωνία και Τσεχία, οι οποίες έχουν εναλλακτικές διόδους προσφοράς από την Ρωσία, αποφεύγοντας την Ουκρανία. Μία σημαντική κλιμάκωση της κρίσης στην εν λόγω περιοχή θα επηρεάσει τις εισαγωγές ενέργειας στην ΕΕ σε σημαντικό βαθμό και φυσικά και στην Ελλάδα, που θα επηρεασθεί σε λιγότερο βαθμό από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
β. Υπάρχουν αρνητικά αποτελέσματα από το ρωσικό εμπάργκο στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων που ανέρχονται στα € 50-80 εκατ.
γ. Η οικονομική αδυναμία στην Ρωσία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα τουριστικά έσοδα. Επί του παρόντος, το αποτέλεσμα στον τουρισμό ήταν περιορισμένο καθώς οι αφίξεις από Ρωσία τον Ιαν-Αύγ.2014 ήταν σταθερές, συγκρινόμενες με το πολύ υψηλό επίπεδο των αφίξεων της περιόδου Ιαν.-Αυγ.2013 (+48%). Οι τουρίστες από Ρωσία αποτελούν σχεδόν το 9% των συνολικών τουριστικών αφίξεων στην Ελλάδα με μεγάλη άνοδο κατά το 2013 (+50%). Οι γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή συνέβαλαν στην απότομη υποτίμηση του ρωσικού ρουβλίου έναντι του ευρώ, που με την σειρά του έκανε πιο ακριβές τις διακοπές σε χώρες με το ευρώ σαν εθνικό νόμισμα, όπως είναι η Ελλάδα. Οι εισπράξεις από τον τουρισμό Ρώσων στην Ελλάδα κατά την περίοδο Ιαν-Αυγ.2014 μειώθηκαν κατά -9,4%, σε σχέση με άνοδο κατά +38% ένα έτος πριν.
δ. Η Διεθνής Τράπεζα (Global Outlook, Jun.2014) παρουσιάζει δύο σενάρια που αφορούν την κατάσταση στην περιοχή. Στο βασικό σενάριο οι εντάσεις υποτίθεται να συνεχιστούν αλλά χωρίς να κλιμακωθούν περισσότερο. Στο ακραίο σενάριο, οι εντάσεις κλιμακώνονται περισσότερο από το σημερινό τους επίπεδο και κατά συνέπεια έχουν βαθύτερες συνέπειες στην οικονομική συγκυρία με πλήγμα στην εμπιστοσύνη σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο και έτσι συμβάλλοντας στο χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το βασικό σενάριο όσον αφορά τις αναπτυσσόμενες αγορές. Σε άλλη μελέτη από το Euromonitor International (Ιούν.2014), η Ρωσία αναμένεται να αντιμετωπίσει σοβαρή ύφεση εντός του 2015 λόγω των οικονομικών πιέσεων προς αυτήν καθώς και των επιμέρους επιπτώσεων λόγω Ουκρανίας. Στην περίπτωση αυτή, το ρωσικό ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί κατά -3,3% το 2015 σε σχέση με το βασικό σενάριο που προβλέπει άνοδο κατά +2%. Η χώρα που θα έχει την μικρότερη αρνητική επίδραση από την εξέλιξη αυτή είναι η Γερμανία, της οποίας η ανάπτυξη το 2015 εκτιμάται στο +1,5% έναντι +1,8% του βασικού σεναρίου. Το αποτέλεσμα μιας σημαντικής επιδείνωσης εντός του 2015 αναμένεται να εξαντληθεί σταδιακά έως το 2018. Η Ελλάδα μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει στις λιγότερο επηρεαζόμενες χώρες και στην περίπτωση αυτή, η επίπτωση στο ΑΕΠ περιορίζεται σε μία ποσοστιαία μονάδα πάντα σε σύγκριση με το βασικό σενάριο ανάπτυξης της.
